Mısır

Wikipediya ra, ensiklopediya xosere


Desmale	Arma

Paytext Kahire

Suka tewr gırde Kahire

Zıwan Erebki

Hokmet Cumhuriyet

Erd

- Pêro-pia 1,001,450

- % awe (%) 0.6

Nıfuse

- Pêro-pia 74,033,000

- Sıxletina nıfuse serê km² 77/km²

Yewiya Perey Pound (LE)

Warey Saete +2 u +3

Kılmkerdışê pela interneti .eg

Kodê têlefoni +20

Mısır yew dewletê qıtay Afrikao. Caê xo ra zımeyê (şımalê) Afrika u rocawanê (ğerbê) qıtay Asya dero. Zımeyê (şımalê) Mısır da Deryao Sıpê (Deryao Miyanên); veroc (cenub) de Sudan; (rocvetış, şerq) de Deryao Sur, İsrail u Gaza; rocawan (ğerb) de Libya estê. Paytextê Mısır suka Kahireo. Mısır ezaê Mılliyetanê Yewbiyaiyan u Yewina (Jewbiyaena) Erebia.

1 Tarix
2 İklim u Suki
3 Nıfus
4 İqtisad
5 Çımey

[bıvurne] Tarix

Tarixê Mısır zaf dewletiyo. Wextê tarihê antiki da Firavunan Mısır da hıkum kerd u Mısır da pramitan gırdi vıraşt. Feqat bentê serran ra 200 u 800 İmparatorina Roma, İmparatorina Bizansi u İran, erdê Mısır guret. Seserra 8. da Emevi Ereban hıkum kerd u şarê Mısır piyeri biya mısılman. Seserra 15. da İmparatorina Osmanıcan Mısır guret. Bente seserran 15. u 19. da Mısır gırêdaey biyo İmparatorina Osmanıcan. Serra 1862 da Britanya Gırde amey Mısır u Mısır biya yew koloniya (mıstemera) Britanya Gırde. Serra 1922 da şarê Mısır leşqerê Britanya fetılna u serra 1954 Mısır xo reyna ra, xoser ilan kerd. Feqat ewro Mısır dewletê demokratik niya.

[bıvurne] İklim u Suki

İklimê Mısır vuriyeno. Zımeyê (Şımalê) Mısır da iklim weşa. Mıntıqa ra Deryao Sıpê da hewa zaf wenika. Feqat verocê (cenubê) Mısır zaf germina; tici zaf erzena. Verocê (cenubê) Mısır da saharan zafa. Roê Nil zerri Mısır ra şın. Mıntıqara Ro Nil da erd zaf rında.

Sukê Gırdi:

1. Kahire, Nıfuse: 15,200,000
2. İskender, Nıfuse: 3,500,000
3. Burj Said, 500,00
4. Şuvez, Nıfuse: 497,000
5. Aswan, Nıfuse: 200,000

Suka Kahire merkezê iqtısad u siyasetê Mısıro. Banê xeylê berzi estê; tarixi banê zafa. Feqat suka Kahire zaf cengan diy.

Xaritey Mısır

[bıvurne] Nıfus

Nıfusê Mısır 79 milyonia; Afrika da dıiene. % 90 şare Mısır mıntıqa ra Roê Nil da ronıştı. % 99 şare Mısır Ereb u Kaptiko. % 90 şare Mısır mısılmana; % 10 İsewiy/Xrıstiyania (Kaptikki, Yunanki u Armeniki Ortadox). Merdumê ğeribi taêya. Zıwano resmi Erebkiyo. Nuskar u wendoğê xo zaf niya.

[bıvurne] İqtisad

İqtısadê Mısır quwetın niyo. Endustriyê petrol, tarım u qaz zaf muhima. Standardê hêyati hol niya. Dewletê Mısır serê Roê Nili da zaf barajanê pili viraşt. Dewletê Amerikaê Yewbiyaey zaf pheştia madiye dawa cı.