Bernard Weimarski
Z Wikipedii
Bernard, książę Sachsen-Weimar, landgraf Turyngii (1604 – 18 lipca 1639), sławny wódz z czasów wojny trzydziestoletniej.
Spis treści |
[edytuj] Początki
Był on jedenastym z kolei synem Johana, księcia Sachsen-Weimar. Otrzymał wyjątkowo dobrą edukację, studiował na uniwersytecie w Jenie, lecz wkrótce udał się na dwór saski księcia elektora by zająć się ćwiczeniami rycerskimi. W momencie wybuchu wojny trzydziestoletniej stanął po stronie protestantów i służył pod grafem Mansfeldem w bitwie pod Wiesloch (1622), pod margrabią badeńskim Fryderykiem V bił się pod Wimpfen (1622), a ze swym bratem Wilhelmem pod Stadtlohn (1623). Nie zniechęcony tymi porażkami, wziął udział w kampaniach króla Danii Chrystiana IV; gdy Chrystian wycofał się ze zmagań Bernard udał się do Niderlandów, gdzie wziął udział w słynnym oblężeniu Hertogenbosch w 1629.
[edytuj] W służbie szwedzkiej
Gdy w Niemczech wylądował król Szwecji Gustaw Adolf, Bernard natychmiast dołączył do niego. Przez krótki czas był pułkownikiem w szwedzkiej gwardii konnej. Po bitwie pod Breitenfeld towarzyszył Gustawowi w jego marszu nad Ren. Do bitwy Gustawa Adolfa z Wallensteinem pod Alte Veste (1632) Bernard dowodził licznymi ekspedycjami na obszarze od Mozeli do Tyrolu. Pod Alte Veste wykazał się najwyższą odwagą, a w bitwie pod Lützen (1632), w której zginął Gustaw Adolf, Bernard objął dowództwo, zabił pułkownika, który nie chciał pozwolić, by jego ludzi użyto do szarży, i na koniec dzięki wściekłej energii wygrał bitwę o zachodzie słońca.
Na początku podlegał swemu bratu Wilhelmowi, który u Szwedów miał stopień generała-lejtnanta. Jednak wkrótce potem stał się samodzielnym wodzem. Bernard organizował liczne zagony w południowych Niemczech, a ze szwedzkim wodzem gen. Gustawem Hornem zorganizował w 1633 udaną inwazję na Bawarię, bronioną przez cesarskiego wodza generała Aldringera. Jeszcze w tym roku został nagrodzony, otrzymując dawne biskupstwa Würzburg i Bamberg wraz z tytułem księcia Frankonii. Gdy usadowił tam swoich braci w roli namiestników, wrócił do walki. Jako zatwardziały protestant, egzekwował ciężkie kontrybucje z tych katolickich miast, które zdobył. Jego ciągłe zwycięstwa spowodowały, że niemieccy protestanci zaczęli uważać go za zbawcę ich religii. Jednak w 1634 Bernard doznał ciężkiej klęski pod Nördlingen, w której poległ kwiat szwedzkiej armii.
[edytuj] W służbie francuskiej
W 1635 wstąpił do służby w armii francuskiej, która właśnie przystąpiła do wojny. Był jednocześnie naczelnym wodzem sił Ligi z Heilbronn (liga była sojuszem Szwecji, Francji i książąt protestanckich zachodnich Niemiec – akt założenia podpisano w Heilbronn 23 kwietnia 1633) i jednocześnie generałem w służbie francuskiej. Ta podwójna rola była niezwykle kłopotliwa; w przyszłych kampaniach, prowadzonych z talentem i odwagą, Bernard czasami realizował czysto francuską politykę, podczas gdy innym razem używał francuskich najemników na korzyść książąt niemieckich. Z wojskowego punktu widzenia najbardziej znaczące sukcesy osiągnął podczas operacji nad górnym Renem, w Bryzgowii.
W swoich wielkich kampaniach w 1638 wygrał bitwy pod Rheinfelden, pod Wittenweier i Thann, zdobył Rheinfelden, Freiburg i Breisach, przy czym ta ostatnia miała reputację jednej z najpotężniejszych twierdz w Europie. Bernard uzyskał konkretne zapewnienia od Francji, że otrzyma Alzację i Hagenau. Miał nadzieję, że świeżo zdobyta twierdza Breisach stanie się stolicą jego nowego księstwa. Jednak zdrowie jego zaczęło nagle szwankować, stan jego bardzo szybko pogarszał się. Zmarł na początku nowej kampanii, a gubernator Breisach dał się przekupić Francuzom i oddał twierdzę pod ich zarząd. Bernard Weimarski pochowany został w Breisach, jednak później szczątki jego stopniowo przenoszono do Weimaru.
[edytuj] Literatura
- JAC Hellfeld, Geschichte Bernhards des Grossen, Herzogs v. Saxe-Weimar (Jena, 1747)
- B Rose, Herzog Bernhard d. Grosse von Saxe-Weimar (Weimar, 1828-1829)
- Johann Gustav Droysen, Bernhard, v. Weimar (Leipzig, 1885).
