Przecinek
Z Wikipedii
Przecinek to najczęściej używany znak interpunkcyjny (obok kropki). „Przecina” zdanie, czyli je rozdziela. Może być zastosowany pojedynczo lub podwójnie.
Spis treści |
[edytuj] Przecinek stawiamy
- Przecinek stawiamy pomiędzy zdaniami złożonymi podrzędnie, czyli między zdaniem podrzędnym i nadrzędnym, w których jest spójnik.
- Jestem ciekawa, co dzisiaj się wydarzy.
- Na geografii dowiedziałam się, że stolicą Portugalii jest Lizbona.
- Zobaczymy, czy wygra dzisiaj Adam Małysz.
- Muszę pójść na basen, bo już rok nie pływałam.
- Słowacki w okresie mistycznym wyznawał, że pisze tylko to, co mu aniołowie dyktują. (Jan Parandowski)
- Przecinek stawiamy przed zdaniem nadrzędnym, a po zdaniu podrzędnym, kiedy część podrzędna ze spójnikiem albo zaimkiem rozpoczyna zdanie złożone.
- Kto pierwszy znajdzie mój szalik, dostanie nagrodę.
- Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie.
- Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta.
- Żeby kózka nie skakała, toby nóżki nie złamała.
- Stawiamy przecinek pomiędzy połączonym bezpośrednio równorzędnymi wyrazami zdania pojedynczego.
- W domu były trzy pokoje, kuchnia, jadalnia, dwie łazienki, garderoba.
- Moja mama jest mądra, dobra, cieplutka.
- Położyła kucharka na stole: kartofle, buraki, marchewkę, fasolę, kapustę, pietruszkę, selery i groch. (Julian Tuwim, Warzywa)
- Przecinek stawiamy pomiędzy zdaniami współrzędnymi połączonymi bezspójnikowo.
- Szybowiec ruszył, nabrał pędu, gładko oddzielił się od ziemi, stromo wspiął się wzwyż. (J. Meissner)
- Rozdzielamy przecinkami zdania współrzędne połączone następującymi spójnikami:
- a) przeciwstawnymi: a, ale, lecz, jednak, jednakże, zaś, wszakże, owszem, natomiast, tylko, tylko że, jedynie, przecież, raczej, tymczasem, za to, np.
- Mój brat jest naukowcem, a ja zajmuję się sportem.
- Mieliśmy pójść na spacer, lecz zaczął padać deszcz.
- W klasie o profilu biologiczno-chemicznym biologia jest trzy razy w tygodniu, natomiast w klasie o profilu ogólnym – dwa razy w tygodniu.
- b) wynikowymi: więc, dlatego, toteż, to, zatem, wobec tego, skutkiem tego, wskutek tego, np.
- Kochał ją, więc postanowił się z nią ożenić.
- Nie odzywasz się, wobec tego ja też nie będę się odzywać.
- c) synonimicznymi (wyjaśniającymi): czyli, to jest, to znaczy, innymi słowy, np.
- Rzeczowniki w języku polskim mają deklinację, czyli odmieniają się przez przypadki.
- Niedługo będzie rok przestępny, czyli będzie miał 366 dni.
- Stawiamy przecinek przed wyrazami i wyrażeniami powtarzanymi.
- Ania jest bardzo, bardzo mądra.
- Zjadłabym dużo, dużo słodyczy.
- Przecinkiem oddzielamy w zdaniu wyrazy i wyrażenia występujące w wołaczu.
- Dorotko, sprzątnij książki ze stołu.
- Podejdź do mnie, Adasiu.
- Przecinkiem oddzielamy w zdaniu różne wtrącenia.
- Dziś wiele dzieci, na przykład Darek, Mariusz i Magda, dostało piątki z języka polskiego.
- Odwiedzamy go często, przynajmniej dwa razy w tygodniu.
- Oddzielamy przecinkiem wyrazy zakończone na -ąc, -wszy, -łszy (imiesłowy) wraz z określeniami.
- Spacerował z psem, pogwizdując.
- Kobieta się zarumieniła, słysząc te słowa.
- Wróciwszy z wycieczki, pobiegł szybko do kolegi.
- Mama, przygotowując nam obiad, cicho tłumaczyła coś tacie.
- Dwoma przecinkami oddzielamy wypowiedzenia wtrącone w zdaniach złożonych. Są nimi najczęściej: sądzę, myślę, przypuszczam, wiadomo, zdaje się, być może, jak widać.
- Za rok, być może, wyjadę do Australii.
- Jestem chory, zdaje się, na anginę.
- Dwoma przecinkami oddzielamy zdanie podrzędne, które jest wplecione w część nadrzędną.
- Wszystko, co dotychczas zrobiłem, przyszło mi z dużą trudnością.
- Krowa, która dużo ryczy, mało mleka daje.
- Przecinek stawia się po wyrazach wyrażających okrzyk: ach, hej, halo, o, ho, oj.
- Halo, kto mówi?
- Oj, jak mnie boli noga.
[edytuj] Przecinka nie stawiamy
- Nie stawiamy przecinka przed następującymi spójnikami: albo, ani, bądź, czy, i, lub, ni, oraz, tudzież.
- Siedzę w domu i piszę wypracowanie.
- Pojadę w góry na kolonie lub wybiorę się z rodzicami nad morze.
- Nie chcę być górnikiem ani marynarzem.
Uwaga! Jeżeli jednak takie spójniki się powtarzają, stawiamy przecinek przed drugim i ewentualnie przed następnym członem zdania, który zaczyna się od tego spójnika.
- Albo zrobisz to dziś, albo nie rób tego wcale.
- Nie było go ani w kuchni, ani w jadalni.
- Nie stawiamy przecinka przed porównaniami, które są wprowadzane przez wyrazy: jak, jakby, niż, niby i tym podobne.
- Jesteś piękna niczym poranek majowy.
- Nie ma jak w domu.
- Jest zdrowa jak ryba.
Uwaga! Stawiamy przecinek przed wyrazami: jak, jakby, niż, niby i tym podobne w zdaniach złożonych porównawczych.
- Zróbcie to ćwiczenie tak, jak umiecie.
- Łatwiej to napisać, niż powiedzieć.
[edytuj] Przecinek w matematyce
Wg przyjętej w Polsce i innych krajach kontynentalnej Europy konwencji nazewnictwa i zapisu liczb przecinka używa się do oddzielania liczby całkowitej od części ułamkowej w ułamkach dziesiętnych. Kropka natomiast używana bywa do rozdzielania grup trzycyfrowych, np. 1.000 = tysiąc, 1.000.000 = milion, 1.000.000.000 = miliard, 12.345,67 = dwanaście tysięcy trzysta czterdzieści pięć i sześćdziesiąt siedem setnych.
W krajach anglosaskich zapis jest odwrotny - kropka jest używana w do oddzielenia w liczbie rzeczywistej części całkowitej od ułamkowej, a grupy trzycyfrowe odziela się przecinkami.
[edytuj] Podobny graficznie znak
Graficznie bardzo zbliżonym znakiem do przecinka jest pojedynczy otwierający cudzysłów ‚ . Znajdziemy go w standardzie Unicode na pozycji U+201A (8218).
