Płock

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy miasta Płock. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Płock


Herb Płocka	Flaga Płocka

Województwo

mazowieckie

Założono

IX-X wiek

88,06 km²

Położenie

52° 33' N
19° 42' E

Wysokość

105 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2006)
- liczba ludności
- gęstość

128 459
1446 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

(+48) 24

Kod pocztowy

09-400-09-411 i 09-419 do 09-421

Tablice rejestracyjne

Położenie na mapie Polski

Płock

Urząd miejski³

Stary Rynek 1
09-400 Płock

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Herb Wielki Płocka

Widok Płocka (Wojciech Gerson)

Zamek Książąt Mazowieckich

Mazowsze i Ziemia Płocka

Płock - miasto w centralnej Polsce w województwie mazowieckim położone nad Wisłą w odległości 738 km od jej źródeł i 319 km od jej ujścia do Bałtyku.

[edytuj] Opis miasta

Płock od zawsze związany był z Mazowszem. Był jego pierwszą stolicą i do dziś jest jednym z najważniejszych mazowieckich miast.

Płock leży nad szeroką na około 8 km doliną Wisły, w zasięgu zbiornika wodnego utworzonego zaporą we Włocławku, na styku 2 makroregionów: prawobrzeżnego Pojezierza Dobrzyńskiego oraz położonej na lewym brzegu rzeki strefy Kotliny Płockiej. Klimat lokalny charakteryzuje się najniższą w Polsce sumą opadów (ok. 500 mm rocznie), przeciętnymi temperaturami stycznia -3, a lipca +18 stopni Celsjusza.

Płock zajmuje powierzchnię 8 806 ha. Główna część miasta położona jest na wysokim, prawym brzegu Wisły (wysokość skarpy około 50 m), lewobrzeżny Płock to dzielnica Radziwie.

Barwy miasta - żółto-niebieskie z czerwonym szlakiem w środku ustalone w 1938 roku przez Radę Miejską nawiązują swoją kolorystyką do barw dawnego munduru województwa ustanowionego przez Sejm Polski w 1776 roku dla województwa płockiego.

Płock uzyskał prawa miejskie w 1237 roku. Jest najstarszym miastem na Mazowszu i jednym z najstarszych w Polsce.

[edytuj] Historia Płocka

IX-X w. ośrodek kultu pogańskiego na obecnym Wzgórzu Tumskim
w X w. wybudowano warowny gród książęcy
około 1009 r. sprowadzono do Płocka benedyktynów
w 1031 r. gród został zniszczony przez ruską wyprawę Jarosława i Mścisława Włodzimierzowiczów
1037-1047 - Płock był stolicą samodzielnego państwa Masława, wojewody Mieszka II
w 1075 r. założono biskupstwo mazowieckie, później nazwane płockim z siedzibą w Płocku, pierwszym biskupem był Marek
1079-1138 - Płock był stolicą państwa za panowania Władysława I Hermana i Bolesława Krzywoustego
w XII w. po raz pierwszy w dokumentach łacińskich pojawia się nazwa "Płock"
w latach 1130-1144 na Wzgórzu Zamkowym zostaje wybudowana katedra romańska wzniesiona przez biskupa Aleksandra Malonne
w 1138 umiera Bolesław Krzywousty, Płock stał się stolicą dzielnicy mazowieckiej i siedzibą książąt mazowieckich
w 1177 r. po raz pierwszy wybita została moneta płocka
w 1180 r. przy kolegiacie św. Michała powstała szkoła elementarna, która jako jedyna z powstałych w średniowieczu działa do dzisiejszego dnia (obecnie jako Liceum Ogólnokształcące im. Marsz. Stanisława Małachowskiego-popularna "Małachowianka")
w 1237 miasto uzyskało przywilej lokacyjny na prawie polskim od Konrada Mazowieckiego
w 1255 potwierdzono i rozszerzono przywileje miejskie przez Księcia Siemowita I
w 1262 r. spaleniu ulega zamek i miasto - najazd Litwinów i Rusinów pod wodzą Mendoga
w 1286 r. kolejne spalenie Płocka przez Litwinów i Rusinów
w 1325 r. spalenie Płocka przez rycerstwo małopolskie pod wodzą Władysława Łokietka
w 1329 r. Płock oblężony przez króla czeskiego Jana Luksemburczyka i mistrza krzyżackiego Wernera - księstwo płockie lennem czeskim
1351-1370 księstwo płocki pod zwierzchnością Kazimierza Wielkiego, powstają fortyfikacje miejskie, nowy gotycki zamek, oraz kościół farny, a przy nim najstarsza płocka parafia - św. Bartłomieja
w 1405 r. księżna Aleksandra, siostra króla Władysława Jagiełły, a żona księcia Siemowita IV funduje szpital św. Trójcy (funkcjonujący do dzisiejszego dnia)
w 1410 r. Płock stanowi główną bazę zaopatrzeniową wojsk polskich w czasie Wielkiej Wojny z Zakonem Krzyżackim
w 1435 r. ponowienie przywileju miejskiego (prawo chełmińskie) przez księcia Władysława I
w 1495r. śmierć ostatniego księcia płockiego, Janusza II i przyłączenie księstwa płockiego do Korony - miasto zostaje stolicą województwa i starostwa płockiego
w 1496 r. miasto uzyskuje przywilej budowy wodociągów
w 1511 r. wielki pożar niszczy miasto i zamek
w 1529 r. starostwo płockie przechodzi w ręce królowej Bony
w 1532 r. osunięcie skarpy wiślanej niszczy część zabudowań zamkowych
w 1534 r. burmistrz Jan Alantsee buduje wodociągi miejskie
w 1564 r. liczba budynków w mieście wzrosła do 600, dorównując liczbie domów ówczesnej Warszawy
w 1603 r. wielka epidemia zabija ponad 2 tysiące mieszkańców
w 1616 r. spłonęło ponad 70% miasta
w 1625 r. kolejna epidemia zabija 2 tysiące mieszkańców
w 1657 r. - zniszczenie Płocka przez wojska szwedzkie
w 1705 r. - kolejne zniszczenie miasta w czasie wojny północnej
1793-1816 po II rozbiorze Polski miasto pod okupacją pruską staje się siedzibą władz kamery i regencji
1803-1816 rozebranie murów obronnych i bram miejskich
w 1806r. wojska francuskie w Płocku
w 1807r. Płock zostaje stolicą departamentu w Księstwie Warszawskim, prefektem zostaje Rajmund Rembieliński
w 1812 r. założenie teatru w budynku dawnego kościoła św. Trójcy
w 1815 r. Płock zostaje miastem wojewódzkim w Królestwie Polskim
w 1820 r. założono Towarzystwo Naukowe Płockie, TNP

Ratusz

Katedra płocka

Radziwie

Most im. Legionów J. Piłsudskiego

w 1824 r. wydano pierwsze płockie czasopismo "Dziedzilia - czyli Pamiętnik Płocki"
w 1825 r. car Aleksander I odwiedza Płock
1824-1827 Jakub Kubicki wznosi klasycystyczny budynek ratusza płockiego
w 1831 r. w płockim Ratuszu obraduje ostatnia sesja sejmu powstańczego Królestwa Polskiego
w 1837 r. Płock staje się stolicą guberni
1836-1839 budowa mostu łyżwowego na Wiśle
w 1846r. uruchomienie żeglugi parowej na Wiśle
w 1869 r. uruchomiono Szkołę Niedzielno-Handlową (jedna z pierwszych szkół zawodowych na obszarze Polski) - obecnie Zespół Szkół Ekonomiczno-Kupieckich im. L. Krzywickiego
w 1869 r. zorganizowanie spółdzielczego Stowarzyszenia Spożywców "Zgoda", jednej z pierwszych spółdzielni na ziemiach polskich
w 1906 r. zostaje założone Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Jagiełły
18-19 sierpnia 1920 r. Bohaterska obrona mieszkańców Płocka przed nawałą rosyjską podczas wojny - polsko bolszewickiej.
10 kwietnia 1921 r. Marszałek Józef Piłsudski odznaczył miasto Płock Krzyżem Walecznych za bohaterską obronę podczas wojny polsko - bolszewickiej.
1937-1938 - budowa stałego mostu drogowo-kolejowego na Wiśle.
1939 - włączenie miasta w granice III Rzeszy jako siedziby powiatu w rejencji ciechanowskiej, przemianowanie Płocka na Schröttersburg
21 stycznia 1945 - wyzwolenie miasta przez Wojsko Polskie i oddziały radzieckie I Frontu Białoruskiego
1951 - powołano do życia Ogród Zoologiczny w Płocku
1959 - zapadła decyzja o budowie Mazowieckich Zakładów Rafineryjno-Petrochemicznych, późniejszej Petrochemii a obecnie PKN Orlen
1975 - miasto staje się siedzibą województwa, powstają nowe drogi, zakłady przemysłowe; miasto rozbudowuje się, znaczący wzrost liczby mieszkańców
1982 - powódź zalewa Radziwie; rozpoczyna się budowa Podolszyc
1991 - w dniach 7 i 8 czerwca Płock odwiedził papież Jan Paweł II
1999 - Płock zdegradowany do siedziby powiatu w województwie mazowieckim. Przestaje również być siedzibą wiejskiej gminy Słupno (siedziba przeniesiona do Słupna)
2002 - rozpoczyna się budowa drugiej przeprawy mostowej - najdłuższego mostu wantowego w Polsce, będącego zaczątkiem nowego układu komunikacyjnego miasta
2007 - 7 marca Płock odwiedzają prezydent Polski Lech Kaczyński i prezydent Ukrainy Wiktor Juszczenko

[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne

Budynek Muzeum Mazowieckiego

[edytuj] Płockie "naj"

najstarsza szkoła w Polsce - Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego (od 1180 r.)
najstarszy cmentarz w Polsce - cmentarz parafii św. Bartłomieja (tzw. stary cmentarz) (od 1780 r.)
najstarsze towarzystwo naukowe w Polsce - Towarzystwo Naukowe Płockie (od 1820 r.)
najstarsze muzeum w Polsce - Muzeum Mazowieckie (od 1821 r.)
najstarsza ceglana budowla na Mazowszu - kościół św. Dominika (od 1227 r.)
najstarszy szpital na Mazowszu - Szpital Św. Trójcy (od 1405 r.)

[edytuj] Powierzchnia

Rok	Powierzchnia (km²)	Włączone miejscowości lub ich części	Ilość przejętych mieszkańców
przed 1923	16,78	---	---
1923	26,00	Radziwie	?
1953	31,18	Boryszewo Nowe, Kostrogaj, Ośnica	1 118
1961	51,94	Biała Nowa, Chełpowo, Trzepowo, Winiary	1 365
1982	66,44	Borowiczki, Imielnica, Podolszyce	?
1997	88,06	Budy Dolne, Ciechomice, Góry, Longinus, Tokary	2 700

[edytuj] Demografia

[edytuj] Liczba ludności

1 połowa XI w. - 1 500
XII w. - 3 000
koniec XV w. - 5 000
1525 - 3 700
1552 - 5 000
1578 - 5 000
1742 - 1 000
1777 - 2 300
1782 - 1 411
1793 - 1 954
1802 - 3 714
1810 - 5 421
1815 - 5 000
1827 - 9 212
1850 - 12 000
1859 - 12 912
1879 - 20 000
1887 - 24 000
1889 - 27 100

1901 - 27 000
1910 - 36 497
1913 - 30 612
1917 - 26 000
1921 - 25 752
1931 - 32 998
1938 - 33 840
1945 - 21 000
1950 - 33 100
1960 - 42 800
1970 - 71 900
1975 - 88 000
1980 - 102 600
1985 - 115 000
1990 - 123 400
1995 - 127 174
1998 - 131 011
2000 - 128 580
2005 - 127 461

[edytuj] Osiedla

Ludność i powierzchnia płockich osiedli (31 XII 2005):

Dzielnice mieszkaniowe	Powierzchnia (km²)	Ludność	Ludność na 1 km²
Borowiczki	7,09	3 660	516
Ciechomice	5,55	1 010	182
Dobrzyńska	0,44	11 330	25 750
Dworcowa	0,48	5 000	10 417
Góry	8,71	1 540	177
Imielnica	2,72	2 560	941
Kochanowskiego	0,50	10 320	20 640
Kolegialna	1,14	11 050	9 693
Łukasiewicza	2,24	13 790	6 156
Międzytorze	0,90	8 200	9 111
Podolszyce Południe	2,46	9 040	3 675
Podolszyce Północ	2,84	9 120	3 211
Pradolina Wisły	7,36	390	53
Radziwie	7,42	3 650	492
Skarpa	1,28	10 070	7 867
Stare Miasto	0,53	5 911	11 153
Trzepowo	8,68	390	45
Tysiąclecia	0,18	6 100	33 889
Winiary	6,13	1 890	308
Wyszogrodzka	2,52	8 960	3 556
Zielony Jar	1,22	3 480	2 852

Dzielnice przemysłowe	Powierzchnia (km²)
Petrochemia	11,85
Kostrogaj	5,82

[edytuj] Teatr

Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego

Początki teatru w Płocku sięgają początków XIX wieku. 20 sierpnia 1812 roku dzięki staraniom ówczesnego prefekta departamentu płockiego Rajmunda Rembielińskiego rozpoczyna swoją działalność płocki teatr. Siedzibą teatru staje się budynek kościoła św. Trójcy.

Niestety w 1940 roku Niemcy rozbierają budynek teatru, a tym samym kończą jego działalność.

Dzięki staraniom społeczeństwa zostaje powołany Teatr Płocki. Swoją działalność rozpoczyna 12 stycznia 1975 roku. Pięć lat później teatr otrzymuje imię Jerzego Szaniawskiego.

Obecnie budynek teatru jest w generalnym remoncie.

[edytuj] Gospodarka

[edytuj] Przemysł

Płock jest jednym z najbardziej uprzemysłowionych miast Polski. W przemyśle pracuje około 46% zatrudnionych. W mieście znajduje się kilka wielkich oraz szereg mniejszych zakładów przemysłowych.

Budowa nowego mostu przez Wisłę

Budynki fabryczne FMŻ

Największe zakłady przemysłowe:

PKN Orlen - jedna z największych korporacji przemysłu naftowego w Europie Środkowej (zał. 1960)
CNH Polska (dawna Fabryka Maszyn Żniwnych) - jedyny w Polsce i największy w Europie Środkowej producent kombajnów zbożowych (początki firmy sięgają XIX w.)
Stocznia Rzeczna Centromost - największa w Polsce i jedna z największych w Europie stocznia rzeczna
Zakłady Mięsne Płock - jedne z największych w mazowieckim (zał. 1936)
Zakłady Drobiarskie SADROB - jest jedną z największych tego typu firm w Polsce (zał. 1957)
Operator Logistyczny Paliw Płynnych (OLPP) - lider w branży składowania i przeładunku produktów naftowych w Polsce.
BUD-MAT
PERN Przyjaźń
HERO Polska
Levi Strauss
Adler Polska
PPH MARK GAZ

[edytuj] Handel

Ogólnopolskie sieci handlowe działające w Płocku:

Komfort
Lidl
Mix Electronics
Netto
NOMI
OBI
PARTNER AGD RTV
Polomarket
PSS Zgoda
RTV ELDOM AGD
RTV Euro AGD
Tesco - supermarket

Galerie handlowe:

CH Auchan (Auchan, OBI, CCC, Empik)
CH Echo (Champion, NOMI, Deichmann, RTV Euro AGD)
Galeria Wisła (w budowie)
Galeria Magnolia (w budowie)

[edytuj] Znane osoby związane z Płockiem

Władysław I Herman

Bolesław III Krzywousty

[edytuj] Władcy Polski

[edytuj] Honorowi Obywatele Miasta

[edytuj] Pozostali

	Płocczanie roku
1974 - Jan Przyszlak \| 1975 - Wacław Milke \| 1976 - Bolesław Tytman \| 1977 - Jakub Chojnacki \| 1978 - Franciszek Dorobek \| 1979 - Zofia Czajkowska \| 1980 - Antoni Rogucki \| 1982 - Tadeusz Garlej \| 1983 - Marcin Kamiński \| 1984 - Bolesław Witkowski \| 1985 - Stanisław Abramowicz \| 1986 - Tadeusz Pazura \| 1987 - Wiesław Kowalski \| 1989 - Wanda Chrostowska \| 2000 - Anna i Wiktor Bramscy \| 2001 - Marzena Kalaszczyńska \| 2002 - Bogusław Osiecki \| 2003 - Tomasz Korga \| 2004 - Wojciech Góralski

Płocczanie roku

Prezesi Towarzystwa Naukowego Płockiego

Ks. bp Adam Michał Prażmowski * Aleksander Maciesza * Bolesław Jędrzejewski * Roman Lutyński * Tadeusz Gierzyński * Jakub Chojnacki * Zbigniew Kruszewski

[edytuj] Świątynie

Bazylika Katedralna pw. Wniebowzięcia NMP

[edytuj] Zabytkowe

rzymskokatolickie

Bazylika Katedralna pw. Wniebowzięcia NMP (Stare Miasto)
Kościół św. Bartłomieja (Stare Miasto)
Kościół św. Aleksego (Trzepowo)
Kościół św. Jana Chrzciciela (Stare Miasto)
Kościół św. Dominika (Stare Miasto)
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa (Imielnica)
Kościół św. Benedykta (Radziwie)
Kaplica na Cmentarzu Miejskim (Stare Miasto)

mariawickie

Mariawicka Świątynia Miłosierdzia i Miłości w Płocku

Świątynia Miłosierdzia i Miłości (Stare Miasto)

judaistyczne

Mała Bożnica - nieczynna (Stare Miasto)

prawosławne

Cerkiew św. Michała (Stare Miasto)

[edytuj] Pozostałe

rzymskokatolickie

Sanktuarium Miłosierdzia Bożego (Stare Miasto)
Kościół Dobrego Pasterza (Skarpa)
Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej (Łukasiewicza)
Kościół Matki Boskiej Fatimskiej (Międzytorze)

Synagoga (tzw. Mała Bożnica)

Kościół Miłosierdzia Bożego (Wyszogrodzka / Cholerka)
Kościół św. Krzyża (Podolszyce Północ)
Kościół św. Stanisława Kostki (Dworcowa)
Kościół św. Wojciecha (Podolszyce Południe)
Kościół św. Maksymiliana Kolbego (Ciechomice)

ewangeliczne

Kaplica Wspólnoty Kościołów Chrystusowych (Stare Miasto)

ewangelickie

Kościół Ewangelicki (Stare Miasto)

prawosławne

Cerkiew Przemienienia Pańskiego (Stare Miasto)

[edytuj] Media lokalne

[edytuj] Telewizja

Tele-Top Płock

[edytuj] Radio

Katolickie Radio Płock [1] 104,3 FM
Radio Eska Płock [2] 95,2 FM
nieistniejące stacje radiowe: Radio Boss, Radio Puls.

[edytuj] Prasa

Tygodnik Płocki [3]
Życie Płocka [4]
Nowy Tygodnik Płocki NTP
Gazeta Wyborcza Płock [5]
Nasze Miasto Płock [6]
Sygnały Płocka (bezpłatna)
Zadzwoń - Płocka Gazeta Bezpłatnych Ogłoszeń [7]
Gazeta Płocka (bezpłatna) [8]
Nasz Płock (bezpłatna)

[edytuj] Transport

[edytuj] Kolejowy

Zobacz więcej w osobnych artykułach: Płock (stacja kolejowa), Płock Radziwie.

Linie kolejowe łączą miasto z węzłami w Kutnie i Sierpcu. W mieście znajduje się dworzec kolejowy i nieczynna stacja Radziwie. Linie kolejowe dochodzą również do kilku zakładów przemysłowych (m.in. do stoczni rzecznej, Fabryki Maszyn Żniwnych, PKN Orlen).

W związku z ostatnią redukcją liczby połączeń wykonanej przez PKP przewozy regionalne większość połączeń regionalnych została zlikwidowana lub zawieszona (w oczekiwaniu na ewentualne wspomożenie przez lokalne samorządy).

Z Płocka odjeżdża jeden pociąg dziennie (rankiem w kierunku Poznania).

[edytuj] Lotniczy

Zobacz więcej w osobnym artykule: Lotnisko Płock.

Istnieją plany przebudowy sportowego lotniska Aeroklubu Ziemi Mazowieckiej na cywilny port lotniczy, który mogłby obsługiwać loty regionalne.

[edytuj] Drogowy

Zobacz więcej w osobnym artykule: Transport drogowy w Płocku.

W Płocku krzyżują się 2 drogi krajowe:

60 - Łęczyca - Płock - Ciechanów - Ostrów Mazowiecka
62 - Strzelno - Włocławek - Płock - Wyszków - Sokołów Podlaski - Anusin

W mieście początek mają 4 drogi wojewódzkie:

559 - do Lipna
562 - do Szpetala Górnego
567 - do Góry
575 - do Kazunia Nowego

Około 40 km na południe od miasta (między Gostyninem a Kutnem w miejscowości Sójki) ma przebiegać autostrada A1 .

[edytuj] Komunikacja miejska

Zobacz więcej w osobnym artykule: Autobusy w Płocku.

Komunikacja Miejska Płock jest największą firmą świadczącą usługi przewozowe. Obsługuje 39 linii autobusowych miejskich i podmiejskich.

Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Płocku S.A. świadczy usługi przewozowe na trasach podmiejskich i dalekobieżnych - linie PKS, KomfortBus i BusKom. Istnieją 2 linie BusKom.

Usługi przewozowe świadczy również linia prywatna P4 (dawniej linia ta była obsługiwana przez Komunikację Miejską i miała oznaczenie cyfrowe nr 4).

[edytuj] Sport

[edytuj] Badminton

Masovia Płock (zał. 1937 r.) - ekstraklasa

[edytuj] Lekkoatletyka

MUKS Płock

[edytuj] Piłka nożna

Mazowsze Płock (zał. 1948 r.)
Stoczniowiec Płock (zał. 1949 r.)
Wisła Płock (zał. 1947 r.) - ekstraklasa

[edytuj] Piłka ręczna

Wisła Płock (zał. 1947 r.) - ekstraklasa

[edytuj] Tenis stołowy

Alumn Płock

[edytuj] Wioślarstwo

Płockie Towarzystwo Wioślarskie (zał. 1882 r.- najstarszy klub sportowy w mieście)

[edytuj] Żeglarstwo

Klub Żeglarski Petrochemia Płock

[edytuj] Edukacja

Wyższe uczelnie w Płocku:

Politechnika Warszawska - Szkoła Nauk Technicznych i Społecznych
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku
Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego - Punkt Konsultacyjny
Uniwersytet Warszawski - Punkt Konsultacyjny
Wydział Mazowieckiego Samorządowego Centrum Doskonalenia Nauczycieli
Wyższe Seminarium Duchowne

Wyższe uczelnie w Płocku

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Płocku • Politechnika Warszawska (Szkoła Nauk Technicznych i Społecznych) • Szkoła Wyższa im. Pawła Włodkowica • Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego (Punkt Konsultacyjny) • Uniwersytet Warszawski (Punkt Konsultacyjny) • Wydział Mazowieckiego Samorządowego Centrum Doskonalenia Nauczycieli • Wyższe Seminarium Duchowne

[edytuj] Kontakty międzynarodowe

ONZ

W 2004 roku UNITAR (Instytut ONZ ds. Badań i Szkoleń) otworzył w Płocku centrum szkoleń CIFAL. Zajmuje się ono szkoleniem samorządowców z Europy Środkowej i Wschodniej. Jest to jedno z jedenastu podobnych centrów na całym świecie. O lokalizację tego centrum starały się jeszcze: Warszawa, Sofia, Praga i Budapeszt.

CIFAL Płock

[edytuj] Miasta partnerskie

Miasto	Kraj	Rok podpisania umowy
Auxerre	Francja	2000
Bielce	Mołdawia	2000
Darmstadt	Niemcy	1988
Forli	Włochy	1998
Fort Wayne	Stany Zjednoczone	1990
Loznica	Serbia	1972
Możejki	Litwa	1994
Mytiszczi	Rosja	2006
Nowopołock*	Białoruś	1996
Thurrock	Wielka Brytania	2004