Joachim Lelewel

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Joachim Lelewel (ur. 22 marca 1786 w Warszawie, zm. 29 maja 1861 w Paryżu) - polski historyk, numizmatyk i działacz polityczny.

Pochodził ze spolonizowanej szlachty pruskiej. Jego dziadkiem był Heinrich Löllhöffel von Löwensprung. Profesor Uniwersytetu Wileńskiego i Uniwersytetu Warszawskiego, poseł na sejm (1829) z powiatu żelechowskiego, przewodniczący sejmowej Komisji Praw Organicznych i Administracyjnych.

Członek kierowanej przez Adama Czartoryskiego Rady Administracyjnej w powstaniu listopadowym (1830 - 1831), członek Rządu Narodowego. Był też prezesem założonego w trakcie powstania listopadowego Towarzystwa Patriotycznego - radykalnego odłamu obozu powstańczego, dążącego do wprowadzenia fundamentalnych reform społecznych. Przypisuje mu się zorganizowanie demonstracji patriotycznej 25 stycznia 1831, ku czci dekabrystów. Jest prawdopodobnie autorem hasła Za wolność naszą i waszą, które widniało na sztandarach powstańczych.

Po powstaniu emigrował z kraju; na emigracji był działaczem, a potem przywódcą Młodej Polski, założonej w szwajcarskim Bernie półtajnej organizacji o charakterze demokratyczno-republikańskim, związanej z Młodą Europą Giuseppe Mazziniego. W 1837 założył i kierował Zjednoczeniem Emigracji Polskiej, które dążyło do politycznego zjednoczenia całej polskiej emigracji (nie mylić ze Zjednoczeniem Emigracji Polskiej powstałym w Paryżu w 1866 roku).

Politycznie był zwolennikiem ustroju republikańskiego, zaś zainicjowana przez niego tzw. Szkoła lelewelowska (badająca procesy historyczne w ich całości) miała istotny wpływ na rozwój polskiej historiografii.

Był również założycielem, w 1815 roku, Tygodnika Wileńskiego - czasopisma o charakterze naukowo-literackim, na łamach którego debiutował m.in. Adam Mickiewicz.

Brat Jana Pawła Lelewela, inżyniera i malarza, syn Karola Maurycego Lelewela, prawnika i w latach 1778-1794 skarbnika Komisji Edukacji Narodowej.

Rodzina pochodziła z Austrii, gdzie nosiła nazwisko von Loelhöffel. W XVII wieku przeniosła się do Prus Wschodnich, uzyskując indygenat z nazwiskiem Loelhöffel von Löwensprung. W r. 1768 Karol Maurycy von Löwensprung, ojciec Joachima, otrzymał polski indygenat ze zmianą nazwiska na Lelewel.