Stefania Wojtulanis-Karpińska
Z Wikipedii
Stefania Wojtulanis-Karpińska "Barbara" (ur. 1912, zm. 12 lutego 2005) – polska pilotka sportowa.
Urodziła się w Warszawie. Od młodości interesowała się lotnictwem. Działała w Kole Młodzieży Aeroklubu Warszawskiego. Była jedną z pierwszych kobiet w Polsce, która uzyskała licencje pilota balonowego i samolotowego. W 1935 rozpoczęła szkolenie szybowcowe, po czym ukończyła też kurs pilotażu. Następnie ukończyła kurs dla instruktorów spadochroniarstwa. Aktywnie zajmowała się wszystkimi rodzajami sportów lotniczych, począwszy od wzięcia udziału w Krajowych Zawodach Balonowych w 1936 jako nawigator. W 1937 jako pilotka uczestniczyła w zawodach lotniczych o Puchar "Skrzydlatej Polski". Wzięła też udział w spadochronowym skoku grupowym we Lwowie. W 1938 wzięła udział jako nawigator w VIII Krajowych Zawodach Lotniczych. W maju 1939 jako pilot balonowy uczestniczyła w IX Krajowych Zawodach Balonowych. W czerwcu tego roku ukończyła kurs akrobacji na samolotach RWD-10 i RWD-17, które umiejętności następnie zaprezentowała w lipcu na X Zlocie do Morza. Przed wojną, w powietrzu spędziła łącznie 192 godziny 28 minut, pilotując samoloty szkolne i sportowe RWD, balony, szybowce i motoszybowiec Bąk (w sierpniu 1939).
Po wybuchu II wojny światowej Stefania Wojtulanis zgłosiła się ochotniczo z Aeroklubu do wykonywania lotów łącznikowych, po czym została zmobilizowana w składzie Eskadry Sztabowej Naczelnego Dowódcy Lotnictwa, wykonując zadania łącznikowe. Po inwazji radzieckiej 17 września 1939, razem z polskim lotnictwem wyewakuowała się do Rumunii. Do grudnia 1939 służyła tam jako kurier, podróżując po całym kraju i pomagając w ucieczkach i dostarczaniu pieniędzy i dokumentów internowanym polskim lotnikom, uciekającym do Francji. Następnie, sama przedostała się do Francji, gdzie uzyskała awans na podporucznika i pracowała w sztabie lotnictwa. Po upadku Francji, przedostała się do Wielkiej Brytanii. Na własne życzenie, od 1 stycznia 1941 jako pierwszą cudzoziemkę wraz z Anną Leską, powołano ją do brytyjskiej Pomocniczej Służby Transportowej ATA (Air Transport Auxiliary), zajmującej się dostarczaniem samolotów z zakładów na lotniska poszczególnych jednostek. Służba ta była uciążliwa, loty odbywały się często w złych warunkach pogodowych, a ponadto wymagała ona poznania pilotażu większości rozmaitych dostarczanych typów samolotów, łącznie z dwusilnikowymi bombowcami, jak Vickers Wellington. Jako pierwsza Polka wylatała 1000 godzin na samolotach bojowych. Awansowała podczas wojny do stopnia porucznika pilota. Poślubiła wówczas pułkownika lotnictwa Stanisława Karpińskiego.
Po wojnie, w listopadzie 1947 Stefania Wojtulanis-Karpińska została zdemobilizowana. W 1958 wraz z mężem osiedliła się w Los Angeles w Kaliforni w USA. Zajmowała się tam aktywnie działalnością społeczną, uczestniczyła w życiu organizacji polonijnych i kombatanckich. Była przewodniczącą Stowarzyszenia Lotników Polskich w Kalifornii "Skrzydła Pacyfiku" oraz członkiem innych organizacji. Wspierała polskie placówki muzealne i kulturalno-oświatowe.
Była odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi RP (2003), Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (za kampanię 1939), Srebrnym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych Na Zachodzie, Medalem za Udział w Wojnie Obronnej 1939, czterokrotnie Medalem Lotniczym oraz brytyjskimi War Medal i Defence Medal. W Międzynarodowym Lesie Przyjaźni (International Forest of Friendship) w Kansas uhonorowano ją granitową płytą z nazwiskiem i własnym drzewkiem, jako jedyną z polskich lotników.
[edytuj] Źródła:
- Henryk Karpiński "Latanie było jej pasją – Stefania Cecylia Wojtulanis-Karpińska (1912-2005)" w: Przegląd Sił Powietrznych kwiecień 2005
