Uniwersytet Albertyna w Królewcu
Z Wikipedii
Uniwersytet "Albertyna" (Albertina) (niem. Albertus-Universität) – uniwersytet w Królewcu istniejący w latach 1544-1945. Jedyny uniwersytet w Księstwie Pruskim i drugi w I Rzeczypospolitej (po Akademii Krakowskiej). Po oderwaniu się Prus od Polski w 1657, Albertyna pozostała największym ośrodkiem akademickim w Prusach Wschodnich do końca ich istnienia. Obecnie do tradycji Albertyny odwołuje się Rosyjski Państwowy Uniwersytet im. Immanuela Kanta w Kaliningradzie.
Spis treści |
[edytuj] Powstanie uniwersytetu
Uniwersytet Królewiecki zawdzięcza swą nazwę Albrechtowi Hohenzollernowi – pierwszemu władcy Prus Książecych. Celem, jaki stawiał książę Albrecht przed uniwersytetem, było szerzenie "czystej ewangelii" wewnątrz księstwa i w całej Rzeczypospolitej, dostarczenie państwu kadry urzędniczej, nauczycieli, lekarzy oraz ogólne szerzenie oświaty i kultury humanistycznej.
W 1539 r. książę polecił stanom pruskim znalezienie funduszy na utrzymanie szkoły. Brano pod uwagę kilka lokalizacji: Nidzica, Zalewo, Welawa. Ostatecznie w 1542 założono w Królewcu (Knipawie) szkołę partykularną, która miała przygotowywać uczniów do studiów uniwersyteckich. Już w lipcu 1544 Albrecht rozesłał do kilku państw (w tym Polski, Danii, Szwecji i do krajów niemieckich) proklamację powstania uniwersytetu. 17 sierpnia nastąpiło poświęcenie uczelni i objęcie rządów przez pierwszego rektora Georgiusa Sabinusa. Sabinus był dwukrotnie rektorem Albertyny. Dotychczasowa szkoła partykularna została przekształcona w pedagogium, a jej zamknięcie nastąpiło w 1617 r.
Albrecht zapowiedział, że uczelnia będzie nadawała stopnie naukowe, ale nie posiadała ona odpowiedniego przywileju ani od Stolicy Apostolskiej (papież nie widział interesu w popieraniu protestanckiego uniwersytetu), ani od cesarza Niemiec (Albrecht po sekularyzacji zakonu krzyżackiego został w Niemczech banitą). Uniwersytet powstał dzięki królowi Polski Zygmuntowi Augustowi, który w 1560 r. obdarzył go takimi samymi przywilejami, jakie posiadała Akademia Krakowska.
Wśród pierwszych profesorów uczelni byli: Abracham Kulwieć - wykładowca greki i hebrajskiego, Stanisław Rafajłowicz - wykładowca teologii (nie znał niemieckiego, wykłady odbywały się po łacinie). Wśród pierwszych studiujących tu znanych Polaków byli: Bieniasz Budny, Erazm Gliczner, Marcin Kwiatkowski, Jan Kochanowski, Piotr Kochanowski , Andrzej Kochanowski, Jan i Jakub Niemojewscy i Stanisław Sarnicki.
[edytuj] Rektorzy
| Georgius Sabinus | 1544-1547 | |
| Christoph Jonas | 1548 | (prawnik) |
| Johannes Brettschneider | 1549 | (prof. medycyny) |
| Georgius Sabinus | 1552-1553 | |
| Celestyn Myślenta | 1628 | |
| Celestyn Myślenta | 1632 | |
| Celestyn Myślenta | 1636 | |
| Celestyn Myślenta | 1640 | |
| Celestyn Myślenta | 1644 | |
| Celestyn Myślenta | 1648 | |
| Celestyn Myślenta | 1652 | |
| Simon Dach | 1656-1657 | |
| Immanuel Kant | 1786 | |
| Immanuel Kant | 1788 | |
| Wilhelm Georg Remer | 1812 | (witał Napoleona) |
| Ferdinand Lindemann | 1892-1893 |
[edytuj] Słynni absolwenci
- Immanuel Kant
- Johann Gottfried Herder
- David Hilbert
- Christian Goldbach
- Carl Gustav Jakob Jacobi
- Gustav Kirchhoff
- Karl Rudolf König
- Gotthilf Heinrich Ludwig Hagen
- Ewald Christian von Kleist
- Friedrich Ludwig Zacharias Werner
- Kristijonas Donelaitis
[edytuj] Bibliografia
- Janusz Jasiński, Historia Królewca, Szkice z XIII-XX stutecia, Książnica Polska, Olsztyn, 1994, ISBN 83-85702-03-2.
- Tadeusz Oracki, Słownik biograficzny Warmii, Prus Książęcych i Ziemi Malborskiej od połowy XV do końca XVIII wieku L-Ż, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn, 1988.
- Sławomir Augusiewicz, Janusz Jasiński, Tadeusz Oracki, "Wybitni Polacy w Królewcu XVI-XX wiek", LITTERA, Olsztyn, 2005, ISBN 83-89775-03-4
