Gaza (Palestyna)
Z Wikipedii
Gaza (Palestyna) arab. غزة, Ghazzah, hebr. עזה - miasto w Autonomii Palestyńskiej, stolica Okręgu Gazy, nad Morzem Śródziemnym. Zamieszkuje je około 550 tys. mieszkańców.
Po wojnie izraelsko-arabskiej (1948 – 1949), wraz z otaczającym obszarem (Okręg Gazy) przechodzi pod wojskowy zarząd Egiptu. W latach 1956 – 1957 okupowana przez Izrael, który przekazał ją pod zarząd Sił Zbrojnych ONZ. Od 1967 ponownie pod okupacją Izraela. W wyniku porozumienia podpisanego we wrześniu 1993 między Izraelem a Organizacją Wyzwolenia Palestyny nastąpiło wycofanie się armii izraelskiej z miasta i Okręgu Gazy i ustanowienie tam samorządu palestyńskiego.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Według Biblii Gaza była miastem kananejskim (por. Rdz 10,19) w sensie politycznym zależnym od Egiptu faraonów. Jako stolica pięciu satrapii filistyńskich (Gaza, Ekron, Aszdod, Aszkelon i Gat - pentapolis filistyńska) stała się miejscem najpierw tryumfu a następnie klęski i śmierci Samsona - sędziego żydowskiego (por. Sdz 10,19). Przez wieki miasto cieszyło się względną niezależnością, płacąc jednak daniny potężniejszym sąsiadom. Aleksander Macedoński uczynił z Gazy kolonię grecką. W roku 94 przed Chr. została zburzona przez Aleksandra Jannaja. Odbudował ją prokonsul w Syrii Gabiniusz w 57 przed Chr. Stała się wtedy ważnym ośrodkiem kulturalnym i religijnym (świątynia Marneion).
Cesarz Arkadiusz (401 r.) zakazał w Gazie kultu pogańskiego. Doszło wówczas do prześladowania pogan i niszczenia ich mienia i kultury. Zamieszki w mieście, w którym istniało 8 świątyń pogańskich, a gmina chrześcijańska liczyła jedynie około 200 osób, trwały 10 dni. Na miejscu zburzonej świątyni rzymskiej arcybiskup Gazy św. Porfiriusz zbudował kościół na planie krzyża (bazylika Eudokii). W okolicach miasta żył na przełomie III i IV w. św. Hilarion, którego życie opisał św. Hieronim. Mnich ten przeszczepił na Ziemię Palestyńską życie eremickie, będąc wcześniej uczniem św. Antoniego Wielkiego.
W roku 634 miasto zajęli muzułmanie. Dla wyznawców islamu Gaza była miejscem pochówku Haszima, dziadka Mahometa. W swojej historii Gaza miała być jeszcze dwukrotnie teatrem działań wojennych i zniszczeń: w 1244 za sprawą wojsk saraceńskich oraz w czasie I wojny światowej, będąc zbombardowana przez lotnictwo brytyjskie.
[edytuj] Zabytki
- Wielki meczet Dżiamija al-Kabira, wcześniejszy kościół z XII w.
- Kościół grecki z grobem św. Porfiriusza arcybiskupa
- Meczet Haszim
- Sanktuarium Abu al-Azm (arab. ojciec fortecy) z przypuszczalnym grobem Samsona
- Ruiny Maiumas, bizantyjskiego portu w odległości 4 km od miasta
- Tell Adżdżiul, które Flinders Petrie uważał za pozostałości starożytnej Gazy. W czasie wykopalisk w 1931 zostały znalezione różnowarstwowe pozostałości ufortyfikowanego miasta. Otoczone murami w późnej epoce brązu, czasy świetności przeżywało w okresie hyksos.
