París

De Biquipedia

París ye la capital de Franzia, sulcata por o río Sena. O monezipio de París tien 2.125.246 abitans y ye zentro d'un aria metropolitana de 11.174.743 ab., una d'as mayors d'Europa y que corresponde á la Rechión parisina u Île-de-France.

En a suya calidá de ziudá prenzipal d'o país, París ye a sede d'o gubierno zentral franzés y aculle as prenzipals representazions diplomaticas foranas .

Autualmén más d'a metá d'a poblazión menor de 15 añadas tien aszendencia forana, en particular d'orichen magrebí y d'as antiguas colonias franzesas de l'Africa subsajariana.

Contenius 1 Istoria 1.1 A ziudá mientres o Segundo Imperio 1.2 Sieglo XX 2 Economía 3 Sistema de tresporte 4 Contaminazión 5 Arte y cultura 6 Puestos destacatos 7 Beyer tamién 8 Enrastres esternos

[Editar] Istoria

Articlo prenzipal: Istoria de París

En o sieglo III a.c un lugar zelta clamato parisii, fortificó a isla d'a Cité, que forma o corazón d'a ziudá .

En a epoca d'o Imperio Román a ziudá teneba o nombre de Lutecia. Os románs enamplaron as mugas d'a ziudá, espezialmen sobre o canto cucho d'o río Sena.

En a fortidura d'a Bastilla que se i trobaba en l'orién d'a ziudá, se enzetó ofizialmen o mobimiento que se conoxe como Reboluzión Franzesa.

[Editar] A ziudá mientres o Segundo Imperio

Baxo Napoleón III a ziudá tien a suya transformazión urbana más senificatiba. O emperador encarga á lo Barón Haussmann a execuzión d'os cambeos amenistables ta combertir París en a ziudá más muderna d'o mundo en a suya epoca .

S'espalda gran parti d'a ziudá antigua y meyebal y se pasa á los grans bulebars y edifizios mudenos, o más destacau: a Opera Garnier. Se contruyen escanadas d'auguas y atros impotáns enantos en obras publicas.

Iste periodo arriba á la suya fin dimpués d'a caíta d'o emperador debito á la redota d'o suyo exerzito en a guerra franco-prusiana.

Esposizions unibersals

París agüespó mientres a segunda metá d'o sieglo barias esposizions que arrocloron á espositors de tot o mundo. A más destacata estió en 1889 con enchaquia d'a remeranza d'o primer zentenario d'a reboluzión. Ta iste ebento estió construyita a Torre Eiffel, que anque debirba estar desmontada una begada rematata la esposizión, contina autualmén en o suyo plazamiento orichinal.

[Editar] Sieglo XX

O sieglo s'enzeta con a construzión d'o metro de París. Os feitos más impotans que acayezen en a ziudá mientres ixe sieglo serán en muitas ocasions binculatos con o metro.

En 1940 a ziudá se beyó conquistada por o exerzito alemán de Hitler en a bastida d'a Segunda Guerra Mundial. París estió almenistrata por os alinios d'ocupanzia, que l'albandonoron dimpués de cuatro añadas, sin causar-le esferras de miramiento, en contimparanza con os daños permenaus por atras ziudaz europeyas en ista guerra.

Desembolique urbán

Baxo l'almenistrazión d'o presidén François Mitterrand, en a decada d'os 80 y prenzipios d'os 90 a ziudá ha una nueba empenta en o suyo urbanismo y infraestrutura. S'esbiellan seutors deprimitos d'a ziudá, en particular barrios d'o canto cucho y a Villette, se'n debantoron nuebos edifizios emblematicos, como a biblioteca, l'arco d'a Esfensa, o Museu d'Orsay y s'esbielló o Museu d'o Louvre.

[Editar] Economía

A rechión de París conzentra alto u baxo a cuatrena parti d'a produzión industrial de Franzia. A suya economía s'empara alazetalmen en a fabricazión de maquinarias de toda mena. Ye de destacar tamién a produzión d'articlos de luxo, como l'altera custura, as xoyas y os perfumes. En o suyo puerto sobre l'Atlantico en a ziudá de Le Havre, mobiliza o cuatreno mayor bolumen de tonelache en Europa. O seutor finanziero d'o país se conzentra en ista ziudá y l'agricola se muebe mayoritariamén en ista ziudá, que poseye a mayor bodega de mercanzías agricolas d'o mundo.

Franzia ye o prenzipal destín toristico en o mundo y a suya capital conzentra a ficazio de güena parti d'os toristas que besitan o país.

[Editar] Sistema de tresporte

O sistema de tresporte de París ye d'una eficazia destacata, ta una megalópolis d'ista grandaria. As suyas bías se mantienen en sobrebuén estau y l'unico problema t'os beíclos ye o eszeso d'os mesmos. Un eficaz sistema enchega os trenes de redoladas con o sistema de metro, que á la suya begada ye atrabato á un denso prexinato de rotas de autobuses, lo que fa que siga mui fázil escampar-se por a ziudá que antimás ha dos aeropuertos internazionals, dende os cualos se puede arribar á fote á lo zentro d'a ziudá.

París s'enchega con a resta d'Europa grazias á un muderno rete d'autopistas y á lo plen sistema ferrobiario que cuenta con o TGV ta coneutar con os diferens puntos d'o país con Londres y dende 2007 con Fráncfort d'o Main.

[Editar] Contaminazión

Autualmén a Ziudá tien un d'os endizes de contaminazión ambiental más puyato d'Europa. Anque tien una considerable cantidá d'espazios publicos y berdes, o caos d'o tracaz y o zensurable comportamiento de parti d'a poblazión, fan que a ziudá siga menos agradable de recorrer d'o que poderba estar en birtú d'os suyos atrautibos urbanisticos y istoricos.

Acorer por a ziudá en bezicleta ye difízil si se confronta con atras capitals europeyas, debito á lo poco numero de quilometros en bías ta istos beíclos, o particular foriconismo de bels automotors y a contaminazión.

Por atra parti a promisquidá d'os propietarios de mascotas, han feito zelebre a París en as zaguers decadas. Un cada begata más puyato numero de presonas bibe con animals, lo que ha ocasionato un serio problema ta chestionar o control d'os repuis organicos d'istos animals.

[Editar] Arte y cultura

París tien un puesto pribilexiato en a redolada artistica y cultural á ran mundial en os zaguers sieglos. Astí han naxito mobimientos artisticos como o espresionismo, o surrealismo y o faubismo y importans feguras de l'arte y o pensamiento como René Descartes, Voltaire, Victor Hugo, Émile Zola, Alexandre Dumas (fillo), Edgar Degas, Claude Monet, Jean-Paul Sartre, Jean Renoir.

Tamién ha acullito á muitos artistas foranos como Leonardo da Vinci, Vincent van Gogh, Pablo Picasso y a escritors como Ernest Hemingway, Grabiel García Márquez y atras zelebridaz como Alexander von Humboldt.

Antimás a ziudá cuenta con a mayor botinada d'obras d'arte, dibiditas en os suyos moltiples museus y coleuzións pribadas. Dentro d'istos tresoros o más destacado ye a famosa Mona Lisa, una pintura de balgua incalculable. Por atra parti o patrimonio arquiteutonico de París no tien concarada en o mundo, denguna atra ziudá ha debantato tantos y tan baliosos edifizios d'os más destacatos arquiteutos unibersals.

[Editar] Puestos destacatos

• Museu d'o Louvre
• Torre Eiffel
• Les Invalides
• Arco d'o Trunfo
• Plaza d'a Concordia
• Campos Elíseos
• Basilica d'o Sacré Coeur
• Barrio Latín de París
• O Pantión
• Biblioteca François Mitterrand
• Seo Notre Dame de París
• Zentro Georges Pompidou
• Colunna Vendôme
• Opera de París
• Plaza d'as Bitorias
• Puen Alexandro III
• Passerelle Bercy-Tolbiac

[Editar] Beyer tamién

• Botinadas urbanas en a UE
• Unibersidá de París

[Editar] Enrastres esternos

• Web Ofizial d'o gubierno d'a ziudá, en franzés
• Ofizina de torismo de París, en franzés y anglés

Departamentos de Franzia

01 Ain | 02 Aisne | 03 Alier | 04 Alpes d'Alta Probenza | 05 Altos Alpes | 06 Alpes Maritimos | 07 Ardecha | 08 Ardenas | 09 Arièja | 10 Aube | 11 Aude | 12 Avairon | 13 Bocas d'o Roine | 14 Calvados | 15 Cantal | 16 Charanta | 17 Charente Maritimo | 18 Char | 19 Corresa | 2A Corzega d'o Sur | 2B Alta Corzega | 21 Costa d'Oro | 22 Costas d'Armor | 23 Cruesa | 24 Dordoña | 25 Doubs | 26 Droma | 27 Eure | 28 Eure y Loir | 29 Finisterre | 30 Gard | 31 Alta Garona | 32 Gèrs | 33 Gironda | 34 Erau | 35 Ille y Vilaine | 36 Indre | 37 Indre y Loira | 38 Isèra | 39 Jura | 40 Landas | 41 Loir y Cher | 42 Loira | 43 Alta Loira | 44 Loira Atlantica | 45 Loiret | 46 Olt | 47 Olt y Garona | 48 Losera | 49 Maine y Loira | 50 Mancha | 51 Marne | 52 Alto Marne | 53 Mayenne | 54 Meurthe y Mosela | 55 Mosa | 56 Morbihan | 57 Mosela | 58 Nièvre | 59 Norte | 60 Oise | 61 Orne | 62 Pas-de-Calais | 63 Puèi Domat | 64 Perinés Atlanticos | 65 Altos Perinés | 66 Perinés Orientals | 67 Baxo Rin | 68 Alto Rin | 69 Roine | 70 Alta Saona | 71 Saona y Loira | 72 Sarthe | 73 Saboya | 74 Alta Saboya | 75 París | 76 Sena Maritimo | 77 Sena y Marne | 78 Yvelines | 79 Deux-Sèvres | 80 Somme | 81 Tarn | 82 Tarn y Garona | 83 Var | 84 Vauclusa | 85 Vendée | 86 Viena | 87 Alta Viena | 88 Bosgos | 89 Yonne | 90 Territorio de Belfort | 91 Essonne | 92 Altos d'o Sena | 93 Sena-San Denís | 94 Bal d'o Marne | 95 Bal de l'Oise Departamentos d'Ultramar : 971 Guadalupe | 972 Martinica | 973 Guayana Franzesa | 974 A Reunión Territorios d'Ultramar : 975 San Pietro y Miquelón | 984 Tierras Australs y Antarticas Franzesas | 985 Mayotte | 986 Wallis y Futuna | 987 Polinesia Franzesa | 988 Nueba Caledonia Organizazión territorial franzesa :  Rechions - Departamentos - Destritos - Cantons - Comunas