Koan
Z Wikipedii
Koan (chin. 公案 gong-an) to paradoksalna opowieść lub pytanie, stosowane w buddyzmie zen w celu wstrzymania u osoby pracującej nad koanem bezustannego toku myśli i dzięki temu odblokowania możliwości osiągnięcia oświecenia.
Dosłownie gong-an znaczy publiczny zapis, pierwotnie to słowo oznaczało w języku chińskim precedens prawny. Koany składają się z fragmentów sutr i kazań, pytań uczniów i odpowiedzi ich mistrzów, albo stanowią po prostu pojedyncze paradoksalne pytanie.
Koany wskazują na ostateczną prawdę, jednak nie mogą być rozwiązane na gruncie logiki, lecz jedynie poprzez osiągnięcie głębszego poziomu urzeczywistnienia.
Praca nad koanem jest jedną z podstawowych technik zen, stosowaną szczególnie (choć nie tylko) w szkole rinzai. Polega na skupianiu umysłu całkowicie na treści koanu, jednak nie w celu jego umysłowego poznania, ale "zjednoczenia się z jego duchem".
Istnieje około 1700 koanów, jednak mistrzowie zen używają około 500. Najlepszym koanem dla danej osoby jest jakieś dręczące ją przez całe życie pytanie, nad którym nie może ona przejść obojętnie. Ten sam koan może być idealny dla jednej osoby, a zupełnie nie pasujący do drugiej. Z tego względu wyznaczenie koanu przez rosiego daje na ogół lepsze efekty niż zrobienie tego samemu.
[edytuj] Najważniejsze zbiory koanów
- Bezbramna brama (Wumenguan 無門關, jap. Mumonkan). Autorem był chiński mistrz zen Wumen Huikai (jap. Mummon Ekai). Zbiór został opublikowany w 1229 roku. Składa się z 49 koanów.
- Zapiski lazurowej skały (Biyanji 碧巖錄, jap. Hekigan-roku). 100 koanów zebranych i opatrzonych komentarzem przez mistrza zen Xue Dou (jap. Setcho; 980-1052).
- Zapiski wielkiego spokoju (Congronglu, jap. Shoyo-roku). Księga około 100 koanów, zebranych przez Hong Zhi - jednego z patriarchów Soto.
[edytuj] Przykłady koanów
- Jak wygląda twoja twarz przed narodzeniem twoich rodziców?
- Mnich podszedł do Joshu i poprosił: "Właśnie wstąpiłem do klasztoru. Proszę poucz mnie".
Joshu spytał: "Czy zjadłeś już swój posiłek?"
Mnich odpowiedział: "Tak, zjadłem".
Joshu rzekł: "Umyj swoją miskę".
Słysząc to, mnich doznał oświecenia. - Jaki jest dźwięk jednej klaszczącej dłoni?
