Arcymistrz
Z Wikipedii
Arcymistrz – tytuł nadawany wybitnym szachistom przez Międzynarodową Federację Szachową (FIDE). Wyróżniony szachista ma prawo dożywotnio posługiwać się tym tytułem. Na oznaczenie tytułu używa się polskiego skrótu am lub międzynarodowego GM (ang. grandmaster).
W 1914 roku car Rosji Mikołaj II chcąc uhonorować najsilniejszych szachistów świata uczestniczących w turnieju w Petersburgu nazwał ich arcymistrzami. Tego zaszczytu dostąpili: Emanuel Lasker, Jose Raul Capablanca, Aleksander Alechin, Siegbert Tarrasch i Frank Marshall. Ze względu na rangę tego wydarzenia przyjmuje się, że były to pierwsze honorowe nominacje arcymistrzowskie, jakkolwiek arcymistrzami nazywano wybitnych szachistów już wcześniej.
W 1950 roku FIDE unormowała zasady przyznawania tytułu arcymistrza i nadała tytuły najwybitniejszym szachistom za wcześniejsze osiągnięcia. Obecnie tytuł jest nadawany, gdy szachista w określonym czasie osiągnął trzy wartościowe rezultaty (tzw. normy) w turniejach międzynarodowych z udziałem arcymistrzów. Tytuł może być również przyznany za inne wybitne osiągnięcia, np. za zakwalifikowanie się do turnieju pretendentów (turnieje rozgrywane do 1993 roku w celu wyłonienia kandydatów do meczu o mistrzostwo świata). Poza tytułem arcymistrza FIDE przyznaje również mniej prestiżowe tytuły mistrza międzynarodowego i mistrza FIDE oraz analogiczne tytuły kobiece: arcymistrzyni, mistrzyni międzynarodowej i mistrzyni FIDE.
W 1959 roku Robert Fischer w wieku piętnastu lat otrzymał tytuł arcymistrzowski za zakwalifikowanie się do turnieju pretendentów. Od tego czasu kilkoro młodych szachistów zostało arcymistrzami w jeszcze młodszym wieku, m.in. najsilniejsza szachistka świata, wówczas piętnastoletnia Judit Polgar, Azer Tejmur Radżabow i ukraiński junior Siergiej Karjakin, który w 2002 roku został arcymistrzem mając dwanaście lat.
[edytuj] Najmłodsi arcymistrzowie w historii szachów
(stan na dzień 10.01.2006)
Lp | Zawodnik | Państwo | Data urodzenia |
Wiek w dniu zdobycia ostatniej normy (lata - miesiące - dni) |
Rok nadania tytułu |
1 | Siergiej Karjakin | Ukraina | 12.01.1990 | 12 - 7 - 0 | 2002 |
2 | Parimarjan Negi | Indie | 09.02.1993 | 13 - 3 - 22 | 2006 |
3 | Magnus Carlsen | Norwegia | 30.11.1990 | 13 - 3 - 27 | 2004 |
4 | Bu Xiangzhi | Chiny | 10.12.1985 | 13 - 10 - 13 | 1999 |
5 | Tejmur Radżabow | Azerbejdżan | 12.03.1987 | 14 - 0 - 14 | 2001 |
6 | Rusłan Ponomariow | Ukraina | 11.10.1983 | 14 - 0 - 17 | 1997 |
7 | Étienne Bacrot | Francja | 22.01.1983 | 14 - 2 - 0 | 1997 |
8 | Maxime Vachier-Lagrave | Francja | 21.10.1990 | 14 - 4 - 0 | 2005 |
9 | Péter Lékó | Węgry | 08.09.1979 | 14 - 4 - 22 | 1994 |
10 | Jurij Kuzubow | Ukraina | 26.01.1990 | 14 - 7 - 12 | 2004 |
11 | Nguyen Ngoc Truong Son | Wietnam | 23.02.1990 | 14 - 10 - 0 | 2004 |
12 | Hikaru Nakamura | USA | 09.12.1987 | 15 - 2 - 19 | 2003 |
13 | Pentala Harikrishna | Indie | 10.05.1986 | 15 - 3 - 5 | 2001 |
14 | Humpy Koneru | Indie | 31.03.1987 | 15 - 1 - 27 | 2002 |
15 | Judit Polgár | Węgry | 23.07.1976 | 15 - 4 - 28 | 1991 |
16 | Alejandro Ramirez | Kostaryka | 21.06.1988 | 15 - 5 - 14 | 2003 |
17 | Robert Fischer | USA | 09.03.1943 | 15 - 6 - 1 | 1958 |
Źródło: ChessBase