Principåté d' Lidje
Èn årtike di Wikipedia.
Li Principåté d' Lidje u Payis d' Lidje, c' esteut èn Estat do Sint Impire Romin Djermanike, askepyî e 980 cwand l' impreur Oton II va dner des povwers timporels a l' eveke di Lidje, Notger.
Li principåté esteut moennêye pa on Prince-Eveke. Li rlidjon oficire di tos les sudjets do Prince-Eveke, c' esteut l' catolicisse. Mins les protestants ont stî on moumint acceptés a Spå.
Les lingaedje d' atôtchance inte les djins sol pus grande sitindêye del Principåté, c' esteut l' walon ki s' a aprume fôrmé so ç' payis la. Nerén, a Bijhe, dins l' ancyinne Conteye di Lô, c' esteut l' limbordjwès ki les djins cåzént etur zels.
Les Princes-Evekes nén Walons ni cnoxhént nén l' walon. Li lingaedje d' ovrance å Palå fourit l' latén, pu l' alamnd u l' francès, sorlon l' provnance do prince-eveke.
Li principåté dmorrè on dislaxhî Estat disk' e 1794, cwand elle est evayeye påzès årmêyes francesses. Ele disparexhrè li prumî d' awousse 1795, li djoû k' on vota l' aneccion al France.
Ådvins |
[candjî] Djeyografeye
Li principåté d' Lidje si stindeut tot do long di Mouze (såf Nameur, mins bén Djambe), di Dinant disk' al Conteye di Lô. Ça fwait k' ele rascovreut bråmint des bokets do payis walon.
Li principåté côpéve e deus les Bas-Payis nonnreces, avou les dutcheyes do Lussimbork et do Limbork d' on costé, eyet l' restant des Bas-Payis d' l' ôte.
L' inclave del Dutcheye di Bouyon resteut avou payis d' Lidje.
Li mwaisse-veye del principåté c' esteut Lidje.
[candjî] Administråcion
[candjî] Les Bounès veyes
- veyes walones: Cînè, Couvén, Dinant, Fosse, Hu, Lidje, Tcheslet, Twin, Vervî, Vizé, Wareme
- veyes tîxhones: Beringen, Bilzen, Bree, Hamont, Hasselt, Herk-li-Veye, Lô, Maaseik, Peer, Sint-Trond, Stokem, Tongue.
[candjî] Diplomaçreye
Li Principåté aveut des ambassadeurs dins les grands estats d' Urope, inte di zels, a Paris.
[candjî] Rilomés Lidjwès
- Årtisses
- Financîs
- Politikîs
- Rilidjeus
- Sicrijheus
- Simon de Harlez
- Lambert de Ryckman
- Gilles Ramoux
- Sincieus ey dvinteus
- Zénobe Gramme
- Adolphe Sax
- Rennequin Sualem
- Co a rindjî
- Curtius
[candjî] Hårdêye divintrinne
- Djivêye des Princes-Evekes di Lidje
- Li Manoye å vî payis d' Lidje
- Sinonimeye do mot Payis d' Lidje
