Norweskie Siły Zbrojne

Z Wikipedii

Norweskie Siły Zbrojne (norw. Forsvaret) jest formacją wojskową stojącą na straży suwerenności Królestwa Norwegii. Zostały utworzone w 1628 roku. Podlegają Ministerstwu Obrony (ministrem obrony jest Anne-Grete Strøm-Erichsen), a ich naczelnym dowódcą jest formalnie król Harald V, a faktycznie Szef Sztabu Generalnego generał Sverre Diesen. Od 1949 roku Norwegia jest członkiem NATO.

Norweskie Siły Zbrojne są formacją poborową. Mężczyźni mają obowiązek odsłużyć w wojsku od 6 do 12 miesięcy w zależności od rodzaju służby. Kobiety mogą służyć w wojsku na zaciągu ochotniczym. W 2006 r. w służbie czynnej było 26 000 żołnierzy i poborowych. Stan pokojowy Norweskich Sił Zbrojnych to ok. 30 000 żołnierzy, poborowych i pracowników cywilnych, a wojenny ok. 130 000 osób.

Norweskie Siły Zbrojne składają się z 4 komponentów:

• Królewskiej Armii Norweskiej (Haeren)
• Królewskiej Marynarki Wojennej (Sjoeforsvaret)
• Królewskich Sił Powietrznych (Luftforsvaret)
• Obrony Terytorialnej (Heimevernet)

Dowodzeniem siłami norweskimi zajmują się: Sztab Generalny w Oslo, Narodowe Dowództwo Sił Połączonych w Jaatta koło Stavanger (dowodzi operacjami sił norweskich na całym świecie) i Organizacja Logistyczna Sił Zbrojnych Norwegii w Kolsaas koło Oslo (odpowiada m. in. za zakupy, inwestycje, zaopatrzenie, systemy informatyczne, magazyny materiałowe i składy wojskowe).

Spis treści 1 Królewska Armia Norweska 1.1 Liczebność 1.2 Organizacja 1.3 Uzbrojenie 2 Królewska Marynarka Wojenna 2.1 Liczebność 2.2 Organizacja 2.3 Uzbrojenie 3 Królewskie Siły Powietrzne 3.1 Liczebność 3.2 Organizacja 3.3 Uzbrojenie 4 Obrona Terytorialna 4.1 Liczebność 4.2 Organizacja 5 Misje zagraniczne 6 Stopnie wojskowe 7 Budżet 8 Norwegia i traktat CFE 9 Transformacja Norweskich Sił Zbrojnych 10 Norweskie Siły Zbrojne w 1940 r. 11 Norweskie Siły Zbrojne podczas zimnej wojny 12 Linki

[edytuj] Królewska Armia Norweska

[edytuj] Liczebność

• stan pokojowy: 7 500 żołnierzy
• stan wojenny: 9 500 żołnierzy

[edytuj] Organizacja

Armia Norweska składa się z następujących dowództw:

• Dowództwo Transformacji i Doktryn (TRADOK)
• Dowództwo Sił Lądowych, z HQ w mieście Troms
• Dowództwo Sił Specjalnych

W skład Armii Norweskiej wchodzą następujące jednostki:

• Mobilne dowództwo taktyczne (6. Dywizja)
• Brygada zmechanizowana (Brygada Północ)
  • Batalion Telemark (zmechanizowany; jest jednostką szybkiego reagowania)
  • 2. Batalion (zmechanizowany)
  • Batalion Pancerny
  • Batalion Artylerii
  • Batalion Inżynieryjny
  • Batalion Łączności
  • Batalion Logistyczny
  • Batalion Medyczny
• Rezerwowa brygada zmechanizowana (6. Brygada)
• Batalion ISTAR (rozpoznawczy)
• Gwardia Królewska
• Siły Specjalne (Forsvarets Spesialkommando) - ok. 250 komandosów
• Niewielkie jednostki tyłowe, wsparcia i garnizonowe
• Żandarmeria Wojskowa
• Straż Graniczna

[edytuj] Uzbrojenie

• karabiny AG3 (norweska wersja HK G3)
• karabiny Diemaco C8 i M4 (tylko w oddziałach specjalnych)
• pistolety P80 (norweska wersja Glock 17) i HK USP
• pistolety maszynowe HK MP5
• karabiny snajperskie Barrett M82A1, Vapensmia NM149 i HK MSG-90
• karabiny maszynowe MG3 i Browning M2
• granatniki Carl Gustav
• granatniki ppanc. M72 LAW
• wyrzutnie rakiet ppanc. TOW2, Eryx i Javelin
• przenośne wyrzutnie rakiet plot. Bofors RBS-70
• czołgi Leopard 1 A5NO (15 w służbie czynnej, 98 w rezerwie) i Leopard 2 A4NO (52 sztuki, w służbie czynnej)
• pojazdy bojowe piechoty CV 9030 (104 sztuki)
• transportery opancerzone SISU XA-186 (74 sztuki)
• pojazdy opancerzone rodziny M113 (łącznie ok. 500 szt.)
• działa samobieżne M109 A3GN (36 szt. w służbie czynnej, 18 w rezerwie)
• działa rakietowe M270 (12 sztuk)
• moździerze BK kal. 81 mm (36 szt. w służbie czynnej)
• samochody Mercedes klasy G, Nissan Terrano II, Toyota Land Cruiser i Land Rover Wolf
• bojowe pojazdy inżynieryjne (31 szt.)
• gąsienicowe pojazdy rozpoznawcze Haegglunds Bv206
• ciężarówki Scania P90 i 113
• łaziki Lynx 5900 i 6900

[edytuj] Królewska Marynarka Wojenna

[edytuj] Liczebność

• stan pokojowy: 3 700 żołnierzy (z czego ok. 800 w Straży Przybrzeżnej)
• stan wojenny: 4 500 żołnierzy

[edytuj] Organizacja

• Flota Norweska
  • Dowództwo Królewskiej Marynarki Wojennej w Bergen
  • Flotylla Fregat
  • Flotylla Szybkich Okrętów Uderzeniowych
  • Flotylla Okrętów Podwodnych
  • Flotylla Minowców
  • Grupa Wsparcia Floty
  • Grupa Sił Specjalnych Marynarki Wojennej
    • Marinejegerkommandoen (MJK) = "Dowództwo Strzelców Morskich" - komandosi Marynarki Wojennej
    • Kystjegerkommandoen = "Dowództwo Strzelców Przybrzeżnych" - jednostka typu piechoty morskiej
    • Minedykkerkommandoen = "Dowództwo Płetwonurków Minowych" - jednostka płetwonurków rozbrajających miny morskie
    • Eskadra Łodzi Taktycznych (20 uzbrojonych łodzi szturmowych typu CB90)
• Straż Przybrzeżna
  • Dowództwo Straży Przybrzeżnej w Oslo
  • Okręg Północny
  • Okręg Południowy
• Artyleria Nadbrzeżna

[edytuj] Uzbrojenie

• 1 fregata klasy Oslo (ostatnia w służbie z 5 sztuk przyjętych do floty w latach 60.)
• 1 fregata klasy Nansen (będzie 5 sztuk do 2009 r.)
• 6 okrętów podwodnych klasy Ula
• 14 torpedowców klasy Hauk (w praktyce są to szybkie okręty patrolowe)
• 1 torpedowiec klasy Skjold (5 dalszych egzemplarzy trafi do floty w latach 2008-2009; w praktyce są to szybkie okręty patrolowe)
• 4 trałowce klasy Oksoey
• 4 trałowce klasy Alta
• 1 stawiacz min klasy Vidar
• 2 duże okręty logistyczne
• 9 stałych baz
• Straż Przybrzeżna wyposażona jest w 21 okrętów, 6 śmigłowców i 2 samoloty
• oddziały specjalne używają karabinów HK G36 i km-ów M249 SAW

Okręty Królewskiej Marynarki Wojennej noszą prefiksy "KNM" (od Kongelig Norsk Marine) lub - w języku angielskim - "HMNoS" (od His/Her Norwegian Majesty's Ship). Okręty Straży Przybrzeżnej mają prefiksy "KV" lub - po angielsku - "NoCGV".

[edytuj] Królewskie Siły Powietrzne

[edytuj] Liczebność

• stan pokojowy: 2 000 żołnierzy
• stan wojenny: 5 500 żołnierzy

[edytuj] Organizacja

• 10 eskadr lotniczych
• 2 oddziały obrony przeciwlotniczej
• 7 baz lotniczych (w tym 2 główne w Bodoe i Oerland)
• 2 stacje obrony powietrznej

[edytuj] Uzbrojenie

• 57 myśliwców F-16 Fighting Falcon
• 6 morskich samolotów patrolowych P-3 Orion
• 3 samoloty walki elektronicznej DA-20 Jet Falcon
• 6 samolotów transportowych C-130 Hercules
• 6 śmigłówców Lynx
• 18 śmigłowców Bell
• 12 śmigłowców poszukiwawczo-ratunkowych Sea King
• 15 samolotów szkolnych Saab Safari
• 6 baterii rakiet ziemia-powietrze NASAMS do obrony plot.

[edytuj] Obrona Terytorialna

[edytuj] Liczebność

• stan pokojowy: 1 200 żołnierzy
• stan wojenny: ok. 50 000 żołnierzy

[edytuj] Organizacja

• Lądowa Obrona Terytorialna (zorganizowana w 18 dystryktów)
• Morska Obrona Terytorialna
• Powietrzna Obrona Terytorialna

Obrona Terytorialna jest formacją typu milicyjnego, mająca wspomagać armię regularną w obronie kraju. Powstała w 1946 r. Obecnie 5000 rezerwistów z OT tworzy siły szybkiego reagowania - czas ich mobilizacji wynosi do 24 godzin. Jednostki lądowe mają wspomagać Armię i Straż Graniczną w działaiach obronnych, pomagać ludności w przypadku klęsk żywiołowych itp. Jednostki morskie posiadające ok. 200 okrętów i 130 łodzi ma ochraniać wybrzeże, bazy Marynarki Wojennej i prowadzić operacje ratunkowe. Jednostki powietrzne mają głównie ochraniać bazy lotnictwa.

[edytuj] Misje zagraniczne

Wg stanu na 28 marca 2007 r., za granicą służyło 774 norweskich żołnierzy:

• misja stabilizacyjna NATO w Afganistanie (ISAF) - 566 żołnierzy - dowództwo (d-ca płk. Pedersen), grupa oficerów w sztabie ISAF w Kabulu, szpital polowy, jednostka szybkiego reagowania, oddział odbudowy prowincji (PRT) w Meynama, oddział wsparcia, jednostka strażaków (Norwegia jest odpowiedzialna za prowincję Meynama w sektorze północnym)
• misja pokojowa ONZ w Libanie (UNIFIL) - 127 oficerów i marynarzy z 4 torpedowcami klasy Hauk z 22. Eskadry Okrętów Torpedowych i okrętem logistycznym.
• misja pokojowa ONZ w Sudanie (UNMIS) - 28 osób (obserwatorzy, oficerowie sztabowi i oddział medyczny)
• misja pokojowa UE w Bośni i Hercegowinie (EUFOR) - 19 oficerów
• misja pokojowa ONZ na Bliskim Wschodzie (UNTSO) - 13 obserwatorów
• misje pokojowe NATO i ONZ w Kosowie (KFOR i UNMIK) - 9 oficerów i żołnierzy
• misja pokojowa ONZ w Etiopii i Erytrei (UNMEE) - 3 obserwatorów
• misja pokojowa MFO w Egipcie - 6 oficerów i 3 obserwatorów (od marca 2007 r. dowódcą wszystkich obserwatorów MFO jest norweski generał-major Ludvigsen)

Do Sił Odpowiedzi NATO (NATO Response Force, NRF) aktualnie przydzielony jest batalion zmechanizowany Telemark.

[edytuj] Stopnie wojskowe

Niżej podano stopnie wojskowe w wojskach lądowych i lotnictwie oraz w nawiasie odpowiednik w marynarce wojennej. Należy zauważyć, że jest ich bardzo mało (zaledwie 14):

• Generał (Admirał)
• Generał porucznik (Wiceadmirał)
• Generał major (Kontradmirał)
• Brygadier (Starszy Komandor)
• Pułkownik (Komandor)
• Podpułkownik (Komandor Kapitan)
• Major (Kapitan)
• Kapitan (Kapitan Porucznik)
• Porucznik (Porucznik)
• Podporucznik (Podporucznik)
• Sierżant (Bosman)
• Grenadier (Mat)
• Kapral (Starszy marynarz)
• Szeregowy (Marynarz)

[edytuj] Budżet

W 2005 r. Norwegia wydała na wojsko 29 809 mln koron (4,87 mld USD). Jest to 1,7% norweskiego PKB. Pieniądze wydano w 32% na personel wojskowy i poborowych, w 27% na utrzymanie i serwisowanie sprzętu oraz 27% na zakup i modernizację uzbrojenia. W budżecie na rok 2007 zarezerwowano dla wojska 31 mld koron.

[edytuj] Norwegia i traktat CFE

Norwegię obowiązuje traktat o ograniczeniu zbrojeń konwencjonalnych w Europie (CFE). W stosunku do Norwegii są bardzo restrykcyjne. Z tego powodu w latach 90. Norwegia zmuszona była mocno ograniczyć liczebność swojej armii. Sytuacja przedstawia się następująco:

• Czołgi: limit CFE - 170 sztuk, stan na 1990 r. - 205, stan na 1 I 2006 r. - 165
• Transportery opancerzone: limit CFE - 275 sztuk, stan na 1990 r. - 146, stan na 1 I 2006 r. - 228
• Artyleria: limit CFE - 491 sztuk, stan na 1990 r. - 531, stan na 1 I 2006 r. - 66
• Śmigłowce bojowe: limit CFE - 24 sztuki, stan na 1990 r. - 0, stan na 1 I 2006 r. - 0
• Samoloty bojowe: limit CFE - 100 sztuk, stan na 1990 r. - 90, stan na 1 I 2006 r. - 57
• Liczba żołnierzy: limit CFE - 32 000, stan na 1990 r. - ok. 51 000, stan na 1 I 2006 r. - 19 071

[edytuj] Transformacja Norweskich Sił Zbrojnych

W 2003 r. rozpoczęto transformację Norweskich Sił Zbrojnych, która ma trwać do 2008 r. W przypadku armii zakłada ona zakup m. in. bezzałogowych samolotów rozpoznawczych, nowych śmigłowców transportowych, nowych karabinów (obecnie trwa przetarg, w którym konkurują: Sig Sauer SG551, Diemaco C8 i HK G36). Poza tym czołgi Leopard 1 mają być dalej wymieniane na nowe Leopard 2, a liczba dystryktów Obrony Terytorialnej ma być zmniejszona do 12. W przypadku Marynarki Wojennej 3 fregaty klasy Oslo mają zostać zastąpione przez 5 fregat klasy Nansen (do 2009 r.), do służby ma wejść 6 okrętów patrolowych klasy Skjold (do 2009 r.), które są najszybszymi okrętami wojennymi na świecie (mogą osiągnąć zawrotne 60 węzłów, czyli 110 km/h). Zwiększona zostanie liczba okrętów Straży Przybrzeżnej, zakupione będą dla niej nowe śmigłowce NH90. Lotnictwo natomiast zmniejszy ilość posiadanych F-16 do 48, kupi nowe śmigłowce transportowe NH90, nowe śmigłowce ratunkowe (w miejsce Sea Kingów) i latający tankowiec. Dokonana zostanie reorganizacja struktur wszystkich rodzajów sił zbrojnych.

[edytuj] Norweskie Siły Zbrojne w 1940 r.

Na początku 1940 r. Norweskie Siły Zbrojne były typową formacją milicyjną. Była kiepsko uzbrojona, słabo wyszkolona, z niewielkimi rezerwami mobilizacyjnymi oraz przestarzałymi i częściowo rozbrojonymi fortyfikacjami. Wydatki na wojsko były niewielkie, w roku fiskalnym 1938/39 zaledwie 50 mln koron (ok. 0,8% PKB), z czego 49% szło na wojska lądowe, 33% na marynarkę wojennę, 5% na artylerię nabrzeżną i 13% na inne cele.

Trzon Norweskich Sił Zbrojnych stanowiło 2450 zawodowych żołnierzy, w służbie czynnej w 1939 r. było ok. 11 800 poborowych. Obowiązkowa służba wojskowa trwała co najmniej 84 dni. Do wojska brano osoby 20-letnie, które przez 12 lat byli potem rezerwistami w armii regularnej, a potem kolejne 12 w armii terytorialnej. Plany obronne zakładały powołanie na wypadek wojny pospolitego ruszenia - Landstorm (znalazłyby się w nim osoby w wieku 18-20 lat i 44-55 lat).

Armia składała się 01.01.1940 z następujących jednostek:

• 1. Dywizja Piechoty (Halden)
• 2. Dywizja Piechoty (Oslo)
• 3. Dywizja Piechoty (Kristiansand)
• 4. Dywizja Piechoty (Bergen)
• 5. Dywizja Piechoty (Trondheim)
• 6. Dywizja Piechoty (Harstad)
• Pułk Inżynieryjny
• Pułk Przeciwlotniczy
• Korpus Zaopatrzenia (jednostki zaopatrzeniowe i transportowe)
• Służba Medyczna
• Służba Uzbrojenia

Łącznie armia składała się z 50 batalionów piechoty, 3 pułków kawalerii, 12 batalionów artylerii (w tym 6 artylerii górskiej), pułku artylerii przeciwlotniczej, 3 batalionów saperów, batalionu łączności, 2 samodzielnych kompanii cyklistów i jednostek garnizonowych i tyłowych. Nie było dział ppanc. i czołgów. Lotnictwo liczyło 4 eskadry i 72 samoloty. Siły te uzupełniała armia terytorialna (Landwehr), licząca 16 batalionów piechoty. Służbę Uzbrojenia tworzyły: centralny arsenał w Oslo, arsenały w Raufoss i północnej Norwegii, fabryka broni w Kongsberg i fabryka amunicji w Raufoss.

Marynarka wojenna posiadała 4 pancerniki obrony wybrzeża, 9 niszczycieli, 26 torpedowców, 9 okrętów podwodnych i 11 stawiaczy min oraz 5 innych jednostek (okręty ochrony łowisk, statki transportowe itp.).

Niemcy zaatakowały Norwegię 9 kwietnia 1940 r., kompletnie niegotową do wojny. Szybkie zajęcie miast nabrzeżnych (i tym samym składów broni, ośrodków mobilizacyjnych itp.) spowodowało chaos w armii norweskiej i utrudniło mobilizację. Udało się zmobilizować ok. 50 000 żołnierzy, którzy w luźnych grupach próbowali powstrzymać Niemców. Jednym z nielicznych sukcesów Norwegów było zatopienie ciężkiego krążownika niemieckiego "Blucher" przez artylerię nadbrzeżną. Norwegię wspomógł aliancki korpus ekspedycyjny, składający się m. in. z polskiej Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. Król Haakon VII schronił się z rządem i resztkami Norweskiej Marynarki Wojennej w Wielkiej Brytanii. Norwegia formalnie nie skapitulowała, armia stawiała opór przez dwa miesiące i została ostatecznie złamana 10 czerwca. Resztki armii schroniły się w Szwecji. Norwegia pozostała pod okupacją do końca wojny. Straty w ludziach wyniosły ok. 10 000 zabitych (w tym 2 000 żołnierzy), a straty materialne ok. 15 mld współczesnych dolarów USA.

[edytuj] Norweskie Siły Zbrojne podczas zimnej wojny

Po wojnie armię odbudowano, a na terytorium Norwegii rozmieszczono już nie funkcjonujące bazy Sił Powietrznych USA i US Marine Corps. W celach obronnych utworzono Obronę Terytorialną, Norwegia wstąpiła także do NATO. W służbie czynnej przez okres zimnowojennych było zwykle 35-40 tys. żołnierzy. Podobnie jak współcześnie, jedynymi oddziałami które w całości znajdowały się w służbie czynnej, była zmechanizowana Brygada Północ, Gwardia Królewska i kilka mniejszych jednostek. Plany obronne NATO zakładały wsparcie obrony Norwegii na wypadek wojny z Układem Warszawskim brytyjską 3. Brygadą Komandosów oraz amerykańską 9. Dywizją Piechoty (do 1985 r.; później zamiast niej 10. Dywizją Górską), a w razie potrzeby II Marine Expeditionary Force z amerykańskiej Piechoty Morskiej.

Skład wojenny Armii Norweskiej w 1989 r.:

• Dowództwo Północne (Bodoe)
  • 6. Dywizja (Harstad)
    • Brygada Północ (zmechanizowana)
    • 14. Brygada Piechoty
    • 15. Brygada Piechoty
  • Dywizja Trondelag (Trondheim)
    • 11. Brygada Piechoty
    • 12. Brygada Piechoty
    • 13. Brygada Piechoty
• Dowództwo Południe (Oslo)
  • Dywizja Południe (Oslo)
    • Gwardia Królewska
    • 7. Brygada Piechoty
    • 8. Brygada Piechoty
  • Dywizja Wschód (Hamar)
    • Brygada Południe
    • 1. Brygada Piechoty
    • 3. Brygada Piechoty
    • 5. Brygada Piechoty
    • 6. Brygada Piechoty
  • Dywizja Zachód (Kristiansund)
    • 9. Brygada Piechoty
    • 10. Brygada Piechoty

Norweskie Siły Powietrzne posiadały natomiast następujące jednostki:

• 331. Eskadra Myśliwców (16 F-16A)
• 332. Eskadra Myśliwców (16 F-16A)
• 334. Eskadra Myśliwców (16 F-16A)
• 336. Eskadra Myśliwców (30 F-5A)
• 338. Eskadra Myśliwców (16 F-16A)
• 2 baterie rakiet plot. Nike
• 6 baterii rakiet plot. I-Hawk

W czasie zimnej wojny Norweska Marynarka Wojenna była nastawiona na prowadzenie obrony wybrzeża i walkę podwodnę, z tego powodu posiadała znaczną ilość małych, szybkich okrętów nawodnych i nawet do 15 okrętów podwodnych. Dopiero po 1991 r. zaczęto kupować duże okrety nawodne, zmniejszając jednocześnie liczbę jednostek ogółem.

[edytuj] Linki

• Norweskie Siły Zbrojne: http://www.mil.no/
• Norweskie Ministerstwo Obrony: http://www.dep.no/
• Dokument "Norwegian Defense 2006" (po angielsku): http://www.odin.no/filarkiv/281840/Fakta_Engelsk_2006.pdf

Źródła:

• Strony internetowe Norweskich Sił Zbrojnych i Ministerstwa Obrony
• "Encyklopedia II wojny światowej", MON 1975
• "League of Nations Armaments Yearbook" 1938/39 i 1939/40
• Strona internetowa Orbat.com (siły zbrojne Norwegii w 1989 r.)
• Angielska i norweska wersja Wikipedii