Rząd Jana Olszewskiego

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Rząd Jana Olszewskiego – gabinet pod kierownictwem premiera Jana Olszewskiego powołany 23 grudnia 1991 przez pierwszy w III Rzeczypospolitej wybrany w wolnych wyborach Sejm I kadencji.

Prezydent Lech Wałęsa desygnował Jana Olszewskiego na premiera już 5 grudnia 1991, gdy nie powiodła się misja kandydata prezydenckiego Bronisława Geremka. Niemożność zbudowania trwałej koalicji programowej zniechęciła także Olszewskiego, który w połowie grudnia złożył rezygnację z utworzenia rządu, której Prezydent Lech Wałęsa nie przyjął. W końcu 23 grudnia 1991, po drugiej turze długich negocjacji, udało się stworzyć gabinet koalicyjny sił prawicowych.

Rząd Jana Olszewskiego działał już w zupełnie innym otoczeniu międzynarodowym. 8 grudnia przestał istnieć ZSRR. To skłoniło ekipę Olszewskiego do podjęcia działań mających na celu ścisłą integrację Polski z NATO i Wspólnotami Europejskimi. Po raz pierwszy w oficjalnych dokumentach MON-u pojawiło się stwierdzenie, że członkostwo w NATO jest strategicznym celem polityki obronnej RP. Rozpoczęto negocjować wycofanie armii rosyjskiej z Polski. 16 grudnia Polska podpisała układ stowarzyszeniowy ze Wspólnotami Europejskimi.

Rząd Olszewskiego rozpoczął proces dekomunizacji w Wojsku Polskim i ministerstwie spraw wewnętrznych. Zmieniono także koncepcję prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Zarządzenie wnikliwej kontroli w Ministerstwie Przekształceń Własnościowych spowodowało otwarty konflikt rządu z ugrupowaniami postkomunistycznymi i liberalnymi w parlamencie. W marcu konsternację wywołało wysunięcie przez Lecha Wałęsę niekonsultowanych z rządem koncepcji NATO-bis i EWG-bis, które podważały dotychczasowy euroatlantycki kurs ekipy Olszewskiego. 22 maja 1992 premier Jan Olszewski sprzeciwił się podpisaniu klauzuli polsko-rosyjskiego traktatu o przyjaźni i dobrosąsiedzkiej współpracy, która przekazywała bazy, opuszczone przez wojska rosyjskie stacjonujące w Polsce, w ręce międzynarodowych spółek polsko-rosyjskich (był to zapis wprowadzony do tej umowy na osobistą prośbę Lecha Wałęsy). Gdy pomimo zdecydowanego sprzeciwu premiera odpowiednie porozumienie polsko-rosyjskie zostało przez MSZ podpisane, doszło do otwartego konfliktu z prezydentem Lechem Wałęsą i ministrem spraw zagranicznych Krzysztofem Skubiszewskim. By, za wszelką cenę nie dopuścić do podpisania niekorzystnego dla polskiej racji stanu porozumienia, premier przekazał sprzeciw rządu wysyłając depeszę szyfrową do Moskwy, na ręce Lecha Wałęsy. Nazajutrz po powrocie z Moskwy prezydent zgłosił wniosek o odwołanie tego gabinetu. Jednoczesnie trwały zakulisowe negocjacje Jarosława Kaczyńskiego, który chciał skompletować większość sejmową, próbując uzyskać poparcie Unii Demokratycznej. Niespełna dwa tygodnie później rząd Olszewskiego został odwołany w nocnym głosowaniu z 4 na 5 czerwca 1992, w związku z wykonaniem przez ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza uchwały Sejmu o ujawnieniu tajnych współpracowników Służby Bezpieczeństwa zajmujących stanowiska w najwyższych władzach państwa (tzw. lista Macierewicza). Premier, popierając decyzję Macierewicza, zaproponował w porozumieniu z I Prezesem Sądu Najwyższego Adamem Strzemboszem powołanie niezależnego organu dla oceny prawdziwości przedstawionych materiałów. Wniosek ten nie zdążył być rozpatrzony przez sejm.

Prezydent Lech Wałęsa, odwołując nieudolny jego zdaniem rząd Olszewskiego, desygnował na premiera szefa PSL Waldemara Pawlaka.

[edytuj] Skład rządu

Jan Olszewski (PC) - prezes Rady Ministrów
Artur Balazs (PC) - minister-członek Rady Ministrów
Andrzej Diakonow (PC) - kierownik Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa
Zbigniew Dyka (ZCh-N) - minister sprawiedliwości
Jerzy Eysymontt (PC) - minister-kierownik Centrowanego Urzędu Planowania
Adam Glapiński (PC) - minister współpracy gospodarczej z zagranicą
Tomasz Gruszecki - kierownik Ministerstwa Przekształceń Własnościowych
Gabriel Janowski - minister rolnictwa i gospodarki żywnościowej
Stefan Kozłowski - minister ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa
Jerzy Kropiwnicki (ZCh-N) - minister pracy i polityki socjalnej
Andrzej Lipko - kierownik Ministerstwa Przemysłu i Handlu
Karol Lutkowski - minister finansów
Antoni Macierewicz (ZCh-N) - minister spraw wewnętrznych
Marian Miśkiewicz - minister zdrowia i opieki społecznej
Jan Parys - minister obrony narodowej
Marek Rusin - kierownik Ministerstwa Łączności
Andrzej Siciński - minister kultury i sztuki
Krzysztof Skubiszewski (PC) - minister spraw zagranicznych
Andrzej Stelmachowski - minister edukacji narodowej
Ewaryst Waligórski - minister transportu i gospodarki morskiej
Wojciech Włodarczyk (PC) - minister-szef Urzędu Rady Ministrów
Witold Karczewski - przewodniczący Komitetu Badań Naukowych

rzecznik prasowy - Marcin Gugulski

[edytuj] Zmiany w rządzie

28 lutego 1992
- Odwołano ministra finansów Karola Lutkowskiego. W jego miejsce został powołany Andrzej Olechowski.

9 maja 1992
- Odwołano ministra-członka Rady Ministrów Artura Balazsa.

23 maja 1992
- Odwołano ministra obrony narodowej Jana Parysa. Tymczasowym kierownikiem ministerstwa został wiceminister Romuald Szeremietiew.

5 czerwca 1992
- Pół godziny przed wnioskiem o dymisję całego rządu Sejm odwołał ministra finansów Andrzeja Olechowskiego.
- Sejm odwołał rząd z jednoczesnym powierzeniem dalszego pełnienia obowiązków pod kierunkiem Waldemara Pawlaka do czasu powołania nowego gabinetu. Wobec niepowodzenia misji Pawlaka ministrowie kierowali dotychczasowymi resortami do 10 lipca 1992 (powołanie rządu Hanny Suchockiej) z trzema wyjątkami:
  - 20 czerwca 1992 odwołano p.o. ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza. W jego miejsce został powołany Andrzej Milczanowski (w funkcji kierownika).
  - 20 czerwca 1992 odwołano kierownika Ministerstwa Obrony Narodowej Romualda Szeremietiewa. W jego miejsce został powołany Janusz Onyszkiewicz (również w funkcji kierownika).
  - 20 czerwca 1992 odwołano p.o. ministra-szefa Urzędu Rady Ministrów Wojciecha Włodarczyka. W jego miejsce został powołany Aleksander Łuczak (w funkcji kierownika).