Ignacy Daszyński

Z Wikipedii

Ignacy Ewaryst Daszyński (ur. 26 października 1866 w Zbarażu, zm. 31 października 1936 w Bystrej) – polski polityk, premier rządu lubelskiego w 1918 roku, socjalista, współzałożyciel PPSD (Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej), później PPS, w 1930 jeden z założycieli Centrolewu. W czasie przewrotu majowego w 1926 roku poparł J. Piłsudskiego, później jednak przeszedł do opozycji. Marszałek Sejmu w latach 1928-1930.

Pochodził z Podola w patriotycznie nastawionej rodzinie z ojca Ferdynanda, urzędnika starostwa, i matki Kamili z Mierzeńskich. Studiował nauki przyrodnicze w Zurychu. Współzałożyciel Stowarzyszenia Robotników Polskich "Zgoda" w Szwajcarii. Od września 1890 przebywał we Lwowie, gdzie stworzył kierowniczy ośrodek ruchu socjalistycznego w Galicji. Przewodniczył delegacji socjalistów polskich z trzech zaborów na II Międzynarodowy Kongres Robotniczy i Socjalistyczny II Międzynarodówki w Brukseli w dniach 16-23 sierpnia 1891, skąd przybył do Berlina. Na początku 1892 wyjechał z Berlina do Lwowa, gdzie odegrał pierwszoplanową rolę podczas I Zjazdu Galicyjskiej Partii Socjal-Demokratycznej. Referował na nim założenia programowe i taktyczne partii. W drodze powrotnej ze Lwowa został aresztowany na dworcu w Krakowie i na 10 tygodni osadzony w więzieniu. Po zwolnieniu wrócił do Lwowa.

Spis treści 1 Fragment biografii od 1914 do 1918 2 Rodzina 3 Publikacje (niektóre) 3.1 Linki zewnętrzne

[edytuj] Fragment biografii od 1914 do 1918

W sierpniu 1914 roku założył mundur strzelecki. Na parę dni został komisarzem wojskowym w Miechowie. Próbował bezskutecznie porwać ludność do walki z carską Rosją. Zaraz jednak powrócił do polityki. W swoich poglądach był zwolennikiem oparcia Polski o Austro-Węgry. Akt 5 listopada oceniał niejednoznacznie. Wyrażał zadowolenie z faktu proklamowania państwowości polskiej, ale i gorycz, gdyż ów Akt separował były zabór rosyjski od Galicji. 28 maja 1917 głosował w parlamencie austriackim za wnioskiem PSL "Piast", w którym "Koło Polskie Sejmowe stwierdza, że jedynym dążeniem narodu polskiego jest odzyskanie niepodległej i zjednoczonej Polski z dostępem do morza". Pod wpływem kryzysu legionowego i uwięzienia Piłsudskiego w Magdeburgu w lipcu 1917 Daszyński przeszedł do coraz ostrzejszej opozycji wobec Monarchii Austro-Węgierskiej. W parlamencie 22 stycznia 1918 roku stwierdził, iż Galicja chce wejść do zjednoczonej i niepodległej Polski.

W końcu września 1918 roku z jego inicjatywy opracowano i uzgodniono z Narodową Demokracją wniosek, który został wniesiony do parlamentu austriackiego 2 października 1918 roku. Domagano się w nim przywrócenia niezawisłego państwa polskiego złożonego z ziem trzech zaborów, własnym wybrzeżem i Śląskiem. Sprawę polską uznano za międzynarodową i postulowano udział Polski w kongresie pokojowym, który "ma sprawę Polski rozstrzygnąć". Pod koniec października pojawiły się pierwsze symptomy rozpadu Austro-Węgier. W Krakowie 30 października władzę przejmuje Polska Komisja Likwidacyjna z Wincentym Witosem na czele. Wprawdzie powołana przez austriackiego i niemieckiego zaborcę Rada Regencyjna próbuje podporządkować sobie Komisję, ale Witos i Daszyński pokrzyżowali próbę podporządkowania Galicji Radzie Regencyjnej i jej rządowi.

W nocy z 6 na 7 listopada w Lublinie, na terenach Kongresówki wcześniej okupowanych przez Austrię, powstał Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, którego premierem został właśnie Daszyński. Program rządu przedstawiono w "Manifeście", który posługując się frazeologią rewolucyjną, wzywał lud, robotników i chłopów, by ujęli władzę w swe ręce i budowali "gmach niepodległej i zjednoczonej Ludowej Rzeczypospolitej Polskiej". W myśl manifestu wszyscy obywatele mieli otrzymać równouprawnienie pod względem politycznym i obywatelskim, co miało wyrażać się wolnością sumienia, druku, słowa, zgromadzeń, pochodów, zrzeszeń, i strajków. W ramach dążeń do poprawy warunków socjalnych zapowiedziano ośmiogodzinny dzień pracy w przemyśle, handlu i rzemiośle. Postulowano nacjonalizację kopalń i wielkiej własności ziemskiej. Kształt przyszłego państwa polskiego ujęto jako demokratyczną republikę parlamentarną.

Ostatecznie lubelski rząd pod przewodnictwem Daszyńskiego podporządkował się 14 listopada Józefowi Piłsudskiemu. Tegoż samego dnia Piłsudski polecił Daszyńskiemu sformowanie rządu, zaznaczając jednak, by "wzmocnił skuteczność pracy swego gabinetu przez udział w nim wybitnych sił, niezależnie od przekonań politycznych” i zakazał radykalnych reform społecznych, jako że stanowienie prawa należy do Sejmu Ustawodawczego. Jednakże na skutek oporów prawicy, misja Daszyńskiego nie powiodła się. Trzy dni później podał się do dymisji. Następnego dnia, 18 listopada, w prasie ukazał się list Józefa Piłsudskiego wyrażający Daszyńskiemu "podziękowanie za prawdziwie obywatelską pracę", której dokonał, by ułatwić powstanie pierwszego rządu Polski. Piłsudski podkreślił, że Daszyński "nie wahał się poświęcić dla dobra sprawy swojej osoby, aby tylko dojść do porozumienia się rozbieżnych czynników".

[edytuj] Rodzina

Jego bratem był Feliks Daszyński (1863-1890) publicysta i działacz socjalistyczny ożeniony z Zofią Daszyńską Galińską działaczką praw kobiet i senatorką.

Nieślubnym synem Ignacego i Felicji z Nossigów Próchnikowej był Adam Próchnik.

[edytuj] Publikacje (niektóre)

• Szlachetczyzna i odrodzenie Galicji (1899)
• Polityka proletariatu. Kilka uwag o taktyce rewolucji w Polsce (1907)
• Wielki człowiek w Polsce (1925)
• Pamiętniki, tom I-II (1925-1926)
• W pierwszą rocznicę przewrotu majowego (1927)

Zobacz też: skład rządu premiera Ignacego Daszyńskiego.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• "Działalność parlamentarna Ignacego Daszyńskiego" - praca magisterska

 To jest tylko zalążek artykułu biograficznego związanego z historią  i Polską. Jeśli możesz, rozbuduj go.