Marian Luzar
Z Wikipedii
Marian Wojciech Luzar (ur. 1 września 1895 w Czarnej Wsi koło Krakowa, zm. 13 września 1939 w Równem, Wołyń), polski duchowny katolicki, instruktor harcerski, harcmistrz, kapitan Wojska Polskiego.
Był synem Wojciecha (robotnika) i Marii; przodkowie przybyli z Węgier. W 1914 ukończył (z wyróżnieniem) Gimnazjum św. Jacka w Krakowie i rok później rozpoczął studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1919 ukończył studia, 29 czerwca tego roku odebrał święcenia kapłańskie.
Pierwszym miejscem pracy ks. Luzara była parafia w Niegowici (powiat Bochnia), gdzie sprawował obowiązki wikariusza do sierpnia 1924 oraz nauczał religii w szkołach.
Od 1912 związany z harcerstwem, założył w Niegowici kilka wiejskich drużyn, promując jednocześnie sport i teatr amatorski; zorganizował także konny oddział harcerzy oraz prywatną szkołę dla ok. 20 harcerzy. W 1924 został przeniesiony do pracy w Trzebini jako katecheta, również tam inicjował powstawanie drużyn harcerskich (w Trzebini "Czarna Jedynka", w Trzebionce drużyna robotnicza, w Sierszy Wodnej robotniczo-wiejska). Był komendantem hufca ZHP w Trzebini. Ks. Luzar uzyskał stopień instruktorski harcmistrza, w latach 1926-1929 był komendantem Chorągwi Krakowskiej ZHP.
Był inicjatorem powstania Domu Ludowego w Trzebini. Uczynił go głównym ośrodkiem kulturalnym Trzebini, miejscem przedstawień amatorskich i popularnych odczytów w ramach uniwersytetu powszechnego, wygłaszanych przez dojeżdżających z Krakowa pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na utrzymanie Domu Ludowego Luzar przeznaczał własne dochody.
W 1930 został mianowany kapelanem Oddziału ZHP w Krakowie, a rok później Naczelnym Kapelanem ZHP. Aktywnie pracował nad rozwojem duszpasterstwa harcerskiego, wydawał pismo "Biuletyn Działu Duszpasterskiego" i publikował na łamach prasy harcerskiej, organizował kursy i letnie obozy dla kleryków i kapelanów. Przygotowywał także poprzez specjalne kursy księży i zakonników do pracy harcerskiej wśród Polonii zagranicznej. Dzięki jego działaniom w 1937 działało 21 kręgów harcerzy-kleryków, zrzeszających 621 członków. Za pracę społeczną w harcerstwie został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi. Nosił harcerski przydomek "Czarny Kruk".
We wrześniu 1939 został zmobilizowany jako kapelan, w stopniu kapitana. Zginął w drugim tygodniu wojny, niosąc pomoc rannym w trakcie nalotu niemieckiego na dworzec w Równem. Został pochowany w Równem.
Źródła:
- Wacław Błażejewski, Stanisław Broniewski, Marian Luzar, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XVIII, 1973,
- Tadeusz Gaweł, Ryszard Schumacher, "Ocalić od zampomnienia Ks. hm. Marian Luzar i jego harcerze", Wydawnictwo "Czuwajmy", Kraków 2003; ISBN 83-86783-94-X,
- Tadeusz Gaweł, "Ks. Marian Wojciech Luzar "Czarny Kruk"", Wydawnictwo "Czuwajmy", Kraków 1996; ISBN 8386783133.
