Krwiodawstwo
Z Wikipedii
Krwiodawstwo - akcja społeczna mająca na celu pozyskiwanie krwi od osób zdrowych na rzecz osób wymagających transfuzji krwi (np. podczas operacji chirurgicznej) lub do produkcji preparatów krwiopochodnych.
Krew oddaje się zwykle w stacjach krwiodawstwa (stacjonarnych lub mobilnych - w specjalnych autobusach zw. wampirobusami). Można to robić honorowo lub odpłatnie.
Jednorazowo pobiera się zwykle 450 ml krwi (około 10% zawartości układu krwionośnego). Następnie preparaty przechowywane są w wyspecjalizowanych bankach tkanek zwanych bankami krwi.
Krew można oddawać 6 (mężczyźni) lub 4 (kobiety) razy w roku. Krew można oddawać nie częściej niż co 56 dni.
Spis treści |
[edytuj] Kryteria
Aby krew dawcy została zakwalifikowana do transfuzji musi przejść szczegółowe badania. Dawca nie może być zarażony krętkiem bladym (kiły), HIV, wirusem zapalenia wątroby (żółtaczki zakaźnej) typu B lub C. Jeśli test wypadnie dodatnio, krew nie jest przetaczana. Ponadto aby oddać krew dawca nie może:
- w dniu zabiegu: czuć się źle; mieć mniej niż 18 lat (17 lat za zgodą rodziców) lub więcej niż 60 lat, ważyć mniej niż 50 kg, wykazywać objawów kataru siennego, poddać się leczeniu stomatologicznemu lub odbyć wizyty u higienistki stomatologicznej;
- na 3 dni przed: przyjmować piroksykam lub lek z aspiryną;
- na 7 dni przed: przechodzić małych zabiegów chirurgicznych (w tym: ekstrakcji zęba, leczenia przewodowego zęba);
- na 4 tygodnie przed: chorować, gorączkować pow. 38 st.C; przyjmować lekarstw; przechodzić szczepienia;
- na 6 miesięcy przed: ciężko chorować, przebywać operacji lub wypadków, przekłuwać uszu lub innych części ciała; przebywać w areszcie lub więzieniu; otrzymywać transfuzji krwi; przebywać w Afryce śr., Zach. lub Tajlandii; mieć wykonywanego tatuażu, akupunktury (z wyjątkiem akupunktury wykonywanej przez lekarza jałowymi igłami), przechodzić zabiegu endoskopowego, mononukleozy zakaźnej; mieć przypadkowego kontaktu z krwią ludzką; partner życiowy bądź seksualny oraz członkowie rodziny mieszkający wraz z dawcą przechodzić wirusowego zapalenia wątroby;
- mieć kontaktu z zakaźnie chorym - w czasie odpowiadającym okresowi inkubacji choroby (lub jeśli jest on nieznany, przez 4 tygodnie) - (nie dotyczy wirusowego zapalenia wątroby);
- kiedykolwiek: przechodzić żółtaczki; mieć zaleconej rezygnacji z oddania krwi; chorować na: choroby układu krążenia (nadciśnienie), dolegliwości ze strony serca, zawał, duszność, udar mózgu, choroby skóry, wypryski, wysypka, uczulenia, astmę, choroby krwi, naczyń krwionośnych, choroby nerek, nerwowe, cukrzycę, padaczkę, nowotwór, gruźlicę, przedłużone krwawienia, toksoplazmozę;
- przebywać w Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii ponad 6 m-cy od 1 stycznia 1980 do 31 grudnia 1996;
- kobieta: być w ciąży przez ostatnie 12 miesięcy; miesiączkować 4 dni przed i po zabiegu; otrzymywać hormon wzrostu w latach 1965-1985;
[edytuj] Organizacja publicznej służby krwi
Naczelną instytucją kierującą krwiodawstwem w Polsce jest Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie. Podlega mu merytorycznie 21 regionalnych centrów krwiodawstwa i krwiolecznictwa, a także 2 centra resortowe (MON oraz MSWiA). Instytucje te jako jedyne mają prawo pobierania krwi od dawców.
[edytuj] Honorowy Dawca Krwi
Honorowym Dawcą Krwi zostaje każda osoba, która chociaż raz oddała honorowo krew. Honorowemu dawcy przysługuje
- tytuł i legitymacja "Honorowy Dawca Krwi" (wydawana przez odpowiednią jednostkę publicznej służby krwi)
- ekwiwalent w wysokości 4500 kalorii, zwykle "wypłacany" w formie czekolad lub innych produktów żywnościowych.
- zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy,
- zwrot kosztów przejazdu do jednostki publicznej służby krwi i z powrotem,
- zwolnienie z pracy w dniu, w którym oddaje krew.
[edytuj] Zasłużony Honorowy Dawca Krwi
Tytuł i odznaka honorowa "Zasłużony Honorowy Dawca Krwi" jest zaszczytnym wyróżnieniem nadawanym honorowym dawcom krwi po oddaniu krwi w ilości podanej poniżej:
"Zasłużony Honorowy Dawca Krwi" I stopnia przysługuje honorowemu dawcy krwi:
1) kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 15 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników,
2) mężczyźnie, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 18 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników.
"Zasłużony Honorowy Dawca Krwi" II stopnia przysługuje honorowemu dawcy krwi:
1) kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 10 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników,
2) mężczyźnie, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 12 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników.
"Zasłużony Honorowy Dawca Krwi" III stopnia przysługuje honorowemu dawcy krwi:
1) kobiecie, która oddała w dowolnym okresie co najmniej 5 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników,
2) mężczyźnie, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 6 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników.
Tytuł i odznaka "Zasłużony Honorowy Dawca Krwi" nadawane są przez Polski Czerwony Krzyż. Wzór oraz szczegółowe zasady i tryb przyznawania odznaki reguluje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. (Dz.U. Nr 180, poz. 1324).
[edytuj] Uprawnienia zasłużonych honorowych dawców krwi
- Zasłużony honorowy dawca krwi uprawniony jest do bezpłatnego zaopatrzenia w leki podstawowe i uzupełniające do wysokości urzędowych limitów cen, a także w leki, które zasłużony honorowy dawca krwi może stosować w związku z oddawaniem krwi (listę tych leków ustala Ministerstwo Zdrowia).
- Zasłużony honorowy dawca krwi ma prawo do przyjęcia poza kolejnością w poradniach działajacych w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, a także do obsługi poza kolejnością w aptekach.
- Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi, który oddał w dowolnym okresie co najmniej 20 litrów krwi lub odpowiadającą tej objętości ilość innych jej składników, mogą być nadawane ordery i odznaczenia oraz odznaka Ministra Zdrowia "Honorowy Dawca Krwi - Zasłużony dla Zdrowia Narodu".
- Wiele samorządów miejskich na własną rękę wprowadza zwolnienia z opłat biletowych w komunikacji miejskiej dla zasłużonych honorowych dawców krwi, przy czym w celu nabycia prawa do bezpłatnych przejazdów w różnych miastach obowiązują różne progi minimalnej ilości oddanej krwi.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Krwiodawstwo na stronach PCK
- Krewniacy - kampania promująca honorowe krwiodawstwo
- Wampiriada - studencka akcja honorowego oddawania krwi
- Wampiriada na 10 wyższych uczelniach we Wrocławiu
- Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Gdańsku
- Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Łodzi
- Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Warszawie
- Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa we Wrocławiu
- Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Racborzu
