Kopytnik pospolity
Z Wikipedii
| Kopytnik pospolity | |
 |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Piperopsida |
| Podklasa | pieprzowe |
| Rząd | kokornakowce |
| Rodzina | kokornakowate |
| Rodzaj | kopytnik |
| Gatunek | kopytnik pospolity |
| Nazwa systematyczna | |
| Asarum europaeum | |
| L. | |
Kopytnik pospolity (Asarum europaeum L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny kokornakowatych. Występuje w środkowej i południowej Europie oraz na Syberii i w Małej Azji. Gatunek rodzimy, pospolity na terenie całej Polski.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Roślina bardzo niska, płożąca się po ziemi. Cała roślina wydziela charakterystyczny zapach, szczególnie kłącze po rozgnieceniu.
- Liście
- Skórzaste i bardzo charakterystyczne, nerkowatego kształtu, ciemnozielone, błyszczące. Od kształtu liści przypominającego kopyto pochodzi nazwa rośliny. Są długoogonkowe i zimozielone, a ich ogonki i spodnia strona są owłosione.
- Kwiaty
- Pojedyncze, dzwonkowatego kształtu, mięsiste, wyrastają tuż przy ziemi, zwisając na szczytach krótkich pędów. Ukryte są zwykle pod liśćmi. Z zewnątrz mają kolor zielonopurpurowy, od wewnątrz ciemnopurpurowy. Przedsłupne kwiaty mają 3 wolne działki korony i 12 również wolnych pręcików w dwóch okółkach. Roślina wydziela specyficzny pieprzowo-aromatyczny zapach zwabiający głównie padlinożerne muchówki, które ją zapylają . Kwiaty posiadają specyficzny mechanizm utrudniający niekorzystne dla rośliny samozapylenie. Mianowicie w rozwijających się dopiero kwiatach pręciki są szeroko odchylone na boki, odsłaniając znamiona słupka, by ułatwić zapylenie, po zapyleniu natomiast pręciki wewnętrznego okółka odginają się i haczykowatymu wyrostkami zasłaniają znamiona słupka udostępniając natomiast owadom pylniki. Roślina kwitnie od marca do maja.
- Owoc
- Sześciokomorowa torebka. Roznoszone przez mrówki nasiona zaopatrzone są w mięsisty elajosom.
- Kłącze
- Pełzające po ziemi i rozgałęziające się.
- Biotop, wymagania
- Cieniste lasy liściaste i mieszane, zarośla (szczególnie bukowe). Lubi rosnąć na żyznych, próchniczych glebach, chętnie na podłożu wapiennym. Jest rośliną cieniolubną (skiofitem). W górach występuje aż po regiel górny. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Fagetalia.
- Roślina trująca
- W większych ilościach jest trujący.
[edytuj] Ochrona
Roślina objęta częściową ochroną gatunkową w Polsce.
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina uprawna: uprawiany jako roślina ozdobna – szczególnie nadaje się jako roślina okrywowa w cienistych miejscach, np. pod drzewami.
- Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski: kłącze (Rhizoma Asari) zawiera olejki eteryczne, sole mineralne, związki cukrowcowe.
- Działanie: ma właściwości wymiotne, moczopędne, wykrztuśne, przeczyszczające. Stosuje się przy schorzeniach górnych dróg oddechowych, pęcherza moczowego, nerek.
- Zbiór i suszenie: zbiera się je od wiosny do jesieni, suszy w przewiewnych, zacienionych i przykrytych miejscach cienkimi warstwami.
[edytuj] Bibliografia
- 1.Matuszkiewicz, Władysław. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa : Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 8301144394.
- 2.Krejča, Jindřich i Macků, Jan. Atlas roślin leczniczych. Warszawa : Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 8304032813.
- 3.Podbielkowski, Zbigniew. Słownik roślin użytkowych. Warszawa : PWRiL, 1989. ISBN 8309002564.
- 4.Traczyk, Tadeusz. Rośliny lasu liściastego. Warszawa : PZWS, 1959.
- 5.Rutkowski, Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa : Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 8301143428.
- 6.Szafer, Władysław i Kulczyński, Stanisław. Rośliny polskie. Warszawa : PWN, 1953.
