Tadeusz Wilgat
Z Wikipedii
Tadeusz Wilgat (ur. 16 lutego 1917 w Jekaterynosławiu na Ukrainie , zm. 4 czerwca 2005 w Lublinie) - polski geograf, hydrogeograf, społecznik, autor licznych podręczników i prac naukowych, współtwórca metody kartowania hydrograficznego.
[edytuj] Lata młodości, okres przedwojenny
Urodził się 16 lutego 1917 r. w Jekaterynosławiu na Ukrainie. Jego rodzice po repatriacji zamieszkali w Lublinie. Tu, w 1926 r. wstąpił do Państwowego Gimnazjum im. Stanisław Staszica. Przez cały okres nauki w szkole był członkiem I LD Harcerskiej im. Waleriana Łukasińskiego – „Błękitnej Jedynki”. Po maturze, która zdał w 1934 r. rozpoczął studia geograficzne na Uniwersytecie Warszawskim. W 1938 r. przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, gdzie powstało Studium Turyzmu. Jeszcze w toku studiów został w nim asystentem. Magisterium uzyskał na początku 1939 r. Dalszą karierę naukowa przerwała mu wojna. Po ukończeniu działań wojennych powrócił do Lublina. Uczył geografii w szkołach zawodowych i brał udział w tajnym nauczaniu.
[edytuj] Okres po II wojnie światowej
Po wojnie był nauczycielem geografii w gimnazjum im. Stanisław Staszica. A od 1945 r. również asystentem w Katedrze Geografii nowoutworzonego w Lublinie Uniwersytecie Marii Curie - Skłodowskiej. W Szkole był bardzo zaangażowany w ruch harcerski. Jako instruktor wdrażał przedwojenne wartości tego ruchu. Był jego opiekunem z ramienia Rady Pedagogicznej, drużynowym I LD Skautów, a następnie, jako podharcmistrz, komendantem Hufca „Błękitnej Jedynki”. Ze względu na jego źle widziana przez władze działalność w harcerstwie został na rok „urlopowany” jako nauczyciel. Do 1949 r. prowadził jednak nadal hufiec. W zaistniałej sytuacji postanowił sam zrezygnować z dalszej pracy w szkole. Pozostał na uczelni. W 1948 r. obronił pracę doktorską pt. „ Okresowość opadów na kuli ziemskiej” i został adiunktem. W 1955 r. został mianowany docentem, a w 1956 r. objął kierownictwo zorganizowanego przez siebie Zakładu Hydrogeografii. W 1967 został profesorem nadzwyczajnym, a w 1974 r. profesorem zwyczajnym. Na UMCS stworzył lubelską szkołę badań hydrograficznycznych, oraz był współtwórcą metody kartowania hydrograficznego. Badał powiązania zjawisk wodnych ze środowiskiem przyrodniczym. Interesował się głównie Lubelszczyzną, ale też i innymi regionami Polski. Prowadził też badania poza Polską, m. in.: w Albanii i Chile.
Był cenionym specjalistą w zakresie ochrony środowiska. Zajmował się m.in.: wpływem prac górniczych na stan wód Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego. Na ten temat zespół, którym kierował, wykonał szereg wartościowych opracowań naukowych. Sam był autorem ponad 200 prac naukowych i popularnonaukowych. Część z nich, z uwagi na obowiązującą w czasach PRL cenzurę (chodziło o tajemnicę państwowe w zakresie zasobów wód podziemnych) pozostała w maszynopisach. Był też autorem podręczników z zakresu kartografii i geografii astronomicznej.
Wychował liczne grono specjalistów w zakresie hydrografii i ochrony środowiska. Był wysoko oceniany jako znakomity naukowiec i wykładowca, a jednocześnie jako człowiek nadzwyczaj skromny, o ogromnej pracowitości, doskonały wykładowca i opiekun studentów.
Na emeryturę przeszedł w 1987 r., ale nadal utrzymywał stały kontakt z uczelnią. Przez wiele lat pracował społecznie w wielu instytucjach. Między innymi: w Radzie Głównej Nauki Szkolnictwa Wyższego, w Państwowej Radzie Ochrony Przyrody, w Lubelskim Towarzystwie Naukowym oraz Polskim Towarzystwie Geograficznym i Geofizycznym. Brał udział w tworzeniu parków narodowych: Roztoczańskiego i Poleskiego, oraz parków krajobrazowych i obszarów chronionych Lubelszczyzny.
[edytuj] Nagrody
Za swą pracę i dorobek naukowy odznaczony był m. in.:
- Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
- Medalem MEN
- Medalem Polskiego Towarzystwa Geofizycznego
- Złotą Odznaką Honorową „Zasłużony dla miasta Lublina”.
