Katte
From Wikipedia
| Katte | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 E katte |
|||||||||||||
| Taxonomische indêlienge | |||||||||||||
|
|||||||||||||
| Sorte | |||||||||||||
| Felis silvestris Schreber, 1775 |
De katte (Felis silvestris, ook wel uuskatte genoemd) is een va de oedste uusdiern va de mens. De gedomesticeerde katte makt deel uut van de familie van de katachtigen (Felidae). De oede noame wos Felis domesticus, teegnwoordig is da vervangn deur Felis sylvestris catus.
Der is e bewys da de Egyptenoaren ol in 4000 v.Chr. de katte adn vo uusdier. Moa der woarn ook al boern i de nederzettiengn van Kleen-Azië die e katte addn en da wos nog e kè twiduuzd joar doavoorn. Up Cyprus zyn der zest kattn evoen in groavn die 9500 joar oed zyn. Die kattn trokn wel nog meer up d'echte wilde kattn.
Omda de kattn goeje joagers zyn, zyn ze gedomisticeerd vo de groanvoorraadn va de mens teegn knaagdiern lyk rattn en muuzn te beschermn. Tegenwoordig wordn ze voorol lyk gezelschapsdier geoedn.
E mannelyke katte noemn ze ne koater of katrol, e vrouwelyke katte es e kattinne.
[bewerk'n] Gedroagienge
| Dat ôofdstik es geschreevn in 't Werviks. |
Kattn zyn liever leeg dan moe. Ze zittn of liggn geirn in de zunne en sloap'n, 't liefst van ol up ne warmn ondergrond. Dat es ook nodig voo under teetn goe te doen verteirn. De meeste kattn sloapn twee keers zo vele lik ne miens. Jeuste lik bie de leeuwn en de tygers lekk'n z'under eigen proper mei under toenge. Ze doen da geweunlik voor of achter dan ze goan goan sloap'n. Z'ein olle doage bykans twee eurn nodig voo de verzorgienge van under vel. Ze doen datte mei under tand'n, speugsel en vette die eut en kliere boven de steirt komt. E katte weegt tusschn de twee noawf en neegn kilos.
Euskattn zyn solitaire beestn jeuste lik d'andere katachtigen (mei eutzonderienge van de leeuw die in ne groep leeft). 't Es wel zo dat er ne lossn band bestoat tusschn kattn die in e groot territorium leevn en die familje zin van mekoar. 't Es ook gin problim om versjkillende kattn lik eusdier t' oud'n, want z'ein gauwe ne familjeband mei mekoar en verdeeln toen et territorium onder mekoar.
[bewerk'n] Kattn in de kultuur (West-Vloandern)
- Kattestoet: ieder drie joar in Yper
- De Kattige Kat: striep van Suske en Wiske, die nem ofspeelt in en roend Yper en in't nôorn van Vrankryk.
[bewerk'n] Externe koppelienge
- Kattenencyclopedie
- De honden en katten van de Belgen (Artikel van het Nationaal Instituut voor de Statistiek)
 |
Mêer ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien ip Felis silvestris catus ip Wikimedia Commons. |
