Rodzice

Z Wikipedii

Spis treści 1 Rodzice prawni 2 Rodzice biologiczni 3 Rodzice w psychologii 4 Szacunek dla rodziców 5 Prawa i obowiązki rodziców 6 Przypisy 7 Zobacz też

Rodzice — nazwa jednej z podstawowych relacji w rodzinie. W ogólnym znaczeniu to osoby, od których ktoś bezpośrednio pochodzi — ojciec i matka danego dziecka lub dzieci (rodzeństwa). Sam rodzic to współcześnie tak ojciec jak matka, ale w języku staropolskim był to tylko ojciec. Fakt posiadania dziecka przez kobietę i bycia matką to macierzyństwo, a fakt posiadania dziecka przez mężczyznę i bycia ojcem – ojcostwo (obydwa te określenia to rodzicielstwo). Potocznie ojciec to także tato (tata), a matka – mama.

Rodzic jest spokrewniony z dzieckiem w pierwszym stopniu linii prostej, jest jego wstępnym (przodkiem).

Pojęcie należące zarówno do języków naturalnych, w tym potocznego, jak i do języka prawnego, w praktyce może odnosić się do różnych osób.

[edytuj] Rodzice prawni

Zobacz więcej w osobnym artykule: pochodzenie dziecka.

W prawie rodzicami są tylko dwie osoby (wyjątkowo jedna)^[1] wpisane odpowiednio jako matka lub ojciec do aktu urodzenia i innych aktów stanu cywilnego, a na ich podstawie do innych dokumentów urzędowych (dowód osobisty, paszport). W zamierzeniu ustawodawcy rodzicami powinny być osoby, od których ktoś rzeczywiście i bezpośrednio pochodzi. Jako matka do aktu stanu cywilnego wpisywana jest więc kobieta, która urodziła dziecko, oraz mężczyzna, z którym matka poczęła dziecko. O ile zgodnie z łacińską sentencją mater semper certa est (macierzyństwa nie trzeba dowodzić, matka zawsze jest pewna), to ojcostwo może budzić wątpliwości, a zapobiegają im głównie domniemania ojcostwa na rzecz męża matki lub innego mężczyzny z nią współżyjącego (w określonym czasie przed datą narodzin). Do innych instytucji prawnych, które mogą uchylić bądź nadać status ojca należą: uznanie dziecka, ustalenie oraz zaprzeczenie ojcostwa. W wyjątkowych sytuacjach (dziecko porzucone, matka-inkubator) można ustalić bądź zaprzeczyć także macierzyństwo. Wreszcie dla dziecka nieznanego pochodzenia do aktu urodzenia wpisuje się rodziców fikcyjnych.

Ponieważ w razie wpisania do metryki osób niebędących rodzicami genetycznymi nie ma bezwzględnego obowiązku podejmowania kroków prawnych do sprostowania tych faktów (zwłaszcza jeżeli dziecko osiągnęło już pełnoletność), często spotyka się sytuacje, w których rodzice prawni nie są prawdziwymi rodzicami dziecka.

Osoba, z którą rodzic zawarł kolejny związek małżeński po rozwodzie lub śmierci poprzedniego małżonka, również będącego rodzicem dziecka — nazywana jest w języku polskim rodzicem przybranym. W języku prawnym taka osoba nie jest już rodzicem, lecz powinowatym pierwszego stopnia w linii prostej.

Z rodzicem w sensie prawnym nie należy również mylić innych osób, którym sąd przyznał władzę rodzicielską nad niepełnoletnim dzieckiem. Rodzicem nie musi być też przysposabiający dziecko; będzie nim tylko w przypadku adopcji blankietowej dokonanej przez rodzicielkę i nie odwołanej w odpowiednim czasie. Tak samo nie jest rodzicem osoba sprawująca opiekę.

[edytuj] Rodzice biologiczni

Rodzicami biologicznymi (genetycznymi, faktycznymi) dziecka są tylko Ci, którzy poczęli dziecko, a więc od których pochodzi odpowiednio komórka jajowa i plemnik.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Rodzice w psychologii

Potocznie rodzicem nazywa się osobę:

• która czuje się rodzicem wobec dziecka,
• którą dziecko traktuje jako rodzica,
• która występuje w takiej roli w opinii innych osób.

Zakresy te zazwyczaj się pokrywają, ale mogą się rozmijać w razie niewiedzy dziecka czy konfliktów. W życiu codziennym nie ma więc znaczenia prawny charakter więzi łączącej rodzica (rodziców) z dzieckiem. W tym znaczeniu rodzicem może być:

• rodzic biologiczny,
• rodzic prawny,
• osoba przysposabiająca (choćby nie było to adoptio in plena),
• opiekun,
• inna osoba, której sąd przyznał władzę rodzicielską,
• osoba faktycznie wychowująca dziecko (opiekująca się nim).

[edytuj] Szacunek dla rodziców

Szacunek dzieci dla ich rodziców jest wyrazem wdzięczności za trud włożony w wychowanie i utrzymanie do czasu usamodzielnienia się. W tradycji judeochrześcijańskiej stosunek dzieci do rodziców ujęty jest w czwartym przykazaniu Dekalogu (Czcij ojca swego i matkę swoją).

Wyrazem szacunku dla rodziców jest obchodzenie co roku Dnia Matki oraz Dnia Ojca.

[edytuj] Prawa i obowiązki rodziców

Rodzice są zobowiązani do zapewnienia utrzymania swojemu dziecku, a także do wychowania go.

Zobacz też władza rodzicielska.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• dziecko
• wstępny (przodek, antenat, ascendent)
• nazwy innych relacji rodzinnych
• rodzina przybrana
• matka zastępcza, dawca spermy

To jest tylko zalążek artykułu z dziedziny socjologii. Jeśli możesz, rozbuduj go.