Merecz
Z Wikipedii
Merecz (lit. Merkinė, ros. Мереч, Меркине) - nieduża miejscowość na południowym-zachodzie Litwy, położona na historycznym szlaku z Warszawy do Wilna, u ujścia Mereczanki do Niemna. W XIV w. wzniesiono tam zamek obronny, znany w źródłach krzyżackich z 1377 r. pod nazwą Merkenpille. Okoliczne lasy były ulubionym miejscem polowań urządzanych przez wielkich książąt litewskich i królów polskich. W 1418 r. król Władysław Jagiełło przebywał w Mereczu w okresie świąt Bożego Narodzenia, a w 1421 r. przyjmował tam posłów czeskich, ofiarujących mu koronę czeską. W 1501 r. wielki książę litewski Aleksander nadał część lasów mereczeńskich Michałowi Glińskiemu. W tym czasie w rejonie Merecza rozwinęło się osadnictwo wiejskie. Osady były zakładane głównie przez ludność litewską. W późniejszym czasie zamek mereczeński rozbudowano i często był nazywany "zamkiem królowej Bony". Merecz otrzymał prawa miejskie (lokacja na prawie magdeburskim) od króla Zygmunta Augusta w 1569 r. wraz z herbem (Jednorożec). W Mereczu zmarł 20 maja 1648 r. król Władysława IV. Z kolei w 1744 r. w Mereczu zmarł ostatni z męskich potomków książęcej rodziny Wiśniowieckich, wojewoda wołyński i wielki hetman litewski książę Michał Serwacy Wśniowiecki. Po jego śmierci majątki Wiśniowieckich przeszły w ręce rodów Ogińskich, Zamoyskich i Mniszchów. Na mocy uchwały sejmu Rzeczypospolitej zebranego w Grodnie (tzw. sejm rozbiorowy), podjętej 23 września 1793 r., Merecz wyznaczono na stolicę województwa. W 1795 r. Merecz przeszedł pod panowanie Rosji. W okresie wojny Napoleona z Rosją (1812) Merecz uległ poważnym zniszczeniom. 2 września 1838 r. wójt/burmistrz Merecza P. [Piotr?] Derwiński w imieniu mieszkańców zwrócił się z pismem do rosyjskiego ministra Kiesielowa o odszkodowanie w wysokości 10 tys. rubli za szkody i straty, jakie miasto poniosło w czasie wojen napoleońskich (1812-1814). Przy tej okazji powoływał się na przywileje, jakie Merecz otrzymał od królów polskich i wielkich książąt litewskich. W sprawa była rozpatrywana w sądzie w 1840 r., ale nie została rozwiązana. W związku z tym mieszkańcy Merecza zwrócili się od odszkodowanie do ministra skarbu rządu rosyjskiego, ten z kolei odesłał ich prośbę do Generała-Gubernatora w Wilnie, który odpowiedział negatywnie. W XIX wieku koło Merecz przebiegała granica celna między Królestwem Polskim i Cesarstwem Rosyjskim, a okolice słynęły Merecza wówczas z przemytu wódki. W połowie XIW w. rozebrano dawny klasztor. W dawnym ratuszu urządzono cerkiew. Zachował się natomiast gotycki kościół parafialny ufundowany przez króla Władysława Jagiełłę. Według przekazu Zygmunta Glogera przy drodze do Turgiel znajdował się neogotycki pałac Oktawiusza Choiseul-Gouffiera, po którym pozostała tylko 14-metrowej wysokości kaplica (poł.XIX w.). W Mereczu istniał młyn turbinowy, który spłonął w 1908 r. Przed 1914 r. okolice Merecza pustoszały wskutek słabych gleb i masowej emigracji do Ameryki. Na początku lat 20-tych XX w. w Mereczu znajdował się tajny sztab czwartej grupy operacyjnej podległej Białoruskiej Partii Socjalistyczno-Rewolucyjnej, która dążyła do utworzenia niezależniej Republiki Białorusi. Dowódcą grupy był Wiaczesłąw Razumowicz ps. "Chmara". W składu sztabu wchodzili księża katoliccy ks. Bakszic i ks. Blazujelis, prof. gimnazjum Korczyński i Razumowicz. Grupa ta współpracowała ze sztaben generalnym armii litewskiej i w razie wolny Litwy z Polską miała współpracować z armią litewską. Oraganizacja ta przez niektórych historyków określana jest jako Bractwo Włościan Białorusinów (1921-1922, została rozbita przez polską policję w marcu 1922 r. W okresie II wojny światowej ludność żydowska Merecza została w większości wymordowana i pochowana w zbiorowych mogiłach w pobliskim lesie. Okolice Merecza są obszarem Dzukijskiego Parku Narodowego (Dzūkija National Park). Obecnie Merecz liczy ok. 1,4 tys. mieszkańców.
http://www.muziejai.lt/Varena/merkines_krastotyros.en.htm
