Bitwa w Zatoce Kula
Z Wikipedii
Bitwa w Zatoce Kula - bitwa morska podczas walk w archipelagu Wysp Salomona w czasie II wojny światowej, stoczona w nocy z 5 na 6 lipca 1943 pomiędzy okrętami japońskimi a amerykańskimi, w Zatoce Kula w pobliżu wyspy Kolombangara.
Spis treści |
[edytuj] Wstęp - starcie 5 lipca
Na początku lipca 1943, po zdobyciu wyspy Rendova, Amerykanie wysadzili desant na południowym wybrzeżu opanowanej przez Japończyków wyspy Nowa Georgia w archipelagu Wysp Salomona. W nocy z 4 na 5 lipca 1943 dodatkowo wysadzono desant 2600 żołnierzy na zachodzie wyspy, w Zatoce Kula, w rejonie Kotwicowiska Ryżowego, mający na celu uniemożliwienie Japończykom dostarczania tą drogą posiłków. Osłonę desantu i wsparcie ogniowe oddziałów zapewniał zespół Task Group 36.1 kontradmirała Waldena Ainswortha, składający się z 3 krążowników lekkich: USS "Helena", "Honolulu" i "St. Louis" i 10 niszczycieli. W tym samym czasie, Japończycy podjęli nocną próbę dostarczenia na pokładach niszczycieli posiłków na leżącą po przeciwnej stronie Zatoki Kula wysepkę Kolombangara (rejsy tego typu nazywane były przez Amerykanów Tokyo Express).
Japoński zespół w składzie niszczycieli: "Niizuki", "Yunagi", "Nagatsuki" i "Satsuki" wszedł do Zatoki Kula, po czym, dzięki wyposażeniu nowego niszczyciela "Niizuki" w radar, wykrył znajdujący się w głębi zatoki zespół amerykańskich niszczycieli jako pierwszy (co było ewenementem w morskich starciach japońsko-amerykańskich). Trzy pierwsze niszczyciele japońskie wystrzeliły 14 torped z odległości 11 Mm, po czym Japończycy zawrócili, nie wysadzając posiłków. Zespół japoński został wykryty przez Amerykanów na radarze zbyt późno, a w chwilę potem, przed godz. 1 amerykański niszczyciel USS Strong został trafiony jedną z torped i wkrótce zatonął. Dzięki temu jednak, że przed zatonięciem uderzył w niego celowo niszczyciel USS "Chevalier", odnosząc niewielkie uszkodzenia, na pokład "Chevaliera" mogło przejść 241 członków jego załogi (zginęło 46). Akcja ratunkowa była utrudniona przez ostrzał japońskiej artylerii nadbrzeżnej.
Po wysadzeniu i wsparciu desantu, amerykański zespół TG 36.1 kontradmirała Ainswortha wycofał się 5 lipca na wschód, wzdłuż archipelagu Wysp Salomona. Po południu jednakże otrzymał informację od admirała Halseya o wykrytym kolejnym zespole japońskim Tokyo Express płynącym w kierunku Nowej Georgii, więc zawrócił w kierunku wyspy.
[edytuj] Bitwa - 6 lipca
Zespół amerykański składał się z krążowników lekkich USS "Helena", "Honolulu" i "St. Louis" oraz 4 niszczycieli: USS "Nicholas", "O'Bannon", "Radford" i "Jenkins" i zbliżał się od wschodu do Zatoki Kula i brzegu Kolombangary. Tymczasem do Zatoki Kula dotarł z wyspy Bougainville'a zespół 10 niszczycieli japońskich pod flagą dowódcy 3. Flotylli Niszczycieli, kontradmirała Teruo Akiyamy. Siedem z nich miało na pokładzie wojsko i miało zadanie wysadzić je w bazie Vila na brzegu Kolombangary, trzy - flagowy "Niizuki", "Suzukaze" i "Tanikaze" stanowiły osłonę.
Japoński zespół znalazł się na wodach Zatoki Kula po północy 6 lipca, po czym trzy okręty: "Mochizuki", "Mikazuki" i "Hamakaze" zostały skierowane do Vila. Reszta japońskiego zespołu szła na północ, ku wyjściu z zatoki, po czym odłączono od niego i skierowano do Vila dalsze 4 niszczyciele: "Amagiri", "Hatsuyuki", "Nagatsuki" i "Satsuki" pod dowództwem kmdra Katsumori Yamashiry. Wkrótce potem, o 1.47, Japończycy zostali wykryci przez nadchodzący zespół amerykański.
Amerykanie płynęli w szyku torowym: dwa niszczyciele, krążowniki i pozostałe dwa niszczyciele. O godz. 1.54 czołowe niszczyciele USS "Nicholas" i "O'Bannon" otwarły ogień do trzech niszczycieli japońskich zespołu osłony "Niizuki", "Suzukaze" i "Tanikaze". Dopiero po trzech minutach ogień otwarły też krążowniki. Wkrótce trafiony został "Niizuki", po czym zatonął od licznych trafień. Z powodu stosowania prochu błyskowego, amerykańskie krążowniki były jednak dobrze widoczne w nocy, co umożliwiło pozostałym niszczycielom japońskim atak torpedowy. Między 2.04 a 2.07 trzy z 16 torped trafiły krążownik USS "Helena", który wkrótce zatonął. Mimo intensywnego ognia, pozostałe dwa niszczyciele japońskie uszły na zachód z niewielkimi uszkodzeniami.
Tymczasem, 4 niszczyciele japońskie kmdra Yamashiry, płynące na południe ku bazie Vila, zawróciły w kierunku starcia, z "Amagiri" płynącym na czele. Tam jednak przegrodził im kurs amerykański zespół, w postaci kreski nad "T", co umożliwiało Amerykanom prowadzenie ognia całością artylerii. Mimo to, japońskie niszczyciele odniosły jedynie niewielkie uszkodzenia (m.in. "Hatsuyuki" otrzymał trafienia trzema pociskami, które nie wybuchły), po czym ponownie zawróciły na południe do bazy Vila.
[edytuj] Po bitwie
Akcja ratowania rozbitków z "Heleny" została podjęta przez niszczyciele "Nicholas" i "Radford". Ok. godz. 5.22 natknął się na nie niszczyciel "Amagiri" próbujący szukać rozbitków z "Niizuki"; obie strony wystrzeliły torpedy, lecz niecelnie. Podczas wymiany ognia, "Amagiri" został lekko uszkodzony jednym pociskiem amerykańskim i się wycofał. Godzinę później natknął się na nie starszy japoński niszczyciel "Mochizuki", powracający z Vila, lecz po ostrzelaniu przez Amerykanów, również się wycofał.
Obawiając się japońskich nalotów, oba niszczyciele jednak przerwały akcję ratowniczą i wycofały się do Tulagi. Z pozostałych rozbitków, 165 dopłynęło do brzegu opanowanej przez Japończyków wyspy Vella Lavella, gdzie dzięki pomocy ludności ukrywali się do 16 lipca, kiedy zostali uratowani przez specjalnie wysłane w tym celu amerykańskie okręty. Łącznie uratowano 739 członków załogi, zginęło 168.
Starcie zakończyło się niewielką wygraną Japończykow, którzy zatopili krążownik za cenę utraty nowoczesnego niszczyciela z całą załogą i kontradmirałem Akiyamą oraz lekkich uszkodzeń kilku innych. Niszczyciel starszego typu "Nagatsuki" jednak w nocy wszedł na mieliznę koło Bambari Harbor, gdzie został w dzień 6 lipca 1943 zniszczony przez samoloty amerykańskiej piechoty morskiej. Na "Niizuki" zginęło ok. 300 ludzi, na "Amagiri" - 10, "Nagatsuki" - 8 i "Hatsuyuki" - 6. Mimo to, Japończycy osiągnęli swój cel taktyczny, w postaci dostarczenia na Kolombangarę 1600 żołnierzy.
[edytuj] Bibliografia
- Zbigniew Flisowski: Między Nową Gwineą i Archipelagiem Bismarcka, Poznań 1991, ISBN 83-210-932-8
