Goryczka trojeściowa
Z Wikipedii
| Goryczka trojeściowa | |
 |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | Rosopsida |
| Rząd | goryczkowce |
| Rodzina | goryczkowate |
| Rodzaj | goryczka |
| Gatunek | goryczka trojeściowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Gentiana asclepiadea L. 1753 | |
Goryczka trojeściowa (Gentiana asclepiadea L. 1753) - gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny goryczkowatych. Jeden z największych gatunków krajowych goryczek. Rośnie w górach Południowej i Środkowej Europy, oraz na Kaukazie. W Polsce jest pospolita w całym pasmie Karpat oraz w Karkonoszach. Spotkać ją też można w Górach Świętokrzyskich i w okolicach Ojcowa, ale jest tam znacznie bardziej rzadka.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Łodyga
- Wzniesiona, czasami łukowato zwisła, gładka i cienka. Osiąga 1 m wysokości.
- Liście
- Długie, szeroko lancetowate lub jajowate, zaokrąglone przy nasadzie, na końcu zaostrzone, siedzące. Blaszka liściowa z wyraźnie widocznymi nerwami, całobrzega. Liście normalnie są ustawione naprzeciwlegle, ale u roślin rosnących w cieniu ustawione po jednej tylko, zwróconej do słońca stronie rośliny.
- Kwiaty
- Wyrastają po jednym, lub po dwa w górnej części łodygi z kątów liści. Korona o długości ok. 5 cm jest zrosłopłatkowa. Płatki korony mają barwę ciemnolazurową, błękitną, lub różową. Z zewnętrznej strony korona jest jaśniejsza niż wewnątrz i ma podłużne smugi. Płatki w górnej części korony są silnie wywinięte na zewnątrz. Kielichy mają zrosłodziałkowe z 5 małymi ząbkami. Pręciki o białych pylnikach są zrośnięte i otaczają szyjkę słupka . Słupek ma płaskie, podzielone na dwie części znamię. Kwitnie od lipca do września.
- Owoc
- Dwudzielna torebka. Zielono ubarwione, okrągłe nasiona posiadają skrzydełka.
- Część podziemna
- Posiada długie, żółtego koloru kłącze, silnie poskręcane.
- Biotop, wymagania
- Roślina górska. Rośnie na obrzeżach lasów, na polanach śródleśnych, halach górskich, na piargach, brzegach potoków, w kosówce, pomiędzy skałami. Jest częstym składnikiem ziołorośli górskich. Jest niewymagająca - rośnie na różnych typach podłoża, zarówno na wapieniu, jak i na granicie. W Tatrach dochodzi do wysokości 1900 m n. p. m. Hemikryptofit.
- Roślina trująca
- Ziele zawiera trującą gencjopikrynę, korzenie trujące alkaloidy - gencjaninę i gencjanidynę. U ludzi powodują one przekrwienie błony śluzowej i wzmożenie kurczliwości żołądka, nudności i wymioty. Zwierzęta nie jedzą tej rośliny, ze względu na jej gorzki smak.
[edytuj] Ochrona
W Polsce gatunek znajduje się pod ścisłą ochroną.
[edytuj] Ciekawostki
- Przez Górali nazywana była świecznikiem (przypomina nieco swoim wyglądem świeczniki kościelne).
- Nazwa goryczka pochodzi od gorzkich substancji wytwarzanych przez rośliny z rodzaju goryczka.
Zobacz też: rośliny tatrzańskie.
[edytuj] Bibliografia
- 1. Mirek, Zbigniew i Pięknoś-Mirkowa, Halina. Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa : MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 8370733859.
- 2. Mowszowicz, Jan. Przewodnik do oznaczania roślin trujących i szkodliwych. Warszawa : PWRiL, 1982.
- 3. Radwańska-Paryska, Zofia. Rośliny tatrzańskie. Warszawa : WSiP, 1988. ISBN 8309002564.
- 4. Rutkowski, Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa : Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 8301143428.
- 5. Szafer, Władysław i Kulczyński, Stanisław. Rośliny polskie. Warszawa : PWN, 1953.
