Jacques Chaban-Delmas
Z Wikipedii
| Jacques Chaban-Delmas 7 marca 1915 - 10 listopada 1994 |
|
| Premier Republiki Francuskiej | |
| Okres urzędowania | od 20 czerwca 1969 do 6 lipca 1972 |
| Partia polityczna | Unia Demokratów na rzecz Republiki |
| Poprzednik | Maurice Couve de Murville |
| Następca | Pierre Messmer |
Jacques Chaban-Delmas (ur. jako Jacques Delmas) (7 marca 1915 - 10 listopada 2000) - francuski polityk.
Urodził się w średnio zamożnej rodzinie, ale dzięki uporowi samotnie wychowującej go matki mógł zdobyć dobre wykształcenie. W czasie II wojny światowej służył początkowo w armii, a po klęsce Francji w czerwcu 1940 roku działał w ruchu oporu. W czasie Powstania Paryskiego był delegatem Wolnej Francji i to on przyjmował kapitulację hitlerowskiego komendanta Paryża. Awansowano go wtedy ze stopnia porucznika do generała brygady. W czasie wojny jego pseudomin brzmiał Chaban, więc po wyzwoleniu dodał go sobie do nazwiska.
Po wojnie związał się z ruchem gaullistowskim i z jego ramienia został w 1947 roku wybrany merem Bordeaux. Urząd ten pełnił - co było fenomenem we francuskiej polityce - aż do 1995 roku. Niedługo po wyborze wyrzucono go z Partii Radykalnej, która nie chciała mieć w swoich szeregach gaullistowskiej V kolumny.
W 1958 roku został pierwszym przewodniczącym Zgromadzenia Narodowego V Republiki. Zaś w 1969 premierem przy prezydencie Pompidou.
Sytuował się na lewicy ruchu i planował - jako premier - przeprowadzić wiele postępowych reform, natrafiając jednak na sprzeciw konserwatysty Pompidou. W 1972 roku ustąpił, po konflikcie z prezydentem, z urzędu.
Po śmierci prezydenta Pompidou w 1974 roku został kandydatem ruchu gaullistowskiego na prezydenta. Ale w decydującym momencie opuścił go klan pompidoulistów pod wodzą Jacquesa Chiraca, który przeszedł na stronę Valerego Giscarda d'Estaing. Chaban zajął dopiero trzecie miejsce za nim i François Mitterrandem.
W 1978 roku ponownie wybrano go na przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego.
Słynął z tężyzny fizycznej. Jego następca na urzędzie premiera - Pierre Messmer - oświadczył nawet, że nie jest skoczkiem i nie powinno się oczekiwać po nim takich niedorzeczności.
Jako jeden z nielicznych gaullistów poparł zatwierdzony ostatecznie projekt liberalizacji przepisów dotyczących przerywania ciąży.
Po śmierci Chaban-Delmasa, jego imieniem nazwano stadion piłkarski klubu Girondins Bordeaux (wcześniej noszący nazwę Parc Lescure).
Michel Debré • Georges Pompidou • Maurice Couve de Murville • Jacques Chaban-Delmas • Pierre Messmer • Raymond Barre • Pierre Mauroy • Laurent Fabius • Jacques Chirac • Michel Rocard • Édith Cresson • Pierre Bérégovoy • Édouard Balladur • Alain Juppé • Lionel Jospin • Jean-Pierre Raffarin • Dominique de Villepin
