Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich
Z Wikipedii
Park Krajobrazowy "Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich" - park krajobrazowy w zachodniej części województwa śląskiego, założony w 1993, celem zachowania, ochrony i popularyzacji walorów przyrodniczych i kulturowych objętego nim obszaru.
- Powierzchnia parku: 49 387 ha
- Powierzchnia otuliny: 14 010 ha (składa się z 5 niestykających się ze sobą obszarów)
- Gminy objęte całkowicie lub częściowo terenem parku: Kuźnia Raciborska, Nędza, Racibórz, Sośnicowice, Lyski, Pilchowice, Czerwionka-Leszczyny, Rybnik, Rydułtowy, Knurów, Żory, Orzesze, Gaszowice, Jejkowice i Suszec.
- Struktura użytkowania: 57% lasy, 33% użytki rolne, 1,3% wody powierzchniowe, reszta nieużytki i tereny zurbanizowane.
W obrębie parku znajduje się rezerwat przyrody Łężczok, założony w 1957, o powierzchni 400 ha. Ochronie podlegają pozostałości naturalnych lasów łęgowych i grądowych, typowych dla doliny Górnej Odry oraz stawy – tereny lęgowe ptaków i siedliska rzadkiej roślinności błotnej i wodnej (m.in. cibora żółta, kotewka orzech wodny). Pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej to m.in. głaz narzutowy na północny wschód od Rybnika-Paruszowca.
Oprócz naturalnych walorów przyrodniczych ochronie podlegają wartości historyczno-kulturowe. Zalicza się do nich krajobraz ukształtowany w wyniku działalności cystersów, którzy przybyli do Rud z Francji w 1258. Zakonnicy, znani z pracowitości i gospodarności, przyczynili się do rozwoju gospodarczego obszaru. Na terenie parku zachowały się pozostałości pocysterskiej kuźnicy miedzi z XVIII w. (Ruda Kozielska), kopalni rud żelaza z XVIII w. (Trachy), hut żelaza z XVI-XIX, hałd poeksploatacyjnych itp. W Rudach zachował się pocysterski kościół i zespół klasztorno-pałacowy z jednym z największych w Polsce parków w stylu angielskim.
Park od 2000 r. wchodzi w skład Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego. W Rudach znajduje się jeden z jego ośrodków edukacyjnych.
[edytuj] Bibliografia
- Informator - Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich, Będzin 2003, ISBN 83-87543-6-9.
