Nikołaj Jeżow
Z Wikipedii
Nikołaj Jeżow, Николай Иванович Ежов (1895–1940) - szef NKWD w latach 1936–1938, ludowy komisarz bezpieczeństwa państwowego. Jego nazwisko stało się synonimem stalinowskiego terroru.
Jeżow wstąpił do partii bolszewickiej po rewolucji lutowej podczas służby w wojsku. Był komisarzem w jednostkach Armii Czerwonej, a następnie sprawował niższe partyjne funkcje na prowincji. W 1927 roku sprowadzono go do Moskwy i przydzielono do aparatu KC WKP(b). Piął się tam szybko po szczeblach kariery partyjnej. W 1930 został kierownikiem Wydziału Kadr KC, a od 1936 roku został sekretarzem KC oraz przewodniczącym komisji kontroli partyjnej. 26 września 1936 roku został mianowany ludowym komisarzem spraw wewnętrznych (NKWD).
Urzędowanie w resorcie rozpoczął od krwawej rozprawy z ekipą swojego poprzednika Genricha Jagody. Nakazał podwładnym stosowanie wszystkich metod wydobywania zeznań, łącznie z torturami, w których sam uczestniczył. Przyniosło mu to - z uwagi na mały wzrost (153 cm) - przydomek Krwawego Karła.
Z polecenia Stalina przygotował i rozpoczął masowe represje, które zyskały potem miano Jeżowszczyzny. Objęły one cały korpus oficerski Armii Czerwonej i inne instytucje rządowe oraz partię bolszewicką. Dziesiątki tysięcy osób zostało aresztowanych i zgładzonych. Mówiono, że Jeżow osobiście zastrzelił kilku więźniów. Wielka czystka objęła w 1938 roku wywiad wojskowy GRU, który Jeżow formalnie sobie podporządkował. Doprowadziła ona do paraliżu aparatu państwowego i partyjnego, jedyną sprawną strukturą (choć zdruzgotaną czystkami) pozostała policja polityczna NKWD.
Kiedy Stalin uznał, że należy ograniczyć terror Jeżow zaczął z wolna tracić wpływy. Co prawda wytypowano go w 1937 roku do Biura Politycznego, ale tylko na zastępcę członka Biura. W połowie 1938 roku powierzono mu urząd komisarza transportu wodnego. Według wspomnień Chruszczowa Jeżow w tym czasie całkowicie się rozpił. W listopadzie 1938 roku Stalin zdymisjonował go ze stanowiska szefa NKWD (które objął Ławrientij Beria) i niespełna pół roku później nakazał go aresztować. Jeżowa stracono 4 lutego lub 10 lipca 1940 roku po tajnym procesie.
