Steroid
Z Wikipedii
Steroidy - organiczne związki chemiczne, lipidy, których wspólną cechą jest występowanie w ich cząsteczkach szkieletu węglowego w formie czterech sprzężonych pierścieni, czyli steranu (cyklopentanoperhydrofenantrenu).
W tkankach roślin i zwierząt, jak dotąd wykryto istnienie kilkuset różnych steroidów, które pełnią w ich organizmach rozmaite funkcje. W fizjologii i medycynie najważniejszymi steroidami są cholesterol i jego pochodne oraz hormony steroidowe.
Steroidy są często popularnie nazywane sterydami. Termin "sterydy" zmienia jednak znaczenie zależnie od kontekstu. W popularnym, medycznym znaczeniu termin ten oznacza zwykle leki sterydowe, które z chemicznego punktu widzenia są oparte na rozmaitych kortykosteroidach. W dopingu sportowym przez sterydy rozumie się natomiast grupę steroidów, które mają zdolność sterowania anabolizmem organizmu i które bardziej fachowo nazywa się sterydami anabolicznymi.
We wszystkich steroidach występuje podstawowy układ czterech sprzężonych pierścieni węglowych. W zależności od rodzaju steroidu szkielet ten może być w różny sposób rozbudowany o dodatkowe atomy węgla, tworząc np. układ estranu, androstanu, pregnanu, cholanu i cholestanu. Do układów tych mogą być przyłączone rozmaite grupy funkcyjne zmieniające w szerokim zakresie ich aktywność biologiczną. I tak:
- steroidy pochodne estranu to np. estradiol, estron stanowiące żeńskie hormony płciowe
- steroidy pochodne androstanu to np. testosteron, androsteron stanowiące męskie hormony płciowe
- steroidy pochodne pregnanu to np. aldosteron, kortekson, kortykosteron, kortyzon będące przedstawicielami hormonów kory nadnerczy oraz progesteron- hormon wydzielany m.in. w przebiegu cyklu miesiączkowego kobiety i w czasie ciąży
- steroidy pochodne cholanu to np. kwas cholanowy i kwasy cholowe - substancje obecne w żółci
- steroidy pochodne cholestanu to np. cholesterol, stigmasterol, ergosterol.
Do najbardziej znanych grup steroidów zalicza się:
- sterole (np. cholesterol) - obecne we krwi i błonach komórkowych
- hormony płciowe - sterujące zachowaniami seksualnymi
- kortykosterydy - sterujące metabolizmem, równowagą elektrolityczną
- sterydy anaboliczne - stosowane w sporcie, zwłaszcza przez kulturystów do sztucznego podnoszenia sprawności organizmu
- prohormony - które są prekursorami właściwych hormonów i są stosowane przez kulturystów jako dodatki do tzw. suplementów.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Sterydy - Centrum Informacji o sterydach i dopingu, opisy oraz zdjecia
