Witold Turkiewicz

Z Wikipedii

Witold Turkiewicz (ur. 26 lutego 1926 r. w Kobryniu, zm. 13 maja 1993 r. w Poznaniu) – harcerz Szarych Szeregów i żołnierz Armii Krajowej, artysta-plastyk zajmujący się szkłem artystycznym, rysunkiem i grafiką.

Spis treści 1 Biografia 1.1 Młodość i wojna 1.2 Szkoła, wojsko i studia 1.3 Praca i twórczość na ziemi kłodzkiej 1.4 Działalność artystyczna w Jeleniej Górze 2 Twórczość 3 Nagrody 4 Linki zewnętrzne 5 Bibliografia

[edytuj] Biografia

[edytuj] Młodość i wojna

Urodził się na Polesiu. Pierwsze trzy klasy szkoły powszechnej ukończył w Drohiczynie Poleskim, w którym osiedliła się jego rodzina. Od 1936 r. uczęszczał do szkoły klasztornej oo. Pijarów w Lubieszowie. Do wybuchu wojny zdołał ukończyć pierwszą klasę gimnazjalną.

Wojna zastała go na wakacjach u stryjostwa na lubelszczyźnie. W latach 1943-1944 podjął działalność konspiracyjną w drużynie harcerskiej Szarych Szeregów, w której pełnił funkcję łącznika w inspektoracie Chełm Lubelski. Został przeszkolony do walki partyzanckiej w lesie. W ramach akcji "Burza" wcielony został do oddziału Armii Krajowej pod dowództwem Sędzimira. Brał udział m.in. w likwidacji posterunków żandarmerii niemieckiej w Żółkiewce i w odbiciu więźniów. Walczył do czasu rozformowania oddziału w lipcu 1944 r. Równolegle z działalnością konspiracyjną pracował na stacji kolejowej Brzeźno jako telegrafista, skąd prowadził obserwacje niemieckich transportów kolejowych na wschód przekazywane później oddziałowi.

[edytuj] Szkoła, wojsko i studia

W latach 1944-1946 uzupełniał wykształcenie na lekcjach prywatnych w Chełmie Lubelskim (do IV klasy gimnazjum). Przeniósł się potem z rodzicami do Gruty koło Grudziądza. Zatrudnił się w drukarni w Grudziądzu, pracując w introligatorni. Został powołany do służby wojskowej do jednostki marynarki wojennej w Ustce. W czasie odbywania odbywania służby wojskowej uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego w Słupsku (początkowo uciekając z koszar, później za zgodą dowództwa).

W 1949 r. będąc jeszcze w mundurze marynarskim, zdał egzaminy wstępne na Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu na Wydział Matematyki. Po roku przeniósł się jednak na studia plastyczne do Wrocławia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Zdecydował się na naukę na wydziale Ceramiki i Szkła u prof. Stanisława Dawskiego. Studia te ukończył w 1955 r. W następnym roku obronił z wyróżnieniem dyplom.

[edytuj] Praca i twórczość na ziemi kłodzkiej

8 października 1956 r. roku ożenił się z Danutą Widajewicz, absolwentką Wydziału Architektury Wnętrz na tej samej uczelni. Od razu po dyplomie został zatrudniony pracowni projektowej w Hucie Szkła Kryształowego w Stroniu Śląskim. W maju 1957 r. przyszła na świat córka Joanna. Otrzymał angaż w Zasadniczej Szkole Szklarskiej w Szczytnej i w związku z tym przeniósł się tam z rodziną. Początkowo pracował jako nauczyciel rysunku i projektowania szkła, a w latach 1966-1968 na funkcji dyrektora.

Równocześnie z pracą pedagogiczną projektował szkło i podejmował pierwsze próby obróbki szkła kwasami. W 1968 r. zrezygnował z pracy w szkole na rzecz posady plastyka powiatowego w Kłodzku. Przeprowadził się tam w 1969 r. i został zatrudniony jako dyrektor Muzeum Ziemi Kłodzkiej, a następnie dyrektorem Muzeum Filumenistycznego w Bystrzycy Kłodzkiej. Zajmował się wtedy grafiką użytkową (plakaty, foldery, etykiety zapałczane, ilustracje książkowe, exlibrisy) oraz grafiką artystyczną inspirowaną pejzażem ziemi kłodzkiej.

[edytuj] Działalność artystyczna w Jeleniej Górze

W 1976 r. pod naciskiem władz rezygnuował z zajmowanego stanowiska. Poświęcił się wyłącznie twórczości artystycznej. Projektował i własnoręcznie tworzył w szkle ołowiowym i wielowarstwowego zainspirowany secesyjnymi dziełami Émila Gallé i braci Daum. W tym czasie otrzymał docelowe stypendium Ministra Kultury i Sztuki. Od 1978 r. tworzył w Jeleniej Górze w domu przy ul. Orlej, dokąd przeprowadził się z rodziną oraz w letnim domu z dużym ogrodem w Karpaczu. Obydwa miejsca pozwoliły na całkowite oddanie się twórczości, eksperymentowanie ze szkłem i rysowanie. Brał udział m.in. w plenerach graficznych w Dreźnie i w plenerach szklarskich w Polanicy-Zdroju. Ostatnie dwadzieścia lat jego życia były okresem obfitującym w indywidualne, polskie i międzynarodowe wystawy.

13 maja 1993 roku Witold Turkiewicz zmarł w szpitalu w Poznaniu. Został pochowany na cmentarzu w Karpaczu.

[edytuj] Twórczość

Będąc twórcą szkła unikatowego specjalizował się w stylu Art Nouveau. Jest uznawany za najwybitniejszego polskiego przedstawiciela neosecesji. Studiując w latach 70. technologię wytwarzania szkieł secesyjnych podjął się ipracowania oryginalnej metody trawienia szkła warstwowego. Wykonywane przez Turkiewicza prace charakteryzują się subtelną kolorystyką, matowaną fakturą i stylizowaną ormanentyką.

Prace Witolda Turkiewicza można znaleźć w następujących zbiorach:

• Muzeum Narodowe we Wrocławiu
• Muzeum Mazowieckie w Płocku
• Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu
• Muzeum Okręgowe w Jeleniej Górze
• Biuro Wystaw Artystycznych w Wałbrzychu
• Muzeum w Nysie
• Zamek Królewski w Warszawie
• Muzeum Ziemi Kłodzkiej w Kłodzku

[edytuj] Nagrody

• 1966 – Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
• 1968 – Nagroda Artystyczna Miasta Kłodzka za grafikę ilustracyjną
• 1969 – Nagroda Ziemi Kłodzkiej za upowszechnienie kultury
• 1974 – Medal 30-lecia Polski Ludowej i Medal za Zasługi dla Miasta Kłodzka
• 1976 – Złoty Medal na I. Ogólnopolskim Triennale Szkła w Kłodzku
• 1978 – wyróżnienie na Quadriennale Sztuki Stosowanej Krajów Socjalistycznych w Erfurcie
• 1979 – wyróżnienie na Biennale Szkła Unikatowego i Przemysłowego w Katowicach
• 1984 – Medal 40-lecia Polski Ludowej
• 1988 – Krzyż Armii Krajowej i Medal Wojska z Londynu

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Śladami pamięci – notka biograficzna
• Fotografie dzieł: [1],[2],[3]

[edytuj] Bibliografia

• Paweł Banaś Polskie współczesne szkło artystyczne, Wrocław 1982
• Danuta Widajewicz-Turkiewicz Kalendarium w: Katalog wystawy Witold Turkiewicz, BWA Jelenia Góra, BWA Wałbrzych, 1996
• Lucyna Świst My, Kłodczanie. Witold Turkiewicz, katalog wystawy, Muzeum Ziemi Kłodzkiej, Kłodzko maj-czerwiec 1994
• Szkło podarowane. Polskie współczesne szkło w kolekcji Anny i Pawła Banasiów (katalog wystawy), red. Renata Kuźmińska, Muzem Ziemi Kłodzkiej, Kłodzko 1998, ISBN 83-904888-4-1
• Współczesne kłodzkie szkło artystyczne na tle tradycji szklarstwa Ziemi Kłodzkiej (zbiorowe), Muzeum Ziemi Kłodzkiej, Kłodzko 1997, ISBN 83-904888-2-5