Wikipedysta:Stanley1986/brudnopis5
Z Wikipedii
Kongres Stanów Zjednoczonych (ang. United States Congress) - dwuizbowy parlament, najwyższy organ przedstawicielski i zasadniczy organ władzy ustawodawczej w Stanach Zjednoczonych.
Kongres składa się z Senatu (obecnie 100 senatorów) oraz Izby Reprezentantów (obecnie 435 reprezentantów).
Siedzibą Kongresu jest Kapitol Stanów Zjednoczonych
|
[edytuj] Historia
[edytuj] Kongres Kontynentalny
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Kongres Kontynentalny.
Przed uchwaleniem i wejściem w życie Konstytucji USA 4 marca 1789 najwyższą władzę ustawodawczą na terenach Stanów Zjednoczonych sprawował Kongres Kontynentalny (Pierwszy Kongres w 1774, Drugi w latach 1775-89). Kongres składał się z delegatów 13 kolonii (w pierwszym Kongresie Gubernator kolonii Geogrii uniemożliwił wybór delegatów).
Drugi Kongres chcąc uniknąć wojny uchwalił petycję do króla Jerzego IV w której proszono o "szczęśliwe i trwałe pojednanie". Brytyjczycy jednak ogłosili stan rebelii, a sam Kongres poparł trwającą już wojnę o niepodległość i powołał Armię Kontynentalną, której Naczelnym Wodzem mianował George'a Washingtona (późniejszego pierwszego prezydenta USA). Emitował także dolara kontynentalnego, by od 1785 wydawać dolar amerykański. 4 lipca 1776 ogłoszono deklarację niepodległości. Stany Zjednoczone stały się państwem niepodległym (suwerennym).
Do 1789 państwo amerykańskie nie posiadało jednak władzy wykonawczej, toteż nieformalną głową państwa był prezydent Kongresu Kontynentalnego (ang. President of the United States in Congress Assembled). Formalnie całość władzy państwowej skupiał sobie Kongres jako całość. Wziął na siebie zmagania wojenne, często ze zmiennym szczęściem. W miarę upływu czasu i nieskutecznej polityki wojennej, Kongres przekazywał swoje uprawnienia komisjom i stałym agendom (zalążku władzy wykonawczej USA). Obowiązywanie Artykułów Kontynentalnych (quasi-konstytucja), udowodniła, że władzy ustawodawczej potrzebna jest niezależna władza wykonawcza.
Nieudolność wszechwładnej władzy legislacyjnej (ogólnonarodowych oraz stanowych) w rozwiązywaniu powojennych problemów, nasilała żądania do zmian przez społeczeństwo amerykańskie. Delegaci postanowili zmienić Artykuły Kontynentalne, który mógł egzekwować poszanowanie prawa, kontrolować pieniądz, spłacić deficyt budżetowy czy położyć kres rebelii. W tym duchu stanowi delegaci zebrali się 25 maja 1787 w Filadelfia z zamiarem zmian Artykułów. Jednak zamiast tego opracowali oni zupełnie nową ustawę zasadniczą.
[edytuj] Początki Kongresu USA
Pierwszy Kongres (ang. 1st ) zebrał się w Nowym Jorku w Federal Hall 4 marca 1789. Składał się on z 65 reprezentantów i zaledwie 26 senatorów (należy jednak pamiętać, że część stanów ratyfikowało Konstytucję później, więc ich kongresmani zasiedli w swoich izbach odpowiednio później). Kilkanaście dni później, 30 marca 1789 odbył się pierwszy Dzień Inauguracyjny (ang. Inauguration Day), kiedy to przysięgę składał George Washington, pierwszy prezydent USA. Jeszcze podczas pierwszej sesji ustanowił pierwsze cztery Departamentów. Na trzecią (ostatnią) sesję Pierwszy Kongres przeniósł się do Congress Hall w Filadelfii. Drugi Kongres uchwalił pierwsze dziesięć Poprawek do Konstytucji USA (tzw. Kartę Praw; ang. United States Bill of Rights). Podczas tej kadencji, prezydent Washington po raz pierwszy skorzystał z prawa weta (weto ponownie zostało użyte przez James'a Madisona około dwadzieścia lat później).
[edytuj] Kapitol Stanów Zjednoczonych
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Kapitol Stanów Zjednoczonych.
Siedzibą Kongresu jest Kapitol znajdujący się na Wzgórzu Kapitolskim w Waszyngtonie (tzw. Dystrykcie Kolumbia). Budynek powstawał w latach 1793-1865, a po pożarze w 1814 przebudowano, dodając dwa skrzydła oraz kopułę zwieńczoną posągiem Columbii.
Nim jednak oddano do użytku Kapitol, Kongres obradował w wielu miastach (m.in. Filadelfii, Nowym Jorku czy Baltimore). Od 1789, kiedy to obradował "Konstytucyjny Kongres" obrady odbywały się wpierw w Nowym Jorku, a następnie w Piladelfii.
Kapitol jest także miejscem obejmowania urzędu przez amerykańskich prezydentów.
[edytuj] Kongresmani
Często mylnie mianem kongresmana określa się członka Izby Reprezentantów do których trafniejszym określeniem jest reprezentant, deputowany, członek Izby (ang. Member of the U.S. House of Representatives) lub poseł. Kongresmanami są zarówno senatorzy jak i reprezentanci.
[edytuj] Liczba kongresmanów
Konstytucja Stanów Zjednoczonych nie ustanawiała stałej liczby członków parlamentu. Określała jednak, że każdy stan wyznacza dwóch senatorów i bez swojej zgody nie może zostać pozbawiony głosu w Senacie (jak dotąd żaden stan nie zgodził się na mniejszą liczbę senatorów). Toteż liczba senatorów zwiększała się tylko w przypadku przyłączania do Unii nowych stanów: 26 (1789), 62 (1850), 90 (1990) i od 1959 100.
W przypadku Izby Reprezentantów postanowiono, że liczba reprezentantów będzie proporcjonalna do liczby mieszkańców (wolnych wyłączając niepodlegających opodatkowaniu Indian oraz po dodaniu trzech piątych pozostałych mieszkańców stanów). Obliczanie to miało odbyć się podczas spisów powszechnych odbywanych co dziesięć lat. Postanowiono również, że reprezentantów nie może być więcej niż jeden na trzydzieści tysięcy mieszkańców oraz że każdy stan ma prawo do co najmniej jednego reprezentanta.
Do czasu pierwszego spisu (który miał się odbyć w ciągu trzech lat od pierwszej sesji Kongresu) to Konstytucja określała ilu reprezentantów przypada poszczególnym stanom (od dziesięciu dla Wirginii do jednego dla Rhode Island i Delaware; łącznie 65.).
Wraz z przyłączaniem kolejnych stanów liczba ludności i zarazem reprezentantów rosła i już 1830 wynosiła aż 240 (niespełna czterokrotny wzrost w przeciągu czterdziestu lat). Stałą liczbę 435 reprezentantów (choć nie potwierdzoną konstytucyjnie) ustalono po spisie z 1920. Fakt stałej liczby foteli w Izbie sprawił, że po każdym spisie przyznanie większej liczby mandatów stanowi, oznacza zmniejszenie liczby mandatów w innym stanie. Od czasu do czasu postuluje się zwiększenie liczby reprezentantów, zwłaszcza stanom, które utraciły mandaty po spisach powszechnych. Jednak wielu zgadza się z legendarnym Spikerem Izby Sam'em Rayburnem (reprezentant w latach 1913-61), że "Izba osiągnęła już lub nawet nieco przekroczyła swoją optymalną wielkość".
[edytuj] Kampania wyborcza
[edytuj] Rekrutacja kandydatów
71
[edytuj] Prawybory
95
[edytuj] Pozyskiwanie funduszy
80
[edytuj] Wybory powszechne
[edytuj] Kadencja i wybory uzupełniające
[edytuj] Kluby partyjne
[edytuj] Obecni kongresmani
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Lista obecnych senatorów Stanów Zjednoczonych.
[edytuj] Władze Kongresu
[edytuj] Komisje
[edytuj] Pracownicy etatowi
[edytuj] Izby Kongresu
[edytuj] Senat
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Senat Stanów Zjednoczonych.
[edytuj] Izba Reprezentantów
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Izba Reprezentantów Stanów Zjednoczonych.
[edytuj] Wspólne posiedzenia Izb
[edytuj] Kolegium Elektorów
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Kolegium Elektorów Stanów Zjednoczonych.
[edytuj] Władza Kongresu
Stany Zjednoczone |
|
Ten artykuł jest częścią serii: |
|
|
| edytuj ten szablon |
Izba Reprezentantów ma władzę ustawodawczą w sprawach finansowych.W sytuacji gdy żaden z kandydatów na prezydenta nie uzyska odpowiedniej ilości głosów, prezydent wybierany jest przez Izbę Reprezentantów, zaś wiceprezydent przez Senat. Senat ma kompetencje "rady i zgody" w sprawach zarówno nominacji prezydenckich jak i w sprawach traktatów zawieranych przez prezydenta. Ma on także władzę sądowniczą, gdzie Izba ma kompetencje wszczynania postępowania.
[edytuj] Proces legislacyjny
[edytuj] Inicjatywa
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje jedynie kongresmanom (prezydent, komisje izb czy obywatele tego prawa nie mają). Genezy ustaw (ang. act lub bill) są różnorodne: czynniki lokalne, preferencje partyjne, kalkulacje związane ze zbieraniem funduszy na kampanię, a także osobiste zmagania z jakąś trudnością. Na przykład reprezentant Ronnie Flippo (demokrata z Alabamy) był gorącym zwolennikiem programu odszkodowań z platformy konstrukcyjnej, ponieważ sam o mało nie zginął podczas upadku z takiej platformy. Osobiste doświadczenia nie są jednak głównym czynnikiem projektów legislacyjnych. Projekty ustaw kongresmani otrzymują najczęściej od władzy wykonawczej, grup interesów, naukowców, urzędników stanowych i lokalnych, a także od własnego personelu pomocniczego.
[edytuj] Zdobywanie poparcia
Kongresman, który zainicjował projekt ustawy, staje się jego sponsorem. Może on szukać, wśród innych członków Kongresu, współsponsorów. Do popierania projektu mogą zaangażować się również grupy nacisku (lobbing w USA jest pozytywnie kojarzony w przeciwieństwie do Polski). Równie ważny, co liczba współsponsorów, jest ich status społeczny czy pozycja w Kongresie. Nierzadko sojusze zawierali przeciwnicy partyjni: na przykład senatorzy Ted Kennedy (demokrata z Massachusetts) i Strom Thurmond (republikanin z Południowej Karoliny) łączyli swe siły przy pewnych okazjach. Kennedy sojusz ten tłumaczył w następnujący sposób: "Kiedy Strom i ja razem wprowadzamy projekt ustawy, to albo jest to jakaś idea na czasie, albo jeden z nas nie przeczytał go"[1].
Chociaż łatwo zidentyfikować formalnego inicjatora projektu ustawy, trudne jest wskazanie faktycznego inspiratora; prezydent Woodrow Wilson napisał: "(ustawodawstwo - dop.) jest produkcją globalną, a nie jednostkową"[2].
[edytuj] Nazwy ustaw
Nazwa ustawy jest często ważnym elementem ustawy, a sami kongresmani czy grupy nacisku dążą do usunięcia, zmienienia lub dodania niektórych terminów. Na przykład nazwę projektu ustawy o bezpiecznej bankowości zmieniono na ustawę o przekształceniu instytucji depozytowych i o kontroli obiegu pieniądza. Bankowcy protestowali, twierdząc, że nie ma niebezpiecznych banków[3]. Zdarza się również, że sponsorzy nadają swoim projektom chwytliwe nazwy: współsponsorzy ustawy o lepszej opiece nad dziećmi (ang. Act fot Better Child Care) nazywało ją ustawą "ABC".
[edytuj] Rodzaje aktów legislacyjnych
- Ustawa: większość projektów legislacyjnych ma postać ustawy. W zależności od miejsca powstania są one oznaczone symbolami H.R. (ang. House of Representatives) lub S. (ang. Senate), a następnie dopisuje się kolejny numer, licząc od początku kadencji (projekty nierozpatrzone do końca kadencji - upadają). Ustawy dzielą się na Ustawy publiczne dotyczące ogólnych zagadnień i ustawy prywatne dotyczące pojedynczych spraw, takich jak roszczenia wobec rządu, przypadki imigracji i naturalizacji czy tytuły własności do ziemi. Wszystkie ustawy stają się prawem po ich uchwaleniu i podpisaniu przez Prezydenta USA.
- Wspólna rezolucja: są oznaczane symbolami H.J. Res. lub S.J. Res. Wymagają one zgody obu izb i prezydenta, tak jak w przypadku zwykłych ustaw. Niema bowiem wyraźnej różnicy pomiędzy wspólną rezolucją a ustawą. Ta pierwsza odnosi się do spraw o ograniczonym zakresie, tj. jednorazowe przydzielanie funduszy celowych. Poprawki do Konstytucji także ma formę wspólnej rezolucji - w tym przypadku nie jest wymagany podpis prezydenta, a zgoda co najmniej trzech czwartych stanów.
- Zbieżna rezolucja:nie ma mocy ustawy, toteż nie jest wymagany podpis prezydenta. Zbieżne rezolucje są oznaczane symbolami H. Con. Res. lub S. Con. Res. i są uchwalane przez obie izby. Są one uchwalane w celu ustanowienia lub zmiany reguł obowiązujących obie izby (termin zamknięcia sesji czy budżet dla Kongresu) lub wyrażenie gratulacji Kongresu dla innego kraju z okazji rocznicy jego niepodległości.
- Rezolucja: oznaczane symbolami H. Res. lub S. Res.. Podobnie jak zbieżne rezolucje nie mają mocy ustawy i dotyczą jedynie spraw leżących wyłącznie w gestii danej izby (regulamin obrad, wyrażenie kondolencji dla rodziny zmarłego członka izby czy pozbawienie mandatu). Odpowiadają one polskim uchwałą.
[edytuj] Uprawnienia i ograniczenia
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Przypisy
- ↑ Julie Robner Senate Committee Aproves Health Warning on Alcohol, "Congressional Quartely Weekly Report" z 24 maja 1986, s. 1175.
- ↑ Woodrow Wilson Congressional Government, Houghton Mifflin Co., Boston 1885, s. 320.
- ↑ Washington Post z 21 czerwca 1978.
[edytuj] Źródła
- Rober H. Davidson i Walter J Oleszczek, Kongres i Kongresmani, Warszawa 1994
