Mitteleuropa
Z Wikipedii
Należy w nim poprawić: redakcja, styl, ort, ew. terminologia historyczna.
Więcej informacji co należy poprawić, być może znajdziesz w dyskusji tego artykułu lub na odpowiedniej stronie. W pracy nad artykułem należy korzystać z zaleceń edycyjnych. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.
Możesz także przejrzeć pełną listę stron wymagających dopracowania.
Mitteleuropa - niemieckie słowo oznaczające Europę Środkową, mające znaczenie geograficzne[1], czasem używane także w innych językach i mające kilka różnych znaczeń. Oznacza także jako pojęcie historyczne[2], polityczny program będący celem wojennym Niemiec podczas I wojny światowej, zakładający dominację Cesarstwa Niemieckiego nad Europą Środkową i jej całkowitą eksploatację przez Niemcy, aneksję terytoriów zamieszkanych w większości przez ludność nie-niemiecką oraz ich germanizację.
Koncepcja Mitteleuropy (jedności regionu środkowoeuropejskiego) powstała w XIX wieku w Austro-Węgrzech.
Spis treści |
[edytuj] Koncepcja Naumanna
Temat jedności Europy Środkowej podejmowała również koncepcja polityki niemieckiej sformułowana w 1915 przez politologa Friedricha Naumanna, ogłoszona w książce Mitteleuropa. W jej myśl ta część Europy miała stać się podporządkowanym państwu niemieckiemu tworem gospodarczo-politycznym. W swym programie Neumann popierał również germanizację oraz madziaryzację tego regionu[3]. Wysuwano także żądania stworzenia na Krymie niemieckiego państewka kolonialnego[4] oraz dążono do skolonizowania państw bałtyckich[5].
[edytuj] Koncepcja Cesarstwa Niemieckiego
Rządzące elity polityczne Niemiec zaadaptowały ideę Mitteleuropy podczas I Wojny Światowej przy wytyczaniu celów wojennych oraz planów nowego porządku europejskiego po ewentualnym zwycięstwie Państw Centralnych[6]. Mitteleuropę tworzyłyby marionetkowe państwa (w tym Królestwo Polskie) pod polityczną, ekonomiczną i wojskową kontrolą Rzeszy. Rejon miał być wykorzystywanym gospodarczo zapleczem imperium Niemieckiego, a jego zasoby miały służyć udanej rywalizacji z Anglią na arenie światowej w celu uzyskania pozycji wiodącego mocarstwa. Organizacja ekonomiczna opierałaby się na dominacji Niemiec, które narzuciłyby szereg korzystnych dla siebie umów ekonomicznych z podległymi im satelickimi państwami takimi jak Ukraina czy Polska. Liczono również na to iż nastroje klasy pracującej w Niemczech mogą być uspokojone przy pomocy aneksji terytorialnych, osadnictwa oraz lepszej kondycji ekonomicznej Niemiec[7]. Populacja na podporządkowanych terenach stopniowo byłaby germanizowana, także poprzez czystki etniczne na ludności rodzimej i równoległe osadnictwo niemieckie[6]. Niemiecki plan Mitteleuropy podczas I Wojny Światowej przewidywał znaczną aneksję terytorium Polski i wypędzenie z tych terytoriów Polaków oraz Żydów, zastępowanych stopniowo kolonistami niemieckimi[6]. Sama Polska miała być stopniowo germanizowana, także poprzez zmniejszenie populacji Polskiej na skutek klęsk głodu[8][9]. Częściowa realizacja tych planów miała swoje odzwierciedlenie w Traktacie Brzeskim, powiązanym z gwarancjami ekonomicznej i militarnej dominacji Niemiec na Ukrainie[10]
[edytuj] Koncepcja federalizacji
Koncepcja federalizacji Austro-Węgier podjęta została jeszcze w połowie 1918, jako ostatnia próba zachowania Monarchii w całości. Nowa konstytucja państwa zakładać miała federację krajów koronnych rządzonych przez odrębnych monarchów z dynastii Habsburgów. W Polsce środowisko monarchistyczne za odpowiedniego kandydata do korony uznały Karola Habsburaga. Politycznie koncepcja Mitteleuropy straciła znaczenie po I wojnie światowej, kiedy Austro-Węgry rozpadły się na szereg samodzielnych państw, a Niemcy utraciły znaczną część swego terytorium. Obecnie Mitteleuropa jest pojęciem głównie geograficznym, choć funkcjonuje także jako nostalgiczne określenie terenów tworzących niegdyś Austro-Węgry (od Lwowa po Triest). Wobec faktycznej klęski militarnej państw centralnych, w tym wielonarodowej monarchii Austro-Węgierskiej, zaistniały warunki do odzyskania lub uzyskania niepodległości przez wiele narodów Europy Centralnej i Wschodniej.
[edytuj] Źródła
- ↑ Jan Wendt "Współpraca regionalna Polski w Europie Środkowej" Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, kwartalnik Studia Europejskie, nr 4/1998
- ↑ Jan Wendt "Współpraca regionalna Polski w Europie Środkowej" Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, kwartalnik Studia Europejskie, nr 4/1998
- ↑ "A History of the Habsburg Empire, 1526-1918." Robert Adolf Kann University of California Press 1980
- ↑ Czesław Madajczyk "Generalna Gubernia w planach hitlerowskich. Studia", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1961, str. 88 i 89
- ↑ Czesław Madajczyk "Generalna Gubernia w planach hitlerowskich. Studia", Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1961, str. 88 i 89
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Imanuel Geiss "Tzw. polski pas graniczny 1914-1918". Warszawa 1964
- ↑ "War and Punishment: The Causes of War Termination and the First World War" Hein Erich Goemans Princeton University Press 2000
- ↑ Source Records of the Great War, Vol. IV, ed. Charles F. Horne, National Alumni 1923[1]
- ↑ DEVASTATED POLAND Frederick Walcott National Geographic, May 1917[2]
- ↑ "Coalition Warfare: An Uneasy Accord".Roy Arnold Prete, Keith Neilson 1983 Wilfrid Laurier University Press
[edytuj] Bibliografia
- Janusz Pajewski "Mitteleuropa, Studia z dziejów imperializmu niemieckiego w dobie pierwszej wojny światowej", Poznań, 1959
- Izabela Goworowska-Puchala "Mitteleuropa, Rdzeń Starego Kontynentu" Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, 1997, ISBN 83-7174-113-8
- Antoni Kukliński "Problematyka Przestrzeni Europejskiej" Oficyna Wydawnicza Rewasz, Warszawa, 1997, ISBN 83-8555-736-9
