Harcerstwo

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Harcerze z Chorągwi Łódzkiej ZHP podczas Światowego Zlotu Harcerstwa Polskiego "Gniezno 2000"

Harcerstwo – polski system wychowywania dzieci i młodzieży wzorowany na skautingu, oparty o służbę, samodoskonalenie (pracę nad sobą) i braterstwo. Zasady postępowania harcerza wyznacza Przyrzeczenie Harcerskie i Prawo Harcerskie. Zasady postępowania zucha wyznacza Obietnica Zucha i Prawo Zucha.

Harcerstwem nazywane są także organizacje harcerskie pracujące w kraju i poza jego granicami (wśród Polonii zagranicznej), w oparciu o powyższe zasady i unikalną metodę harcerską.

Za symboliczną datę powstania harcerstwa przyjmuje się dzień 22 maja 1911, a za założycieli harcerstwa uważa się Andrzeja Małkowskiego i jego żonę Olgę Drahonowską-Małkowską. Istotę różnicy pomiędzy klasycznym skautingiem założonym przez gen. Roberta Baden-Powella a harcerstwem Andrzej Małkowski ujął w słowach: harcerstwo to skauting plus niepodległość.

[edytuj] Historia harcerstwa

Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia harcerstwa.

Początki ruchu skautowego na świecie
Ruch skautowy na ziemiach polskich
Harcerstwo do II wojny światowej
Harcerstwo podczas II wojny światowej – Szare Szeregi, Hufce Polskie
Odrodzenie harcerstwa w latach 1945-1949
Harcerstwo w okresie stalinizmu 1949-1956
Harcerstwo PRL w latach 1956-1980
Odnowa harcerstwa w latach 1980-1989 (KIHAM, RHR, RHS)
Powstanie harcerskich organizacji alternatywnych
Współczesne harcerstwo

[edytuj] Symbole harcerskie

Zobacz więcej w osobnym artykule: Odznaki harcerskie.

Krzyż Harcerski

Prawie wszystkie aktualnie działające organizacje harcerskie posługują się tymi samymi symbolami i odwołują się do wspólnej historii.

[edytuj] Stopnie w harcerstwie

W harcerstwie funkcjonują, na zasadzie instrumentu metodycznego:

stopnie harcerskie (na przykładzie ZHP):
- młodzik / ochotniczka,
- wywiadowca / tropicielka,
- odkrywca / pionierka,
- ćwik / samarytanka,
- harcerz orli / harcerka orla,
- harcerz Rzeczypospolitej / harcerka Rzeczypospolitej

ZHR posiada skalę podobną pięciostopniową, bez stopni odkrywca / pionierka, a odpowiednik Harcerza Orlego u harcerek to Wędrowniczka. W ZHR istnieje jeszcze stopień: starsza ochotniczka.

stopnie instruktorskie (na przykładzie ZHP i ZHR):
- przewodnik / przewodniczka,
- podharcmistrz / podharcmistrzyni,
- harcmistrz / harcmistrzyni.

Historyczne stopnie harcerskie to: ochotnik, tropiciel, wędrownik.

Historyczne stopnie instruktorskie to: organizator, harcmistrz Polski Ludowej, harcmistrz Rzeczypospolitej.

[edytuj] Struktura organizacyjna

Organizacje harcerskie o charakterze ogólnopolskim posiadają rozbudowaną strukturę, którą tworzą:

zastęp, szóstka zuchowa, patrol, wachta – zastępowy, szóstkowy, patrolowy, wachtowy,
gromada, drużyna, krąg – drużynowy, przewodniczący lub komendant kręgu
szczep (fakult.) – komendant szczepu, szczepowy
związek drużyn (fakult.) – komendant związku drużyn,
hufiec – komendant hufca, hufcowy
chorągiew – komendant chorągwi,
władze naczelne.

[edytuj] Funkcje harcerskie

Harcerz i harcerka może pełnić jakąś funkcję harcerską.

Zobacz też: funkcje harcerskie ZHR, funkcje harcerskie ZHP

[edytuj] Specjalności harcerskie

Harcerze i harcerki pełnią służbę podczas Pielgrzymki Ojca Świętego do Polski w 2006 roku

Członkowie organizacji harcerskich (w ramach swoich drużyn lub specjalistycznych klubów) mogą realizować program harcerski wzbogacony o treści charakterystyczne dla innej aktywności, nazywany specjalnością harcerską. Wyróżnia się następujące specjalności:

artystyczna,
ekologiczna,
jeździecka i kawaleryjska,
Harcerskiej Służby Granicznej,
Harcerskiej Służby Ruchu Drogowego,
lotnicza (m.in. Harcerski Klub Balonowy),
łącznościowa i informatyczna (m.in. Harcerski Klub Łączności),
obronna,
poczt harcerskich,
ratownicza i pożarnicza,
sportowa,
turystyczna,
wodna i żeglarska.

[edytuj] Grupy członkowskie harcerstwa

Zuchy

zuchy - w ZHP: członkowie w wieku 6-10 lat, pracujący metodyką zuchową; w ZHR: w wieku 7-10;
harcerki i harcerze - w ZHP: członkowie w wieku 10-13 lat, pracujący metodyką harcerską; w ZHR: w wieku 10-16;
harcerki i harcerze starsi - w ZHP: członkowie w wieku 13-16 lat, pracujący metodyką starszoharcerską; w ZHR: nieinstruktorska kadra drużyn harcerskich powyżej 16 lat;
wędrowniczki i wędrownicy - w ZHP: członkowie w wieku 16-25 lat, pracujący metodyką wędrowniczą; w ZHR: w wieku powyżej 16 lat zrzeszeni w drużynach wędrowniczych;
instruktorki i instruktorzy - w ZHP: członkowie którzy ukończyli 16 lat, po zdobyciu stopnia instruktorskiego i złożeniu Zobowiązania Instruktorskiego, złożywszy uprzednio Przyrzeczenie Harcerskie; w ZHR: powyżej 18 lat, po odbyciu specjalnej próby instruktorskiej, harcerscy wychowawcy;
starszyzna - w ZHP: członkowie, którzy ukończyli 25 rok życia i nie złożyli Zobowiązania Instruktorskiego; w ZHR: aktywnie działający harcerze wieku średniego;
seniorzy - w ZHP: członkowie posiadający miano seniora - starszyzna i instruktorzy, którzy ukończyli 55 lat i złożyli stosowną deklarację właściwemu komendantowi.

[edytuj] Obrzędowość harcerska

Zasugerowano, aby ta sekcja została przeniesiona do nowego artykułu. (dyskusja)

Obrzędowość harcerska to element charakterystyczny każdej podstawowej jednostki harcerskiej (gromady zuchowej, drużyny harcerskiej, drużyny starszoharcerskiej i wędrowniczej). Opiera się na pewnym symbolicznym układzie elementów, czynności czy ruchów. Różne jednostki harcerskie mają różną, zazwyczaj właściwą tylko sobie (wyjątek - wspólne elementy obrzędowości w szczepach) obrzędowość.

Na obrzędowość drużyny składają się: nazwa drużyny, barwy drużyny, sposób powitania/pożegnania a także inne zwyczajowo przyjęte: przyjmowanie nowych członków do drużyny, sposób nadawania barw, przyjmowania przyrzeczenia, sposób zbierania składek itp. Drużyna może dowolnie tworzyć elementy obrzędowości.

Przy obrzędowości podkreśla się jej walor użyteczny. Ma ona pomagać w prowadzeniu drużyny oraz wprowadzać elementy wyjątkowości. Należy podkreślić, iż nadmiar elementów obrzędowości odwraca jej pierwotną rolę; ważne jest wyważenie ilości elementów obrzędowych drużyny.

Oprócz podstawowych jednostek harcerskich, obrzędowość zazwyczaj posiadają zastępy drużyn. Obrzędowość zastępów powinna być związana z obrzędowością drużyny (nazwy zastępów, symbole itp.)