Niszczyciele typu Shiratsuyu

Z Wikipedii

Shiratsuyu to typ japońskich niszczycieli okresu przedwojennego i II wojny światowej, składający się z 10 jednostek, a także nazwa głównego okrętu typu.

Spis treści 1 Historia 2 Okręty 3 Opis konstrukcji 4 Służba 5 Skrócone losy okrętów 6 Dane techniczne 7 Uzbrojenie i wyposażenie

[edytuj] Historia

Typ Shiratsuyu wywodził się z poprzedniego typu Hatsuharu, który stanowił odwrót od budowania dużych niszczycieli w rodzaju typu Fubuki, na rzecz mniejszych okrętów, mieszczących się w limitach wyporności dla niszczycieli 1500 t, nałożonych traktatem londyńskim z 1930. Pierwsze sześć okrętów typu zostało początkowo zamówionych jako jednostki typu Hatsuharu, w ramach pierwszego programu wymiany floty z 1931 roku. Na skutek jednak katastrofy - przewrócenia się torpedowca "Tomozuru" w 1934, Japończycy zaczęli przywiązywać dużą wagę do stateczności okrętów i podjęli działania w kierunku poprawy stateczności nowo budowanych okrętów. Okręty typu Hatsuharu przebudowano, a dopiero co rozpoczęte sześć nowo budowanych okrętów przeprojektowano, tworząc typ nazwany od pierwszego okrętu Shiratsuyu. Dalsze cztery niszczyciele już poprawionego typu zamówiono w ramach drugiego programu wymiany floty z 1934 roku.

[edytuj] Okręty

Nazwy okrętów pochodziły od zjawisk atmosferycznych - przede wszystkim deszczy i wiatrów.

Nazwa	rozpoczęcie budowy, stocznia	data wodowania	wejście do służby	data zatopienia
"Harusame"	03. 02. 1935, Uraga Dock, Tokio	21. 09. 1935	26. 08. 1937	08. 06. 1944
"Kawakaze"	25. 04. 1935, Fujinagata, Osaka	01. 11. 1936	30. 04. 1937	06. 08. 1943
"Murasame"	01. 02. 1934, Fujinagata, Osaka	20. 06. 1935	07. 01. 1937	06. 03. 1943
"Samidare"	19. 12. 1934, Uraga Dock, Tokio	06. 07. 1935	29. 01. 1937	25. 08. 1944
"Shigure"	09. 12. 1933, Uraga Dock, Tokio	18. 05. 1935	07. 09. 1936	24. 01. 1945
"Shiratsuyu"	14. 11. 1933, Sasebo	05. 04. 1935	20. 08. 1936	15. 06. 1944
"Suzukaze"	9. 7. 1935, Uraga Dock, Tokio	11. 03. 1937	31. 08. 1937	26. 01. 1944
"Umikaze"	04. 05. 1935, Maizuru	27. 11. 1936	31. 05. 1937	01. 02. 1944
"Yamakaze"	25. 05. 1935, Uraga Dock, Tokio	21. 02. 1936	30. 06. 1937	25. 06. 1942
"Yudachi"	16. 10. 1934, Sasebo	21. 06. 1936	07. 01. 1937	13. 11. 1942

[edytuj] Opis konstrukcji

W stosunku do typu Hatsuharu (zmodernizowanego), okręty typu Shiratsuyu różniły się nieco mniejszą szerokością kadłuba i wypornością. Stateczność polepszało większe zanurzenie i nieco zmniejszona nadbudówka dziobowa. Zachowano ich uzbrojenie artyleryjskie, razem jednak z nieudanym rozmieszczeniem dwóch wież rufowych na jednym poziomie, spowodowanym obawami o stateczność okrętu w wypadku wyższego ustawienia wieży numer 2. Uzbrojenie torpedowe natomiast wzmocniono z dwóch potrójnych do dwóch poczwórnych wyrzutni (po raz pierwszy na niszczycielach japońskich).

Niszczyciele typu Shiratsuyu miały typową architekturę dla japońskich niszczycieli. Kadłub miał podwyższony pokład dziobowy na ok. 1/3 długości. Na pokładzie dziobowym znajdowała się jedna dwudziałowa wieża artylerii, a za nią krótka, wieżowa nadbudówka. Dwie pozostałe wieże znajdowały się na pokładzie rufowym, jedna za drugą, tyłem do siebie. Spaliny z kotłów były odprowadzane przez dwa kominy, pomiędzy którymi była umieszczona na postumencie, w osi podłużnej okrętu, poczwórna wyrzutnia torpedowa. Druga wyrzutnia była umieszczona na pokładzie za drugim kominem, połączonym z niewielką nadbudówką. Za wyrzutniami znajdowały się pojemniki na torpedy zapasowe (dla pierwszej wyrzutni - po dwa po obu stronach drugiego komina, dla drugiej wyrzutni - cztery wkomponowane w małą nadbudówkę rufową). Na skutek zmiany sposobu przechowywania torped zapasowych pierwszej wyrzutni, drugi komin "powrócił" na miejsce w osi podłużnej okrętu (na typie Hatsuharu był przesunięty w kierunku burty).

Uzbrojenie artyleryjskie okrętów (5 dział kalibru 127 mm) było dość silne, przy czym działa artylerii głównej dzięki kątowi podniesienia 55° w nowych wieżach typu C, mogły w niewielkim zakresie zwalczać samoloty (co było jednak utrudnione przez małą prędkość naprowadzania). Typowe dla japońskich niszczycieli od typu Fubuki rozmieszczenie dział w zamkniętych wieżach polepszało warunki ich obsługi. Nieudane było jednak rozmieszczenie wież rufowych na jednym poziomie, które znacząco ograniczało kąt ostrzału drugiej, jednodziałowej wieży. Bardzo silne było uzbrojenie torpedowe, składające się z 8 wyrzutni torped z zapasem 16 torped, przy tym stosowane na japońskich niszczycielach torpedy kalibru 610 mm były znacznie skuteczniejsze od torped kalibru 533 mm, używanych powszechnie przez większość państw. Zapasowe torpedy, które były rzadko spotykane na niszczycielach innych państw, można było załadować w czasie poniżej minuty.

Słabą stroną okrętów było natomiast lekkie uzbrojenie przeciwlotnicze - początkowo jedynie wkm-y plot 13,2 mm, przed wybuchem wojny zamienione na dwa podwójne działka automatyczne 25 mm po obu stronach drugiego komina. Uzbrojenie to po wybuchu wojny stało się niewystarczające, wobec dominującej roli lotnictwa, toteż w latach 1942-1943 zdemontowano na okrętach jednodziałową wieżę rufową nr 2 i zastąpiono przez dwa potrójne stanowiska działek 25 mm i 4 wkm-y. Ponadto, zwiększono zapas bomb głębinowych w miejsce części zapasu torped. W porównaniu z okrętami amerykańskimi minusem jednak było stosowanie działek przeciwlotniczych Typ 96, stosunkowo małego kalibru, o mniejszej skuteczności. W połowie 1944 ilość działek przeciwlotniczych 25 mm zwiększano od 13 do 21 na różnych okrętach.

Na bazie typu Shiratsuyu opracowano powiększone typy niszczycieli: Asashio, Kagero i Yugumo, będące podstawową grupą japońskich niszczycieli okresu II wojny światowej.

[edytuj] Służba

Niszczyciele typu Shiratsuyu brały udział w licznych operacjach floty japońskiej począwszy od przystąpienia Japonii do II wojny światowej, z reguły w zespołach z niszczycielami innych typów. Większość - 8 okrętów weszło do akcji wspierając operacje desantowe na wodach Indonezji (wówczas Holenderskich Indii Wschodnich) i Filipin, 7 z nich wzięło udział w bitwie na Morzu Jawajskim (luty 1942). Wszystkie oprócz uszkodzonego "Suzukaze" wzięły udział w lotniczo-morskiej bitwie o Midway (czerwiec 1942 - bez starć z okrętami przeciwnika), a następnie 6 w takim samym charakterze w bitwie koło wschodnich Salomonów (sierpień 1942). Wszystkie 9 niszczycieli (po zatopieniu "Yamakaze") wzięły udział w działaniach pod Guadalcanalem w drugiej połowie 1942 roku, uczestnicząc w licznych rejsach zaopatrzeniowych tzw. Tokio Express, część wzięła udział w I bitwie pod Guadalcanalem i innych starciach. Ocalałe okręty brały w 1943 roku udział w ewakuacji Guadalcanalu i działaniach na wodach zachodnich Wysp Salomona. W tym okresie i później pełniły głównie zadania eskortowania konwojów. Dwa ocalałe do tej pory okręty wzięły udział w lotniczo-morskiej bitwie na Morzu Filipińskim (czerwiec 1944, bez starć z okrętami), a ostatni - "Shigure" w bitwie o Leyte.

Wszystkie zostały zatopione podczas wojny. Trzy jednostki zostały zatopione przez amerykańskie okręty nawodne, pięć padło ofiarą okrętów podwodnych, jeden został zatopiony przez lotnictwo amerykańskie i jeden zatonął w kolizji. Dwa utracono w 1942, dwa w 1943, pięć w 1944 i jeden w 1945 roku.

[edytuj] Skrócone losy okrętów

"Harusame" (pol. "Wiosenny deszcz") - w składzie 2. zespołu niszczycieli 4. dywizjonu: działania na wodach Indonezji, bitwa na Morzu Jawajskim (luty 1942), bitwa o Midway (czerwiec 1942, osłona lotniskowców), działania pod Guadalcanalem (sierpień-listopad 1942): rejsy zaopatrzeniowe Tokio Express, bitwa koło wschodnich Salomonów (osłona lotniskowców), I bitwa pod Guadalcanal. Następnie pełnił zadania eskortowe w składzie 27. zespołu niszczycieli. Zatopiony 8 czerwca 1944 koło Biaku przez amerykańskie lotnictwo armijne (bombowce B-25).

"Kawakaze" (pol. "Zimowy wiatr /? Nadrzeczny wiatr") - w składzie 24. zespołu niszczycieli 4. dywizjonu: działania na wodach Indonezji, bitwa na Morzu Jawajskim (luty 1942). Brał udział w zatopieniu krążownika HMS "Exeter" i niszczycieli HMS "Encounter" i USS "Pope" 1 marca 1942. Bitwa o Midway (czerwiec 1942, osłona lotniskowców), działania pod Guadalcanalem (sierpień 1942 - luty 1943): rejsy zaopatrzeniowe Tokio Express, bitwa koło wschodnich Salomonów (osłona lotniskowców), bitwa koło wysp Santa Cruz (osłona lotniskowców), I bitwa pod Guadalcanal, bitwa pod Tassafaronga (udział w uszkodzeniu amerykańskich krążowników). Zatopiony 6 sierpnia 1943 w bitwie w zatoce Vella koło Kolombangary torpedami amerykańskich niszczycieli USS "Dunlap", "Craven" i "Maury".

"Murasame" (pol. "Mżawka") - w składzie 2. zespołu niszczycieli 4. dywizjonu: działania na wodach Indonezji, bitwa na Morzu Jawajskim (luty 1942), bitwa o Midway (czerwiec 1942, osłona lotniskowców), działania pod Guadalcanalem (sierpień-listopad 1942): rejsy zaopatrzeniowe Tokio Express, bitwa koło wschodnich Salomonów (osłona lotniskowców), I bitwa pod Guadalcanal. Zatopiony 6 marca 1943 w zatoce Kula koło Kolombangary przez amerykańskie krążowniki lekkie USS "Montpellier", "Cleveland" i "Denver" i niszczyciele.

"Samidare" (pol. "Monsunowy deszcz / wczesny letni deszcz") - w składzie 2. zespołu niszczycieli 4. dywizjonu: działania na wodach Indonezji, bitwa na Morzu Jawajskim (luty 1942), bitwa o Midway (czerwiec 1942, osłona lotniskowców), bitwa koło wschodnich Salomonów (osłona lotniskowców), działania pod Guadalcanalem (październik 1942 -luty 1943): rejsy zaopatrzeniowe Tokio Express, I bitwa i II bitwa pod Guadalcanal. W składzie 27. zespołu niszczycieli działał na wodach zachodnich Wysp Salomona: bitwa pod Vella Lavella (6-7. 10. 1943), bitwa w Zatoce Cesarzowej Augusty (2. 11. 1943, uszkodzony w kolizji z "Shiratsuyu"). Bitwa na Morzu Filipińskim (czerwiec 1944, osłona lotniskowców). Uszkodzony 18 sierpnia 1944, na skałach w rejonie Palau, następnie 25 sierpnia 1944 zatopiony tam przez amerykański okręt podwodny USS "Batfish".

"Shigure" (pol. "Jesienny deszcz") - w składzie 27. zespołu niszczycieli 1. dywizjonu: bitwa na Morzu Koralowym (maj 1942, osłona lotniskowców), bitwa o Midway (czerwiec 1942, osłona lotniskowców), działania pod Guadalcanalem (październik 1942 -luty 1943): rejsy zaopatrzeniowe Tokio Express, I bitwa pod Guadalcanal (uszkodzony). Działania na wodach zachodnich Wysp Salomona: bitwa w zatoce Vella (6. 8. 1943), bitwa pod Vella Lavella (6. 10. 1943), bitwa w Zatoce Cesarzowej Augusty (2. 11. 1943). 17 lutego 1944 uszkodzony przez okręty amerykańskie zespołu TF 58 koło Truk. Bitwa na Morzu Filipińskim (czerwiec 1944, osłona lotniskowców), bitwa morska o Leyte (w cieśninie Surigao, październik 1944). Zatopiony 24 stycznia 1945 na Malajach przez amerykański okręt podwodny USS "Blackfin" (36 zabitych).

"Shiratsuyu" (pol. "Połyskująca rosa / biała rosa") - w składzie 27. zespołu niszczycieli 1. dywizjonu: bitwa na Morzu Koralowym (maj 1942, osłona lotniskowców), bitwa o Midway (czerwiec 1942, osłona lotniskowców), działania pod Guadalcanalem (październik - listopad 1942): rejsy zaopatrzeniowe Tokio Express, I bitwa pod Guadalcanal. Ciężko uszkodzony 29 listopada 1942 koło wyspy Buna przez amerykańskie bombowce B-17. Bitwa w Zatoce Cesarzowej Augusty (2. 11. 1943 - uszkodzony w kolizji z "Samidare"). Zatonął 15 czerwca 1944 po kolizji z tankowcem "Seiyo Maru" (104 zabitych).

"Suzukaze" (pol. "Chłodna letnia bryza") - w składzie 24. zespołu niszczycieli 4. dywizjonu: działania na wodach Indonezji, ciężko uszkodzony 4 lutego 1942 przez amerykański okręt podwodny USS "Sculpin". Działania pod Guadalcanalem (sierpień 1942 - luty 1943): rejsy zaopatrzeniowe Tokio Express, ostrzeliwanie lotniska Henderson Field, bitwa koło wschodnich Salomonów (osłona lotniskowców), bitwa koło wysp Santa Cruz, I bitwa pod Guadalcanal, bitwa pod Tassafaronga (udział w uszkodzeniu amerykańskich krążowników). Bitwa w zatoce Kula (6. 7. 1943, lekko uszkodzony). 25 stycznia 1944 zatopiony w rejonie Karolinów przez amerykański okręt podwodny USS "Skipjack".

"Umikaze" (pol. "Bryza") - w składzie 24. zespołu niszczycieli 4. dywizjonu: działania na wodach Indonezji, bitwa na Morzu Jawajskim (luty 1942), bitwa o Midway (czerwiec 1942, osłona lotniskowców), działania pod Guadalcanalem (sierpień 1942 - luty 1943): rejsy zaopatrzeniowe Tokio Express, bitwa koło wschodnich Salomonów (osłona lotniskowców), bitwa koło wysp Santa Cruz (osłona lotniskowców), I bitwa pod Guadalcanal. Ciężko uszkodzony 18 listopada 1942 koło wyspy Buna przez amerykańskie bombowce B-17. Pełnił następnie zadania eskortowe. Zatopiony 1 lutego 1944 pod Truk przez amerykański okręt podwodny USS "Guardfish".

"Yamakaze" (pol. "Górski wiatr") - w składzie 24. zespołu niszczycieli 4. dywizjonu: działania na wodach Indonezji i Filipin. 10 stycznia 1942 zatopił holenderski stawiacz min "Prins van Oranje". Bitwa na Morzu Jawajskim (luty 1942). Brał udział w zatopieniu krążownika HMS "Exeter" i niszczycieli HMS "Encounter" i USS "Pope" 1 marca 1942. Brał udział w bitwie o Midway (czerwiec 1942) w osłonie lotniskowców. Zatopiony 25 czerwca 1942 na zachód od Yokosuki przez amerykański okręt podwodny USS "Nautilus".

Yudachi (pol. "Wieczorna letnia burza") - w składzie 2. zespołu niszczycieli 4. dywizjonu: działania na wodach Indonezji, bitwa na Morzu Jawajskim (luty 1942), bitwa o Midway (czerwiec 1942, osłona lotniskowców). Działania pod Guadalcanalem (od sierpnia 1942): rejsy zaopatrzeniowe Tokio Express i na bombardowanie celów naziemnych. Ciężko uszkodzony podczas I bitwy pod Guadalcanalem w nocy z 12 na 13 listopada 1942 artylerią amerykańskich krążowników i niszczycieli, dobity rano 13 listopada przez ciężki krążownik amerykański USS "Portland".

[edytuj] Dane techniczne

• wyporność:
  • standardowa: 1685 t
  • pełna: 2090 t
• wymiary:
  • długość: 110 m
  • szerokość: 9,9 m
  • zanurzenie: 3,5 m
• napęd: 2 turbiny parowe o mocy łącznej 42 000 KM, 3 kotły parowe, 2 śruby
• prędkość maksymalna: 34 w.
• zasięg: 5000 mil morskich przy prędkości 18 w.
• zapas paliwa: 500 t.
• załoga: 180

[edytuj] Uzbrojenie i wyposażenie

• 1941
  • 5 dział 127 mm w wieżach dwudziałowych i jednodziałowej (2xII, 1xI).
    • Długość lufy - L/50 (50 kalibrów), kąt podniesienia 55°
  • 4 działka przeciwlotnicze 25 mm Typ 96 (2xII)
  • 8 wyrzutni torpedowych 610 mm (2xIV) (16 torped)
  • 2 miotacze bomb głębinowych (16 bomb głębinowych)

• 1943-44:
  • 4 działa 127 mm (2xII)
  • 10-21 działek przeciwlotniczych 25 mm Typ 96 (ilość zwiększana podczas wojny)
  • 4 wkm plot 13,2 mm
  • 8 wyrzutni torpedowych 610 mm (2xIV) (12 torped)
  • 4 miotacze bomb głębinowych (36 bomb głębinowych)