Lampa solna

Z Wikipedii

Lampa solna to wydrążona bryłka soli. Wewnątrz umieszczony jest element elektryczny składający się z żarówki i oprawki zamontowanej na metalowej sprężynie. Bryłka zamocowana jest na podstawie (z drewna, metalu lub kamienia) lub na nóżkach z tworzywa sztucznego. Lampy solne, ze względu na swoje własności estetyczne i jonizacyjne stały się bardzo popularnym produktem w Polsce i na świecie.

Spis treści 1 Historia 2 Sól kamienna 3 Jonizacja 4 Mity 5 Przypisy 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Pierwsze lampy solne powstały prawdopodobnie na początku XX wieku w Wieliczce, stworzone przez artystów górniczych wykonujących rzeźby z soli. W końcu lat osiemdziesiątych poprzedniego stulecia lampy zaczęto wytwarzać na większą skalę. Były one sprzedawane jako pamiątki na trasie turystycznej w Kopalni Soli w Wieliczce. W latach 90-tych lampy zaczęto eksportować do Niemiec. Aktualne wtedy trendy rynkowe w Niemczech (powrót do produktów naturalnych, zdrowych i ekologicznych) sprawiły, że lampy stały się bardzo popularnym i poszukiwanym na rynku produktem. W tym czasie Polska była jedynym krajem, w którym lampy solne były wykonywane na dużą skalę (na niewielką skalę wytwarzano je również w Niemczech i Czechach, ale surowiec był importowany z Polski).

Relatywnie niskie bariery wejścia (prosta, rękodzielnicza technologia produkcji) do branży sprawiły, że w ciągu kilku lat powstało bardzo wiele firm wytwarzających lampy solne. W 1999 roku działało w Polsce, co najmniej, 10 większych i kilkudziesięciu małych producentów lamp solnych. Sytuacja taka wywołała wiele prób zabezpieczenia wyłączności na produkcję lamp solnych z pomocą prawa patentowego. Pierwsze takie próby zostały podjęte w 1993 roku przez pioniera produkcji lamp solnych – firmę Elsol z Poznania.^[1] Ze względu na charakter produktu (każda lampa jest „unikatowa” pod względem wagi, kształtu, kolorystyki etc.) takie działania okazały się bezowocne.

W końcu lat 90. roku lampy solne były już znane na całym świecie, czego efektem były próby wyprodukowania ich w innych krajach. Podstawową barierą było jednak posiadanie dostępu do złóż soli kamiennej o odpowiedniej strukturze i kolorze. Okazało się, że złoża takie znajdują się w Pakistanie i w 2000 roku na rynku pojawiły się pierwsze dostawy wyrobów z tego kraju. Lampy solne te były dość niskiej jakości, przy czym cena była znacznie niższa niż alternatywnych lamp polskich. Sprawiło to ogólny wzrost konkurencji na rynku lamp solnych i spadek cen. Ze względu bardzo wysokie ceny soli kamiennej do produkcji lamp w Polsce firmy polskie zostały postawione w trudnej sytuacji konkurencyjnej. Wskutek tego w kilku kolejnych latach większość firm zajmujących się dotychczas produkcją lamp wycofała się z branży. W roku 2006 w Polsce działało kilka firm produkujących lampy solne oraz kilka firm importujących lampy pakistańskie.

[edytuj] Sól kamienna

Lampy solne wykonywane są z soli kamiennej. Sól taka powinna mieć odpowiednio zwartą strukturę (aby możliwa była obróbka mechaniczna) oraz pożądany kolor (pomarańczowy lub czerwony). Technologia stosowana w kopalni musi również umożliwiać wydobycie dużych brył, od kilku do kilkuset kilogramów. Jedyna kopalnia soli w Europie oferująca tego rodzaju bryły soli to Kopalnia Soli Kłodawa^[2]. Obecnie na rynku spotykane są lampy solne wykonane z soli polskiej (Kłodawa), pakistańskiej (okolice Kaszmiru) oraz irańskiej (Esfahan).

Poniżej znajdują się zdjęcia porównujące kolor soli z w/w kopalni:

Sól kłodawska

Sól pakistańska

Sól irańska

W latach dziewięćdziesiątych lampy solne były produkowane wyłącznie z polskiej soli, wydobywanej w Kopalni Soli w Kłodawie, która była (i pozostaje do dnia dzisiejszego) jedynym producentem pomarańczowych brył solnych w Europie. Wykorzystując ogromną popularność lamp solnych i swoja monopolistyczną pozycje w końcu lat 90. Kopalnia systematycznie i bez uzasadnienia podwyższała ceny oferowanego surowca. W roku 1997 tona kruchów solnych kosztowała 235 zł, w 1999 już 840 zł a w 2002 aż 1420 zł.^[3]

Po ostatniej podwyżce cen w 2002 roku jeden z producentów złożył w Urzędzie Ochrony Konkurencji i Konsumentów „Wniosek o wszczęcie postępowania antymonopolowego” przeciwko KSK Kłodawa, którego efektem była decyzja UOKiK z 16 maja 2003 roku.^[4]

Prezes UOKiK uznał, iż „pobieranie przez Kopalnię Soli "KŁODAWA" ceny za tonę kruchów solnych w wysokości 1420,00 zł, stanowi praktykę ograniczającą konkurencję, określoną w art. 8 ust 2 pkt 1 ww. ustawy, polegającą na nadużyciu pozycji dominującej na rynku wydobycia i sprzedaży kruchów solnych służących do produkcji lamp i ozdób solnych, poprzez narzucanie nadmiernie wygórowanych cen i nakazał jej zaniechania. Na podstawie art. 101 ust. 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nałożył również karę pieniężną w wysokości 85.000 zł."

[edytuj] Jonizacja

Popularność lamp solnych jest min. skutkiem ich ciekawych właściwości. Sól kamienna, dzięki przemianom fizykochemicznym na jej powierzchni emituje jony ujemne.^[5] Właściwość ta została wykorzystana przez producentów i entuzjastów lamp solnych do wypromowania ich jako „naturalne jonizatory powietrza”. Nie istnieją naukowe publikacje w tym zakresie, dlatego dyskusja na temat jonizacji pomiędzy miłośnikami i krytykami lamp solnych opiera się często na własnych wnioskach i przekonaniach. W Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej podjęto nieliczne próby zweryfikowania efektu jonizacji przez lampy solne. Jedno z takich badań zostało wykonane przez amerykańską organizację „Negative Ions Information Center”.^[6] Wykonano proste badanie otoczenia lampy solnej za pomocą jonometru. Potwierdziło ono występowanie jonizacji, jednak jej skalę określono jako „niską” (badacze nie byli w stanie podać konkretnych liczb). W innym artykule na temat lamp solnych, autor, Michael Gienger^[7] porównał działanie małej lampy solnej do otwartego okna. Stwierdził on również, że ilość emitowanych jonów ujemnych jest zależna od powierzchni jonizacji, a więc wielkości lampy i porowatości jej powierzchni.

[edytuj] Mity

W materiałach promujących lampy solne znajduje się często wiele błędnych informacji i mitów. Najczęściej jest to skutkiem niewiedzy i ignorancji sprzedawców. Poniżej niektóre z najważniejszych fałszywych informacji, z którymi można się zetknąć w polskim Internecie:

• lampy solne z Wieliczki – fałsz, od 1992 roku Kopalnia Soli Wieliczka nie prowadzi wydobycia soli kamiennej. Produkcja soli Wielickiej (spożywczej) jest oparta na „utylizacji wód zasolonych wpływających do wyrobisk”.^[8]
• lampy wydzielają jod – fałsz, sól kamienna, z której wykonuje się lampy nie zawiera (lub zawiera śladowe ilości) jodu. Lampy nie mogą być wykonywane z soli morskiej, która faktycznie zawiera spore ilości jodu.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Bazy danych Urzędu Patentowego RP
2. ↑ "Lampy Solne", Katarzyna Frątczak, Kwartalnik Światło, nr 3/2002
3. ↑ Decyzja Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów nr DPI-31/2003 z 16 maja 2003 roku.
4. ↑ UOKiK, Sprawozdanie za 2003 rok
5. ↑ "Naturkraft Salzkristall. Bioschwingungen für die Gesundheit", Helmut Seifert, Ruhpolding 1997
6. ↑ Negative Ions Information Centre, "The Truth about Salt Crystal Lamps"
7. ↑ "Das aktuelle Thema: Salzkristall-Lampen", Michael Gienger, Tübingen, Februar 1999
8. ↑ http://www.kopalnia.pl

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Więcej informacji na temat lamp solnych