Synagoga Poppera w Krakowie

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).


Synagoga Poppera w Krakowie

Data budowy	1620
Data zniszczenia	II wojna światowa
Tradycja	ortodoksyjna
Budulec	murowana
Obecnie	Staromiejskie Centrum Kultury Młodzieży
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Brama wejściowa

Synagoga w okresie międzywojennym

Synagoga Wolfa Poppera w Krakowie - synagoga znajdująca się na Kazimierzu w Krakowie, przy ulicy Szerokiej 16. Ze względu na swoje małe rozmiary, bożnicę dawniej zwano Małą.

[edytuj] Historia

Synagoga została ufundowana w 1620 roku, przez bogatego żydowskiego kupca i finansisty Wolfa Poppera, którego nazwisko było szeroko znane w Europie Środkowej w sferach kupieckich. Zwano go ponoć Popper, czyli bocian, gdyż w zwyczaju miał stanie na jednej nodze podczas myślenia. Wyposażył on swoją synagogę najbogacej ze wszystkich krakowskich bożnic. Kosztowne jej utrzymanie doprowadziło kolejnych spadkobierców bożnicy do mocnego zuborzenia lub całkowitego bankructwa. W związku z tym w międzyczasie synagogę przejęła krakowska gmina żydowska, która niezabardzo troszczyła się o jej wyposażenie. Po raz pierwszy bożnicę wymieniono w spisie podatkowym z 1653 roku.

Pierwotnie wschodnia ściana przylegała do muru obronnego miasta. W 1827 roku synagoga przeszła generalną rozbudowę. Wówczas dobudowano przybudówki, w których ulokowano babiniec, przebudowano dach, schody i ganki komunikacyjne piętrowych babińców. Przy ulicy wybudowano trójosiową bramę, prowadzącą do synagogi.

Tragicznym okresem dla synagogi była II wojna światowa, kiedy to hitlerowcy doszczętnie zdewastowali wnętrze, a najcenniejsze przedmioty zostały rozgrabione bądź zniszczone. Po wojnie w zrujnowanej synagogdze w pomieszczeniach dawnych galerii dla kobiet mieszkali przez kilka lat żydowscy reparitanci z ZSRR. W latach 1965-1967 przeprowadzono kapitalny remont, podczas którego zamurowano wnękę na Aron ha-kodesz, wejście od strony ulicy Dajwór zamieniono na okno oraz rozebrano drewniane ganki. Od zakończenia remontu w synagodze za zgodą gminy żydowskiej mieści się filia Staromiejskiego Centrum Kultury Młodzieży.

W 2005 roku bożnica przeszła kolejny remont, podczas którego otynkowano budynek oraz wymieniono okna na takie, które w całości przypominają te sprzed wojny.

[edytuj] Architektura

Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta, z niewielką również prostokątną główną salą modlitewną ze sklepieniem kolebkowym, z murami wspartymi potężnymi szkarpami od zewnątrz, do której wchodzi się przez mały przedsionek. Do bożnicy prowadzi mały dziedziniec, którego zamyka ażurowa, trójosiowa brama, zwieńczona hebrajskim napisem.

Do dnia dzisiejszego zachował się pierwotny układ sali modlitewnej sklepionej kolebkowo oraz pomieszczeń dla kobiet w części północnej do których prowadzą schody zewnętrzne w narożniku północno-zachodnim. Na ścianach i sklepieniu zachowały się pozostałości polichromi malarza Schoenkera, które obecnie zostały zamalowane cienką warstwą białej farby kredowej.

Z oryginalnego wyposażenia zachowały się jedynie dębowe, płaskorzeźbione i polichromowane z postaciami lwa, orła, jelenia i lamparta drzwiczki Aron ha-kodesz, które obecnie znajdują się w zbiorach Muzeum Wolfsonów w Jerozolimie.

Synagoga jest obiektem, który stanowi wartość zabytkową. Została ona wpisana do krajowego rejestru zabytków nieruchomych pod numerem A-305 w dniu 28 stycznia 1936 roku.

[edytuj] Zobacz też

Synagoga Poppera w Pradze

[edytuj] Galeria

Hebrajski napis na bramie wejściowej	Widok od strony ulicy Dajwór	Wnętrze - sala główna	Wnętrze - sala główna
Wnętrze - sala główna	Wnętrze - sala główna	Górne pomieszczenie	Okno z widokiem na dziedziniec
Widok z przedsionka na salę główną	Widok z dziedzińca na synagogę	Widok z dziedzińca na bramę i ul. Szeroką	Widok z dziedzińca na synagogę