Księga henrykowska
Z Wikipedii
Księga henrykowska - stustronnicowa spisana po łacinie kronika opactwa cystersów w Henrykowie na Dolnym Śląsku. Powstała początkowo jako spis dóbr klasztornych (w celu wyjaśnienia praw klasztoru do nich), w związku z niestabilną sytuacją (także prawną) po najeździe mongolskim w 1241 roku. Część pierwsza opisuje lata od fundacji klasztoru w 1227 roku przez Henryka Brodatego do 1259, część druga doprowadza historię opactwa do roku 1310. W zapiskach z roku 1270 zawiera ona najstarsze zapisane polskie zdanie:
[edytuj] Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai
Co znaczy: Daj, ja będę mełł, a ty odpocznij (Daj, niech ja pokręcę żarna, a ty odpocznij). Zostało ono wypowiedziane przez Czecha Boguchwała do jego polskiej żony, gdy ta mleła ziarno na ręcznych żarnach. Znajduje się ono w opisie pochodzenia należącej do dóbr klasztornych pobliskiej wsi Brukalice. Od odgłosów wydawanych przez młyn Czech ów został przezwany Brukałą (czyli tym, który mieli, młyn bowiem wydaje z siebie bruczenie (bruczy) ); przezwisko to dało także miano całej osadzie.
Obecnie znajduje się ona w Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu.
