Kazimierz I Kujawski

Z Wikipedii

Kazimierz I Kujawski (ur. ok. 1211, zm. 14 grudnia 1267) – książę kujawski od 1233, w wielkopolskim Lądzie w latach 1239-1261, w Wyszogrodzie od 1242, książę sieradzki w latach 1247-1261, książę łęczycki od 1247, książę dobrzyński 1248.

Kazimierz I był drugim pod względem starszeństwa synem Konrada I Mazowieckiego i Agafii, księżniczki ruskiej z rodu Rurykowiczów, córki księcia wołyńskiego Światosława.

Własne księstwo – Kujawy (sensu stricto bez ziemi dobrzyńskiej i sieradzko-łęczyckiej) Kazimierz otrzymał jeszcze za życia ojca w 1233 r. W 1239 r. księstwo Kazimierza zostało powiększone o wydzieloną z Wielkopolski kasztelanię lądzką otrzymaną z tytułu posagu swojej drugiej żony Konstancji. W latach następnych aktywnie wspierał awanturniczą politykę ojca, co w 1242 r. przyniosło mu zdobyty na książętach gdańskich Wyszogród.

31 sierpnia 1247 zmarł ojciec księcia Konrad I Mazowiecki. Na mocy pozostawianego testamentu, większość dzierżonego jeszcze obszaru – księstwo sieradzko-łęczyckie oddał najmłodszemu synowi Siemowitowi I (Mazowsze Czerskie przypadło najstarszemu Bolesławowi od 1233 r. księciu płockiemu). Z zaistniałego wówczas podziału nie był zadowolony Kazimierz i korzystając z zaskoczenia jeszcze w 1247 r. zaatakował braci (przebywających w Płocku na uroczystościach pogrzebowych ojca) usuwając ostatecznie Siemowita z jego dziedzictwa. Najmłodszy Konradowic znalazł się więc na łasce Bolesława.

Do kolejnej zmiany sytuacji geopolitycznej w tej części Polski doszło już w 1248 r., kiedy bezpotomnie zmarł Bolesław Mazowiecki zostawiając całość swojego księstwa Siemowitowi. Również tym razem Kazimierz korzystając z zamieszania obecnego zawsze przy przejmowaniu władzy wydarł mu ziemię dobrzyńską.

Lata pięćdziesiąte upłynęły Kazimierzowi na próbie realizacji projektu pokojowej chrystianizacji bałtyjskich Jaćwingów. Polityka księcia spotkała się z oporem sprowadzonych w 1226 r. przez Konrada Mazowieckiego Krzyżaków. Pomysł ten spodobał się jednak stolicy apostolskiej, co doprowadziło nawet w 1254 r. do rzucenia klątwy przez legata papieskiego na zakon za notoryczne łamanie zawartego w celu porozumienia rozejmu. Sprawy niestety nie udało się doprowadzić do końca, głównie z powodu z zaangażowania Kazimierza na innych odcinkach granicy. W celu zaś zabezpieczenia północnych rubieży swojego państwa sprowadził do księstwa templariuszy, których osiedlił w Łukowie. Do unormowania stosunków z Krzyżakami doszło jednak dopiero w 1263 r., kiedy zawarto ugodę.

Tymczasem nad władztwem Kazimierza zaczęły zbierać się czarne chmury. W 1258 r. książę wielkopolski Bolesław Pobożny, sprzymierzony z księciem zachodniopomorskim Warcisławem zaatakował Kujawy domagając się zwrotu bezprawnie przekazanej jego zdaniem przez Henryka II Pobożnego Kazimierzowi kasztelani lądzkiej. Wyprawa zakończyła się tylko częściowym sukcesem, wobec czego w roku następnym książę wielkopolski zorganizował szeroką koalicję książąt mającą na celu wymuszenie na Kazimierzu ustępstw. W skład utworzonego antykujawskiego przemierza weszli dodatkowo książę krakowski Bolesław V Wstydliwy, książę mazowiecki Siemowit, oraz książę ruski Roman. Wspólna wyprawa koalicjantów zakończyła się pełnym zwycięstwem, wobec czego 29 listopada 1259 Kazimierz został zmuszony prosić o pokój obiecując oddanie Bolesławowi Pobożnemu spornej kasztelani.

Realizacja zawartej umowy napotkała jednak spore trudności wobec czego w 1261 r. doszło do ponownej wyprawy sprzymierzonych przeciwko księciu kujawskiemu. Korzystając z tego zamieszania, upomniał się o swoją własną dzielnicę najstarszy syn Kazimierza Leszek Czarny, zagrożony groźbą wydziedziczenia na skutek knowań macochy księcia – Eufrozyny Opolskiej. Tak więc ostatecznie Kazimierz w 1261 r. musiał nie tylko zrezygnować z utraconej w toku wyniszczającej księstwo wojny w latach 1258-1261 kasztelani lądzkiej, ale został zmuszony wydzielić również synowi księstwo sieradzkie.

Kazimierz I Kujawski zmarł 14 grudnia 1267 i pochowany został w katedrze włocławskiej. Był trzykrotnie żonaty. Pierwszą żoną była nieznana bliżej Jadwiga, według przypuszczeń niektórych historyków córka księcia wielkopolskiego Władysława Odonica. Małżeństwo pozostało bezdzietne. Drugą żoną księcia była córka księcia śląskiego Henryka II Pobożnego Konstancja. Kazimierz w posagu Konstancji otrzymał kasztelenię ladzką, która następnie stała się przyczyną długotrwałego konfliktu z księciem wielkopolskim. Z Konstancją doczekał się dwóch synów Leszka Czarnego i Siemomysła, oraz córkę Adelajdę dominikankę w klasztorze sandomierskim. Wreszcie trzecie małżeństwo Kazimierz zawarł z księżną opolską Eufrozyną. W posagu żony otrzymał wówczas część Wielkopolski – tzw. ziemię rudzką. Z powodu jednak szybkiej akcji księcia Przemysła I posiadłości tej nie zdołał objąć. Z Eufrozyną miał Kazimierz trzech synów Władysława Łokietka, Kazimierza II i Siemowita, oraz córkę Eufemię żonę władcy halickiego Jerzego I.

4. Kazimierz II Sprawiedliwy zm. 5 maja 1194
			2. Konrad I Mazowiecki zm. 31 sierpnia 1247
5. Helena Znojemska zm. między 1202 a 1206
						1. Kazimierz I Kujawski zm. 14 grudnia 1267
6. Świętosław Włodzimierski zm. 1212
			3. Agafia Rurykowicz zm. po 31 sierpnia 1247
7. Jarosława Rurykowicz