Wybory prezydenckie w USA, 1996
Z Wikipedii
Amerykańskie wybory prezydenckie roku 1996 były pierwszymi od 1980, kiedy w Białym Domu urzędował prezydent-demokrata, starający się o reelekcję. Jednakże, w odróżnieniu od ówczesnego pojedynku Jimmy Carter-Ronald Reagan Bill Clinton miał mocną pozycję, mimo że republikanie kontrolowali od prawie dwóch lat obie izby Kongresu.
Spis treści |
[edytuj] Nominacje
[edytuj] Partia Demokratyczna
Urzędujący Prezydent Clinton i wiceprezydent Al Gore bez trudu pokonali jedynego oponenta, "wiecznego kandydata" Lyndona LaRouche'a (którego 35 delegatów z Arkansas nie dopuszczono do konwencji) i uzyskali powtórną nominację.
[edytuj] Partia Republikańska
[edytuj] Kandydaci
Jeszcze pod koniec 1994 roku, kiedy republikanie przejęli kontrolę nad Kongresem, uważano, że są na najlepszej drodze, aby odbić i Biały Dom za dwa lata. Jedna z gazet nowojorskich napisała nawet: każdy republikanin, jeśli nie jest za głupi, może pokonać Billa Clintona.
Ale potem sytuacja zmieniła się. Odczuwalne osiągnięcia administracji Clintona i Gore'a podkopały tę wiarę, ale i tak, jak to bywa w czasie bezkrólewia, w szranki stanęło wielu polityków:
- Lamar Alexander, Gubernator Tennessee (rodzinny stan wiceprezydenta Gore'a)
- Pat Buchanan, Były doradca prezydenta Nixona
- Bob Dole, Senator z Kansas i lider większości w tej Izbie
- Robert K. Dornan, Kongresman z Kalifornii
- Steve Forbes, Redaktor Forbes Magazine
- Philip Gramm, Senator z Teksasu
- Alan Keyes, znany komentator radiowy
- Richard Lugar, Senator z Indiany
- Arlen Specter, Senator z Pensylwanii
- Morry Taylor, bogaty biznesman z Ohio
- Donald Rumsfeld, były (i przyszły zarazem) sekretarz obrony - sformował komitet, ale postanowił nie występować w wyborach
Wielu republikanów chciało, jako swego kandydata, widzieć emerytowanego generała i późniejszego sekretarza stanu Colina Powella. Gdyby się zgodził, byłby pierwszym murzynem nominowanym przez jedną z głównych partii. Ale generał odmówił.
Innymi potencjalnymi kandydatami byli były sekretarz obrony Dick Cheney oraz gubernator Teksasu George W. Bush, ale obaj odmówili udziału (w 2000 zostali wybrani prezydentem i wiceprezydentem)
[edytuj] Przebieg walki i rezultat
Były kandydat na wiceprezydenta i senator Dole był zdecydowanym faworytem, choć w stanach Luizjana i New Hampshire (zdobytych notabene potem przez Clintona) przegrał z Buchananem.
Dole swoim kandydatem na wiceprezydenta mianował byłego kongresmana i sekretarza budownictwa Jacka Kempa.
[edytuj] Inne nominacje
[edytuj] Partia Reform
Teksański miliarder Ross Perot, który cztery lata temu uzyskał 18.9%, co było najlepszym wynikiem uzyskanym przez kandydata spoza dwóch głównych partii od roku 1912, tym razem nie kandydował jako niezależny, ale z ramienia założonej przez siebie Partii Reform. Jego partnerem na liście został Pat Choate z Dystryktu Columbia.
[edytuj] Partia Zielonych
Niedawno sformowana Partia Zielonych swoim kandydatem na prezydenta mianowała Ralpha Nadera, na wiceprezydenta Winonę LaDuke.
[edytuj] Partia Libertariańska
Kandydatem Partii Libertariańskiej na prezydenta został Harry Browne (kandydatka na wiceprezydenta Jo Jorgensen).
[edytuj] Ci, którzy poparli głównych
Nowojorska Partia Liberalna, jak cztery lata temu, udzieliła nominacji Clintonowi, zaś również nowojorscy konserwatyści Dole'owi.
[edytuj] Kampania
Republikanie obiecywali powrót do ekonomicznej polityki Reagana z lat 80., którą zwalczali i w opozycji do której rządzili teraz demokraci.
Generalnie republikanie znajdowali się na gorszej pozycji, niż rządząca ekipa. Na ich niekorzyść działała choćby znaczna różnica wiekowa (Clinton miał w owym czasie 50 lat, Gore 48, zaś Dole 73 a Kemp 61).
Demokratom sprzyjał największy boom gospodarczy w historii, jakiego autorem był Clinton i jego rząd, oraz pomyślna sytuacja międzynarodowa.
W czasie debaty przedwyborczej jeden z uczestników wprost spytał Clintona, czy Dole nie jest za stary do tej pracy?. Prezydent odpowiedział: to wiek jego poglądów budzi moje wątpliwości, na co Dole: jeżeli ktoś nie ma żadnych poglądów, to może uważać moje za staroświeckie.
[edytuj] Rezultat
- Clinton: 47,401,185 głosów (49.24%) i 379 elektorskich
- Dole: 39,197,469 głosów (40.71%) i 159 elektorskich
- Perot: 8,085,294 głosy (8.40%) i 0 elektorskich
- Nader: 684,871 głosów (0.71%) i 0 elektorskich
- Browne: 485,759 głosów (0.50%) i 0 elektorskich
- Phillips: 184,656 głosów (0.19%) i 0 elektorskich
- Hagelin: 113,667 głosów (0.12%) i 0 elektorskich
Inni kandydaci uzyskali zupełnie marginesowe poparcie (14 kandydatów, każdy z nich poniżej 30 tys. głosów - razem 91,537). 24,518 wyborców dopisało na karcie wyborczej swojego kandydata, 5,608 skreśliło wszystkich kandydatów. Łącznie oddano 96,274,564 głosów i 538 elektorskich.
Republikanie utrzymali przewagę nad Izbami Kongresu. Dole jednak nie znalazł się w jego składzie, gdyż ustąpił przed wyborami.
