Muzea Krakowa
Z Wikipedii
Kraków jest jednym z najbogatszych w zbiory muzealne miast Europy Środkowej. Znajduje się tu wiele placówek muzealnych, a kolejne są wciąż planowane i mają powstać w najbliższych latach np.: Muzeum Tadeusza Kantora, Muzeum Sztuki Współczesnej, Muzeum/Biblioteka Polskiej Piosenki, Pawilon Wystawienniczy Witraży Stanisław Wyspiańskiego, Muzeum Fabryki Emalii Oskara Schindlera, Muzeum Państwa Podziemnego czy w ramach Muzeum Historycznego Miasta Krakowa oddane do użytku zwiedzających mury obronne wraz z Bramą Floriańską oraz podziemna trasa turystyczna pod płytą Rynku Głównego wraz z ekspozycją archeologiczną.
[edytuj] Historia
Historia muzealnictwa w Krakowie rozpoczyna się pod koniec XIX wieku. Najstarszym muzeum jest Muzeum Narodowe założone w 1879 roku. Z kolei początki Muzeum Czartoryskich sięgają aż do 1801 roku, a w roku 1876 do użytku publicznego Czartoryscy oddali swoją Bibliotekę. Kolejnym otwarta w Krakowie instytucja to Muzeum Historyczne, które powstało w 1899 roku.
Na uwagę zasługuję również Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej "Manggha". W 1920 roku zbiory "Mangghi" zostały przekazane Muzeum Narodowemu, Centrum Sztuki swoją siedzibę uzyskało dopiero w roku 1994. Do dzisiaj możemy podziwiać tam ogromny zbiór przedmiotów związanych z Japonią. Obecnie Centrum jest siedzibą Ogólnopolskiego Klubu Bonsai.
W czasie wojny pomieszczenia muzealne służyły innym niż muzealne celom, więc po jej zakończeniu starano się jak najszybciej udostępnić je publiczności. Po zakończeniu działań wojennych Muzeum Archeologiczne i Muzeum Etnograficzne otrzymały nowe siedziby, w których umieszczono zachowane zbiory. Działalność wznowiło też Muzeum Czartoryskich, które utraciło wiele wspaniałych eksponatów.
Z czasem pojawiały się nowe obiekty muzealne. W 1977 roku ich liczba wzrosła do szesnastu. Na początku lat osiemdziesiątych było ich już dwadzieścia jeden. Wraz z powstawaniem nowych obiektów wzrastało również zainteresowanie zwiedzających. Największą popularnością w latach siedemdziesiątych cieszyły się: zbiory wawelskie, Muzeum Narodowe, Muzeum Historii UJ i Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.
Najważniejsze pozostało jednak Muzeum Narodowe. Zostało ono oddane w zarząd Ministerstwa Kultury i Sztuki w 1949 roku. Muzeum, tak jak inne, wzbogacało swoje zbiory poprzez zakupy, darowizny i depozyty. Anna Lewandowska przekazała na rzecz muzeum 36 prac olejnych Olgi Boznańskiej.
Drugim pod względem ważności było Muzeum Czartoryskich, które w 1951 roku stało się oddziałem Muzeum Narodowego. Siedem lat później rozpoczęto budowę Biblioteki Czartoryskich. W roku 1984, po dziesięciu latach konserwacji, podczas Dni Krakowa nastąpiło otwarcie budynku.
Samodzielność uzyskało również Muzeum Historyczne Miasta Krakowa (do tej pory istniało jako oddział Archiwum Akt Dawnych). Siedzibą muzeum stał się pałac Pod Krzysztofory. W 1969 roku urządzono i oddano dla publiczności Muzeum Młodej Polski Rydlówka.
W odnowionym średniowiecznym budynku Collegium Maius powstało Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Twórcą muzeum był Karol Estreicher. Estreicher usunął z dziedzińca pomnik Mikołaja Kopernika, co spotkało się z licznymi głosami sprzeciwu. W jego miejsce kazał umieścić studnię. Sprowadził do muzeum liczne kontrowersyjne eksponaty jak np.: cukierki spożywane podczas obiadów czwartkowych, niedopałki cygar przez Mickiewicza na Wezuwiuszu. Muzeum otwarto na sześćsetlecie założenia Akademii Krakowskiej.
Ekspozycje organizowane były najczęściej w gmachu Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, którego prezesem był przez 26 lat Karol Estreicher.
W 1945 roku powstały Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu. Zbiory szybko się powiększały i zostały zaprezentowane publicznie na wystawie pt. Rozwój zbiorów wawelskich w 40-leciu Polski Ludowej 1945-1985. Na Wawelu prezentowane były cztery stałe wystawy: Sale i komnaty, Skarbiec, Zbrojownię, Wschód w zbiorach wawelskich, a później także Wawel Zaginiony. Urządzano też liczne wystawy okresowe. Wawel eksponował zbiory obce i brał udział w wystawach za granicą, udostępniając swoje cenne zbiory.
Powojenna aktywność krakowskich placówek muzealnych do dziś budzi szacunek. Urządzono bowiem w Krakowie kilka tysięcy wystaw muzealnych i ekspozycji w obiektach zabytkowych. Na wieść o wielkiej wystawie przed kasami ustawiały się kolejki i przyjeżdżali goście z innych miast. Wielkim zainteresowaniem cieszyły się między innymi wystawy: Kossakowie i Żydzi polscy.
[edytuj] Lista obecnie istniejących placówek muzealnych w Krakowie:
[edytuj] Zamek Królewski na Wawelu oraz ekspozycje i oddziały (również poza granicami miasta):
- Komnaty Królewskie
- Prywatne Apartamenty Królewskie
- Skarbiec Koronny i Zbrojownia
- Sztuka Wschodu
- Wawel Zaginiony
- Smocza Jama (Kraków)
- Katedra krakowska (wraz z Dzwonem Zygmunta i Grobami Królewskimi)
- Trasa Ogrody Królewskie
- Zamek w Pieskowej Skale
- Dwór w Stryszowie
[edytuj] Muzeum Narodowe w Krakowie wraz z oddziałami i galeriami:
- Gmach Główny
- Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej "Manggha"
- Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach
- Pałac biskupa Erazma Ciołka przy ulicy Kanoniczej
- Dom Jana Matejki
- Muzeum Stanisława Wyspiańskiego w Kamienicy Szołayskich
- Dom Józefa Mehoffera wraz z ogrodem
- Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego
- Muzeum Książąt Czartoryskich - Arsenał
- Biblioteka Czartoryskich
- Muzeum Karola Szymanowskiego w willi "Atma" w Zakopanem
[edytuj] Muzeum Historyczne Miasta Krakowa wraz z oddziałami:
- Pałac pod Krzysztofory - siedziba główna
- Dom pod Krzyżem - "Dzieje teatru krakowskiego"
- Stara Synagoga - "Dzieje i kultura Żydów krakowskich"
- Apteka Pod Orłem
- Oddział Pomorska - Dom Śląski, wystawa pt. "Dzieje Krakowa w latach 1939-1956"
- Celestat - "Dzieje Krakowskiego Bractwa Kurkowego"
- Kamienica Hipolitów - "Dom Mieszczański"
- Zwierzyniecki Salon Artystyczny
- Wieża Ratuszowa
- Barbakan
- Dzieje Nowej Huty
[edytuj] Muzea Uniwersytetu Jagiellońskiego:
- Muzeum Botaniczne Uniwersytetu Jagiellońskiego w Ogrodzie Botanicznym
- Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Muzeum Farmacji Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Maius
- Muzeum Zoologiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego
[edytuj] Muzea Kościelne:
- Muzeum Archidiecezjalne
- Muzeum Historyczno - Misyjne Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Krakowie
- Muzeum i Archiwum Marii Angeli Truszkowskiej w Krakowie
- Muzeum Katedralne
[edytuj] Muzea Polskiej Akademii Nauk:
- Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych PAN
- Muzeum Przyrodnicze Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN
[edytuj] Pozostałe:
- Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli
- oddział Dom Esterki
- Muzeum Archeologiczne
- Muzeum Armii Krajowej im. Generała Emila Fieldorfa Nila
- Muzeum Czynu Niepodległościowego - Dom im. Józefa Piłsudskiego
- Muzeum Czynu Zbrojnego
- Muzeum Galicja
- Muzeum Historii Fotografii
- Muzeum Historii Akademii Górniczo-Hutniczej
- Muzeum Inżynierii Miejskiej
- Muzeum Lotnictwa Polskiego
- Muzeum Młodej Polski Rydlówka - Muzeum Rodziny Rydlów i PTTK
- Muzeum Odona Bujwida
- Muzeum Teatru Starego
- Muzeum Ubezpieczeń
- Muzeum Witrażu
- Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora - CRICOTEKA
- Dworek Jana Matejki w Krzesławicach
- Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce
- Zamek Żupny w Wieliczce