Lestek
Z Wikipedii
Lestek (Lestko, Leszek) - drugi książę Polan z dynastii Piastów, o którym wspomina Gall Anonim w swej kronice. Syn Siemowita i ojciec Siemomysła.
Spis treści |
[edytuj] Imię
Geneza jego imienia nie jest znana. Wywodzi się je od słowa lście (chytrość). Przypuszcza się, że jest zdrobnieniem jakieś nieznanej, dwuczłonowej, słowiańskiej nazwy osobowej. Prawidłową formą jest "Lestek", niepoprawna wersja "Lestko" przyjęła się w starszej historiografii.
[edytuj] Wywód genealogiczny
| 4. Piast | ||||||
| 2. Siemowit | ||||||
| 5. Rzepicha | ||||||
| 1. Lestek (Leszek) | ||||||
| 6. nieznany przodek | ||||||
| 3. nieznany przodek | ||||||
| 7. nieznany przodek | ||||||
[edytuj] Lestek w relacji Galla Anonima
Lestek miał być synem i następcą Siemowita, a ojcem i poprzednikiem Siemomysła. Po jego [tj. Siemowita] zgonie na jego miejsce wstąpił syn jego Lestek, który czynami rycerskimi dorównał ojcu w zacności i odwadze. Po śmierci Lestka nastąpił Siemomysł, jego syn[1].
[edytuj] Lestek a Litzke i Licikavici
Przypuszcza się, że od jego imienia powstały terminy "Lestkowie" i "Lestkowice", jakimi jeszcze w czasach Mieszka I nazywano nieraz mieszkańców państwa Polan. Kronika Widukinda zawiera informację, że poddanymi Mieszka I byli Licikaviki. Znaczenie tego terminu jest sporne, a jedna z mniejszościowych hipotez zakłada, że może on pochodzić od imienia Lestka. Z kolei dzieło De administrando imperio cesarza bizantyjskiego Konstantyna VII Porfirogenty z 948 roku wspomina o ludzie zwanym Litzke.
[edytuj] Historyczność Lestka
Początkowo nikt nie wątpił w historyczność Piastów "przedmieszkowych". W drugiej połowie XIX wieku zaczęto kwestionować ich istnienie. Bogatą dyskusję rozstrzygnął w zasadzie artykuł Henryka Łowmiańskiego Dynastia Piastów we wczesnym średniowieczu, w którym obronił wiarygodność przekazu Galla Anonima, a tym samym i "historyczność" przynajmniej trzech bezpośrednich poprzedników Mieszka. Pogląd ten jest dominujący w polskiej literaturze historycznej.
[edytuj] Daty panowania
Nie zachowały się żadne wiarygodne dane na temat dat panowania Lestka. Przyjmuje się hipotetycznie, że urodził się około 870-880 roku, a objął rządy około 900-910 roku. Większość literatury przyjmuje, że zmarł przypuszczalnie w latach 930-940. Henryk Łowmiański przesuwał datę zgonu na około 950 rok.
[edytuj] Małżeństwa i potomstwo
Nie wiadomo nic o żonie (żonach) Lestka. Stanisław Zakrzewski wysunął domysł, że Lestek mógł być żonaty z księżniczką morawską[2]. Późny przekaz belgijskiego kronikarza z XIV wieku zdawał się sugerować, że był żonaty z saską księżniczką i miał z nią syna Ewrakera, późniejszego biskupa Leodium. Informacji tej jednak nie sposób zweryfikować; w polskiej literaturze poza Stanisławem Kętrzyńskim nikt nie zwrócił na nią uwagi. Jedynym pewnym dzieckiem Lestka jest syn Siemomysł, który objął po nim rządy.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Buczek K., Zagadnienie wiarygodności dwu relacji o początkowych dziejach państwa polskiego, [w:] Prace z dziejów Polski Feudalnej ofiarowane Romanowi Grodeckiemu, Warszawa 1960.
- Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, Warszawa-Wrocław (1992).
- Koneczny F., Dzieje Polski za Piastów, Kraków 1902, s. 28.
- Łowmiański H., Dynastia Piastów we wczesnym średniowieczu, [w:] Początki Państwa Polskiego, t. 1, Poznań 1962.
- Łowmiański H., Początki Polski, t. 5, Warszawa 1973.
- Wyrozumski J., Dzieje Polski piastowskiej (VIII wiek-1370), Kraków 1999, s. 70.
[edytuj] Przypisy
- ↑ cyt. za: Gall Anonim, Kronika polska, tłum. Roman Grodecki, s. 15, wyd. Ossolineum, Wrocław 2003, ISBN 83-04-04610-5
- ↑ Stanisław Zakrzewski, Bolesław Chrobry Wielki, Lwów 1925, tablica genealogiczna po s. 72. Przypuszczał, że Świętopełk Mieszkowic mógł otrzymać imię po swoim przypuszczalnym prapradziadku, Świętopełku morawskim
| Poprzednik Siemowit |
 |
książę Polan ok.900 - ok.930 |
|
Następca Siemomysł |
