Ciumi Cing Mun
Di Wikipedia, l'enciclopedìa lìbbira.
Lu Cing Mun (ntâ lingua cinisa 城門河; nni l'Alfabbetu funèticu ntirnazziunali 'n lingua cantunisa sɪŋ11 mʊn11 hɔ11, 'n Lingua mannarina pinyin Chéng Mén Hé) è un ciumi chi s'attrova a Cia Tin, Hong Kong, Cina.
[cancia] Storia
Lu ciumi Shing Mun d'urìggini accuminzava supra la Needle Hill, e si scalava nna l'antica Cia Tin Hoi, na baja pocu prufunna. Quannu Cia Tin Hoi vinni bunificata e trasfurmata nta na nuova citati lu ciumi Cing Mun si stinnìa 7 km di lunghizza e 200m di larghizza ntô menzu di l'aria unni si sbocca a Portu Tolo. Àutri ciumara chi prima attravirsàvanu Cia Tin Hoi ora si scùrrinu dû Cing Mun o nt'unu dî soi nullah.
Lu Cing Mun scurri di l'aria di Tai Wai, attraversu lu centru dâ citati di Cia Tin, finu a Portu Tolo. Lu ciumi nn'havi tri tribbutari principali, lu Tai Wai Nullah, lu Fo Tan Nullah e lu Siu Lek Yuen Nullah. Attornu lu ciumi Cing Mun sunnu sorti edifici risidinziali, cummirciali e nnustriali d'àutu liveddu chi hannu purtatu a un granni sviluppu dimugràficu nnî dintorni. Vìnniru custruiti quarchi punti pi culligari li dui spunni dû ciumi Cing Mun.
[cancia] Nquinamentu
Cu tempu lu ciumi Cing Mun vinni assai cuntaminatu dî scàrichi ndiscriminati di nnustrî, attivitati agriculturi e cummirciali e di scàrichi privati. Lu nquinamentu urgànicu nnî anni '80, era equivalenti a chiddu pruduciutu di na pupulazzioni di 160.000. A ddu tempu, era diffìcili attruvari armali viventi ntô ciumi.
La qualitati dû ciumi Cing Mun si migghiurau dâ mala â bona, ntô gradu dâ qualitati di l'acqua, dû 1993. Formi di vita comu Pisci e nvirtibbrati sicci hannu turnatu ô ciumi.
Ô ciancu dû curtu Man Lai sicci custrueru na riva artificiali di 250 m di lunghizza, unni s'attròvanu spissu accùmuli di sidimenti e ciauri fitusi.
