Szachy błyskawiczne
Z Wikipedii
Szachy błyskawicze - termin określający krótką partię szachową, w której każdy z graczy ma do dyspozycji nie więcej niż 5 minut. W środowisku szachowym popularnym określeniem partii błyskawicznej jest blitz (od niemieckiego słowa oznaczającego błyskawicę).
Spis treści |
[edytuj] Opis gry
W blitzu, każdy z rozgrywających otrzymuje do dyspozycji będąc na posunięciu łączny niewielki czas do namysłu rozłożony na cała partię, bez określenia ilości wykonanych posunięć kontrolnych, jak ma to ma miejsce np. w normalnej partii turniejowej (np. partia turniejowa: 30 pierwszych posunięć należy wykonać w ciągu 1,5 godziny, a następne do końca partii w ciągu 1 godziny) - zwykle jest to 5 minut, ale także spotyka się 3 minuty a czasem nawet 1 minutę. Niektórzy określają blitzem także partie "dziesięciominutowe", chociaż takie partie należą już raczej do innej grupy, do tzw. "szachów aktywnych".
W blitzu nie prowadzi się dokumentacji przebiegu partii (tj. jej zapisu na specjalnych blankietach - w partii turniejowej jest obowiązek prowadzenia przez każdego z grających takiego zapisu pod groźbą przegrania partii). W blitzu przegramy partię gdy: dostaniemy mata, przekroczymy czas i przeciwnik zareklamuje ten fakt, wykonamy nieprawidłowe posunięcie (np.: zagramy skoczkiem jak gońcem czy np.: będąc pod szachem nie zejdziemy z niego), a przeciwnik zauważy to i zareklamuje. Czasem gdy zostawimy króla pod szachem, przeciwnik może go nam zbić, jednak ten przepis w niektórych krajach jest źle widziany, i lepiej ograniczyć się do zwykłej reklamacji. Jednak gdy obu zawodnikom "spadnie chorągiewka" (tzn. obaj przekroczyli czas) - ich partię uznaje się za remisową. Pamiętać też należy, że nie każde przekroczenie czasu przez przeciwnika gwarantuje nam wygraną - gdyż niemożliwe jest, aby sam jeden król bez asysty innych bierek, mógł dać mata, - musimy więc mieć hipotetyczny materiał do dania mata przeciwnikowi, aby uznać przekroczenie czasu przeciwnika za naszą wygraną.
W szachach błyskawicznych zdarzają się sytuacje sporne - nieraz konfliktowe, dlatego też aby załagodzić je i nie popsuć zabawy (jaką jest oczywiście blitz) wymagają od grających, a także od sędziów prowadzących zawody sporej kultury osobistej. Turnieje, ze względu na swoją szybkość, są bardzo widowiskowe, jednak poza zdobyciem określonego miejsca czy wygraniem turnieju, nie są w nim liczone rankingi (jak np. w turniejach szachów poważnych) i mają raczej charakter epizodyczny. Jednak są organizowane w blitzu mistrzostwa miast, okręgu, kraju, kontynentu, a nawet mistrzostwa świata, szachy te mają charakter bardziej rozrywkowy niż sportowy (popularne powiedzenie szachistów: to tylko blitz!) i łatwo też w nich o przypadkowy wynik, np. silny gracz może ponieść porażkę ze znacznie słabszym zawodnikiem, co w "normalnej" partii zdarza się bardzo rzadko.
[edytuj] Założenia w Blitzu
Ciekawostką jest to, iż sporo szachistów nie mających większych szans w partiach np. 30 minutowych gra bardzo dobrze w Blitza, rywalizując z przeciwnikami o wiele lepszym rankingu. W tym systemie gry bardzo ważna jest umiejętność zapamiętywania sytuacji i grania z pamięci - istotne jest tzw. granie od ręki czyli przesuwanie figur bez analizy sytuacji w "bezpieczne miejsce" - wyrażenie to w tym kontekście znaczy, iż tak naprawdę ruch wykonywany przez zawodnika może być w istotie beznadziejny (np. położona bierka może zostać związana np. z królem) - ale ze względu na czas drugi zawodnik najczęściej koncentruje się na zagraniu które zaplanował "na czasie przeciwnika" i istnieje bardzo mała szansa, że nieewidenty błąd zostanie wykorzystany. W końcówkach, gdy zawodnikom zostaje po parenaście sekund - najczęściej zawodnik, który ma przewagę koncentruje się na jak najszybszym zaamatowaniu a gracz ze stratą stara się unikać mata (jednocześnie nie próbując odrobić strat, gdyż gra ofensywa pochłania relatywnie więcej czasu aniżeli obrona króla przed matem). W Blitzu stosowane są taktyki, które nie mają racji bytu w normalnym szachach - polegają one na zaskoczeniu przeciwnika oryginalnym debiutem (który w istocie może mieć sporo wad, jednak są one bardzo trudne do zauważenia przy tym tempie gry) lub stosowaniem wielu ofiar, które zmuszają przeciwnika do chwili namysłu. Bardzo częstym elementem gry są tzw. celowe podstawienia figur (jeżeli przeciwnik nie zauważy, podstawiona figura może wyrządzić mu wiele szkód).
[edytuj] Mistrzostwa świata w grze błyskawicznej
W historii szachów rozegrano do tej pory dwa oficjalne turnieje o mistrzostwo świata w grze błyskawicznej. Pierwszy turniej, rozegrany systemem pucharowym, odbył się w roku 1988 w Saint John. W finale tych rozgrywek Michaił Tal pokonał Rafaela Waganiana. Drugie mistrzostwa rozegrano w roku 2006 w Rishon Le Zion. W turnieju, rozegranym systemem kołowym, wystąpiło 16 zawodników (wielu z czołówki światowej). Zwyciężył Aleksander Griszczuk, który w barażu o złoty medal pokonał Piotra Swidlera (obaj zdobyli po 10,5 pkt w 15 partiach).
