Bahngeschwindigkeit
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
 |
Dialäkt: Züridütsch (See) |
D Bahngschwindigkeit (oder au Umfangsgschwindigkeit) bezeichnet i dr Physik d Gschwindigkeit, wo en Punkt uf ere Chreisbahn bsitzt.
[ändere] Herleitig
Im Gegesatz zur Winkelgschwindigkeit ω, wo beschriibt, in welere Ziit es Objekt en beschtimmte Chreissektor, also en Winkel, umrundet, isch d Bahngschwindigkeit au abhängig vom Radius r vom Chreis. Logisch folgt druus, dass en Punkt uf ere sich drehende Schiibe am Rand e grösseri Bahngschwindigkeit hät, als en sich em Mittelpunkt näher befindende Punkt, wil er e grösseri Schtrecki i dr gliiche Ziit zruggleit. Eifach gseit, isch d Bahngschwindigkeit, die Gschwindigkeit, wo en Körper uf dr Chreisbahn für en beschtimmte Weg inere beschtimmte Ziit zruggleit. D Bahngschwindigkeit wird mit em Buechschtabe v bezeichnet:
Wänn t d Ziitduur vonere vollschtändige Umrundig vom Chreis isch (t = T), so gilt:
- s = 2rπ (Chreisumfang)
Druus folgt:
[ändere] Biischpiil
D Bahngschwindigkeit vomene Punkt uf em Äquator vo dr Erde:
Dr Erdumfang beträit öppe
En Ort uf em Äquator umlauft d Erdachse in öppe 24 h (gnauer: in 23 h 56 min - wege em Umlauf um d Sunne).
D Bahngschwindigkeit isch dänn
Für d Schtadt Friburg im Brisgau, wo bi gnau 48° nördlicher Breiti liit, isch d Gschwindigkeit 
mal so gross; das heisst nur öppe 1'100 km/h.
v = Bahngschwindigkeit; t = Ziit; T = Duur vonere Umdrehig; s = zrugggleite Weg; ω = Winkelgschwindigkeit
Der Artikel basiert uf ´ra freie Ibersetzung vum Artikel „Bahngeschwindigkeit“ us dr dytsche Wikipedia.
