Jī-jī-pat sū-kiāⁿ

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...

Tâi-pak chhī "Jī-jī-pat hō-pêng kong-hn̂g" lāi ê jī-jī-pat kì-liām-poe

Jī-ji-pat sū-kiāⁿ (228 sū-kiāⁿ), piáu-bīn-siōng khòaⁿ-khì-lâi sī chi̍t-tiûⁿ 1947 nî 2 go̍eh 27 jī hoat-seng tī Tâi-pak ê koaⁿ-bîn kiu-hun, sī kong-bē-kiok cha-chip-ôan chhú-tē cháu-su lun sò ín-khí. M̄-koh, sū-kiāⁿ ê pok-hoat ū i pōe-āu ê gôan-im. Ki-pú-siōng ē-sái khòaⁿ-chò sī chāi-tē ê tâi-ôan-lâng kap kok-bîn-chèng-hú phài-lâi chiap-siu Tâi-ôan ê gōa-séng-lâng ê chi̍t-tiûⁿ chok-kûn chhiong-thut. 228 sū-kiāⁿ ê hoat-seng, tùi āu-lâi tâi-ôan tok-lip ūn-tōng ū chin-tōa ê éng-hióng.

[siu-kái] Sū-kiāⁿ ê keng-kè

1947 nî 2 go̍eh 27 ji̍t, Tâi-ôan-séng choan-bē-kio̍k ê cha-chip-ôan Hū Ha̍k-thong (傅學通) la̍k lâng kap 4 ê kéng-chhat, tī Tâi-pak-chhī lâm-kiaⁿ-se lō· ê Thiⁿ-bé tê-pâng (Hiān-chhú-sî ê Iân-pêng-pak lō·) thâu-chêng，chau-that bē su-hun ê sì-cha̍p hè kóaⁿ-hū Lîm Kang-māi (林江邁)，tī sio-chìⁿ è kòe-têng-tiong, Lîm hū-jîn-lâng hō· chhèng-? phah-tio̍h thâu-khak lâu-hoeh piⁿ-a ê cha-bó-kiáⁿ mā kiaⁿ-ka khàu--khì-lâi. Khòaⁿ-tio̍h ê chhī-bîn khì-phut-phut, soah ka cha-chip-ôan pau-khì--lâi. Hū cha-chip-ôan kap chò-hóe ê lâng khui chhèng kèng-kò, put-hēng gō·-sat tu-hó tī lâu-kha khòaⁿ-lāu-jia̍t ê chhī-bîn Tân Bûn-khe (陳文溪). Lia̍h-kông ê kûn-chiòng tī hit mî sui-sî ka kéng-chhat-kio̍k pau-khì--lâi, iau-kiû ài pān hiong-chhiú, m̄-koh lóng bô tek-tio̍h móa-ì ê tap-àn. Tē jī kang khai-sí, Tâi-pak-chhī pā-kang, pā-chhī, chèng-lâng hiòng Hêng-chèng ?? kong-sū (行政長官公署) chhéng-gōan, sī-ui. Chin put-hēng koh hoat-seng kong-sū ê ùi-peng khui-chhèng, chò-sêng siong-bông, bîn-chióng ê sim-chêng lú-lâi-lú kek-hùn. Tio̍h án-ne, àn 3 go̍eh chhe it khí, po̍k-hoat chôan-tó-sèng ê hóan-khòng chèng-hú sū-kiāⁿ.

Image:228 Massacre02.jpg

Siū-kì ê kûn-chiòng chū-chi̍p tī Tâi-pak-chhī chhī tiong-sim.

Chi̍t-kóa lân-san ê po̍k-tōng bô-sǹg, chia-ê hóan-khòng sū-kiāⁿ ē-sái kóng chú-iàu àn nn̄g-tōa lō·-sòaⁿ leh kiâⁿ︰Tē it-chióng sī Chèng-tī kau-sia̍p lō·-sòaⁿ; tē jī-chióng sī Bú-chong khòng-cheng lō·-sòaⁿ. Tī chi̍t-hong-bīn, Tâi-pak kap kî-tha só·-chāi ê bîn-ì tāi-piáu kap siā-hōe miâ-liû, sū-sin，hun-hun cho·-sêng Jī-jī-pat sū-kiāⁿ chhú-lí úi-ôan-hōe (kán-chheng Chú-úi-hōe) kap Hêng-chèng tióng-koaⁿ Tân Gî (陳儀) hia̍p-siong, tâm-phòaⁿ, jī-chhiáⁿ tùi Tâi Gî thê-chhut tāi-pó· tham-koaⁿ hùi-tû Hêng-chéng tióng-koaⁿ kong-sū, si̍t-hêng chū-tī, tī hêng-chèng,su-hoat, kun-sū koh hong-bīn iōng Tâi-ôan-lâng téng-téng ê iau-kiû. Lēng-gōa chi̍t-bīn, tī Tâi-tiong, Ka-gī, Táu-la̍k, Ko-hiông, Hoa-liân chia-ê só·-chai, chhut-hiān chi̍t-kóa bîn-kan le̍k-liōng khai-sí siu-kiáu chhèng-ki, cho· bîn-peng, iōng bú-le̍k khòng-cheng. Tiong-ng siōng chhut-miâ ê sī chêng Tâi-kiōng léng-siù Siā Soat-hông tī Tâi-tiong ê 27 pō·-tūi.

[siu-kái] Jī-jī-pat sū-kiāⁿ ê éng-hióng

Hit tong-sî tī liân-ha̍p-kok ho̍k-bū ê Dr. M. Ottsen tī Tâi-lâm chhin bo̍k-chiu khòaⁿ-tio̍h Kok-bîn-tóng ê kun-tūi tī chúi-lêng-chhia téng kè-siat ki-koan-chhèng

Kin-kù Lí Siáu-hong (李筱峰) ê gián-kiù, tī chit-pái sū-kiāⁿ chi-tiong, bô-lūn sī chèng-tī kau-sia̍p lō·-sòaⁿ, iah-sī bú-chong khòng-cheng lō·-sòaⁿ, in thê-chhut ê sò·-kiû, ka-nā kàu Ko·-tō· chū-tī niā-niā. Tī kok-ka jīn-tông chit-iân, ki-pún-siōng iû-gôan í Tōa Tiong-kok, pēng-bô Tâi-ôan To̍k-li̍p ê iau-kiû. M̄-koh, tī chit-pái ê sū-kiāⁿ liáu-āu, in-ùi kok-bîn-tóng chèng-hú chân-khok-ê thâi-sí chin-chē Tâi-ôan-lâng, tâi-ôan-lâng kap tiong-kok-lâng keh-hek na lâi na chhim. Tâi-ôan-lâng siūⁿ-beh tui-kiû ka-kī chi̍t-ê to̍k-li̍p kok-ka ê siūⁿ-hoat, soah chiām-chiām sán-seng. Ē-sái kóng, jī-jī-pat sū-kiāⁿ sī tâi-oân to̍k-li̍p ūn-tōng ê khí-tiám. Bí-kok ha̍k-chiá Meisner bat án-ne piáu-sī: "Jī-jī-pat chit-ê sū, m̄-nā sī hái-gōa liû-bông ê tâi-ôan to̍k-li̍p thôan-thé ê kháu-hō, jī-chhiaⁿ sī chi̍t-ê hòan-khí só·-ū tâi-ôan-lâng kó-jîn pi-chhám keng-giām ê chi̍t-ê 象徵." Tâi-ôan chok-ka Lí Kiâu (李喬) mā bat án-ne piáu-sī:

Jī-jī-pat sū-kiāⁿ sī Tâi-ôan le̍k-sú téng-kôan, sí-siong siōng chē siōng pī-chhám, éng-hióng siōng tōa, siōng chhim ê le̍k-sú sū-kiāⁿ. Jī-jī-pat í-kēng piàn-chò Tâi-ôan-lâng kiōng-tông ê ok-bāng, cho̍k-kûn kiōng-tông ê chhiâm-ì-sek; Tâi-ôan-lâng ê ì-sek, cheng-sîn, chêng-chhò, jîn-kang hêng-siāng, jîn-seng lí-sióng, gē-su̍t chhòng-chò, kè-ta̍t-koan téng-téng, lóng ún-ún pau-ū Jī-jī-pat ê in-sò· chāi-lāi.