Kruszczyk szerokolistny
Z Wikipedii
| Kruszczyk szerokolistny | |
 |
|
| Systematyka | |
| Domena | jądrowce |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | naczyniowe |
| Nadgromada | nasienne |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | jednoliścienne |
| Rząd | storczykowce |
| Rodzina | storczykowate |
| Rodzaj | kruszczyk |
| Gatunek | kruszczyk szerokolistny |
| Nazwa systematyczna | |
| Epipactis helleborine (L.)Crantz | |
| Synonimy | |
| Epipactis latifolia (L.)All. E. latifolia (All.) |
|
Kruszczyk szerokolistny (Epipactis helleborine) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny storczykowatych. Występuje w środkowej Europie. W Polsce roślina dość pospolita, szczególnie nad Bałtykiem.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Łodyga
- Wzniesiona, pojedyncza i nierozgałęziająca się, o wysokości najczęściej 35-80 cm, rzadko od 20-100 cm. Cała łodyga, lub przynajmniej w nasadzie, czerwonawa. Górne międzywęźla niewiele dłuższe od pozostałych. Część kwiatowa łodygi omszona.
- Liście
- O kształcie jajowato-eliptycznym do okrągłego, ostre lub krótko zaostrzone, na brzegu owłosione, o długości 5-17 cm i szerokości 3-10 cm. Liczne liście wyrastają spiralnie na łodydze, środkowe są zwykle dłuższe od międzywęźli.
- Kwiaty
- Zebrane w gęste grono z drobnymi przysadkami na górnej części bezlistnej łodygi. Okwiat z zewnątrz zielonkawy, wewnątrz w różnych odcieniach czerwieni. Działki okwiatu tępe, lub krótko zaostrzone, nagie, lub tylko słabo owłosione. Niezbyt duża warżka, krótsza od innych działek okwiatu, jest niekiedy fioletowo nabiegła. Jej przedni człon, o łódeczkowatym kształcie, zaostrzony i zrośnięty nieruchomo z nasadowym członem, który z zewnątrz jest zielony, a wewnątrz ciemnobrązowy. Jest przeważnie purpurowy, lub purpurowo kropkowany. Krótka zalążnia stopniowo zwężająca się w szypułkę jest naga lub nieco tylko owłosiona. Miodniki znajdują się na nasadowym członie warżki. Roślina miododajna i owadopylna. Kwitnie od czerwca do września.
- Biotop, wymagania
- Lasy, obrzeża lasów, zarośla, suche murawy, wydmy. Geofit ryzomowy. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Querco-Fagetea, All. Cephalanthero-Fagenion.
[edytuj] Zmienność
Tworzy mieszańce z: kruszczykiem drobnolistnym (Epipactis microphylla), kruszczykiem rdzawoczerwonym (Epipactis atrorubens ), kruszczykiem sinym (Epipactis purpurata). Jest gatunkiem bardzo zmiennym morfolgicznie. Podgatunki:
- Epipactis helleborine ssp. viridis - całe kwiaty ma żółtozielone
- Epipactis helleborine ssp. neerlandica (Verm.) Buttler - roślina wyższa (80-100 cm).
[edytuj] Ochrona
Roślina objęta ochroną gatunkową.
[edytuj] Ciekawostki
- Nektar zawiera pewne związki chemiczne o narkotycznym działaniu na owady. Powodują one zwolnienie ich ruchów, tak że owady przez dłuższy czas przebywają na kwiatach kruszczyka, mimo że są one dla nich mało atrakcyjne. Zwiększa to szanse na zapylenie kwiatów. Dla owadów jest to oczywiście mniej korzystne, gdyż nazbierają mniej nektaru, a ponadto łatwiej ulegają drapieżnikom z powodu spowolnionych reakcji.
[edytuj] Bibliografia
- 1.Činčura František, Viera Feráková, Májovský Jozef, Šomšák Ladislav, Záborský Ján, Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Pospolite rośliny środkowej Europy. PWRiL, Warszawa, 1990. ISBN 8309014732
- 2.Matuszkiewicz Władysław. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2006. ISBN 8301144394.
- 3.Rostafiński Józef, Seidl Olga. Przewodnik do oznaczania roślin. PWRiL, Warszawa, 1973.
- 4.Rutkowski Lucjan. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 8301143428
