Kwiaty polskie
Z Wikipedii
Kwiaty polskie to poemat dygresyjny autorstwa Juliana Tuwima, pisany od roku 1940 do śmierci poety (1953 r.). Ocenzurowany tom I dzieła ukazał się w 1949 r.
Spis treści |
[edytuj] Czas i miejsce powstania, pierwsze wydania
Swój utwór Tuwim zaczął pisać w listopadzie 1940 roku na emigracji w Brazylii, kontynuował pracę w Stanach Zjednoczonych (1941-1944), a także po powrocie do kraju (1946). Dzieło powstawało do ostatnich dni pisarza i nie zostało ukończone.
Fragmenty utworu ukazywały się w londyńskich "Wiadomościach Polskich" od 16 lutego 1941 r., a później w londyńskiej "Nowej Polsce" od marca 1942 roku. Tom I utworu, po licznych zmianach w związku z cenzurą, ukazał się w drugiej połowie stycznia 1949 r.
[edytuj] Utwór a krytyka
Utwór początkowo spotkał się z mało przychylnymi opiniami krytyków. Najbardziej istotnymi z nich były artykuły:
- Artura Sandauera w Odrodzeniu (1949, nr 13),
- Ryszarda Matuszewskiego w Kuźnicy (1949, nr 12),
- Kazimierza Wyki w Twórczości (1949, nr 10).
Opinie krytyków nie wpłynęły na popularność dzieła. Pierwszy nakład (10 000 egzemplarzy) rozszedł się błyskawicznie.
Z biegiem lat znawcy materii zaczęli doceniać dzieło, czego wynikiem były prace:
- Michała Głowińskiego Poetyka Tuwima a polska tradycja literacka (Warszawa 1962),
- Jadwigi Sawickiej Julian Tuwim (Warszawa 1986),
- Edwarda Balcerzana w Odrze (1987),
- Tadeusza Januszewskiego Przedmowa do Kwiatów polskich J. Tuwima (Wrocław 2005).
Oblicza się, że do dziś wydrukowano ponad 600 000 egzemplarzy Kwiatów polskich.
[edytuj] Problemy gatunkowe
Genologia Kwiatów polskich, od pierwszego wydania, była jednym z najważniejszych problemów podejmowanych przez krytyków. Poemat dygresyjny uważano już wtedy za gatunek przynależny tylko i wyłącznie romantyzmowi. Pomimo pewnych przesunięć dokonanych przez Tuwima, jego utwór wyraźnie posiada większość wykładników tego gatunku:
- spora objętość - ponad 8000 wersów,
- synkretyzm rodzajowy (minimalizacja fabuły na rzecz zawartości lirycznej i dygresyjnej),
- synkretyzm gatunkowy (humoreska, kolaż, wiersz nazwiskowy, nowela detektywistyczna), wersyfikacyjny (sylabotonizm, tonizm i stylu (gwara, makaronizmy),
- fragmentaryczna i otwarta kompozycja,
- dominacja, konkretyzacja, jawność, autotematyzm narratora, który jest porte-parole autora,
- ciągła pamięć o czytelniku,
- wielość i różnorodność dygresji,
- dynamiczny stosunek do ironii romantycznej.
Z tego powodu Kwiaty polskie powszechnie uznaje się za przykład poematu dygresyjnego.
Uwaga: W dalszej części artykułu znajdują się szczegóły fabuły lub zakończenia utworu.
[edytuj] Streszczenie
Centralna postać utworu – ogrodnik Ignacy Dziewierski - wydaje córkę za mąż za carskiego oficera, który tłumi protest proletariatu w Łodzi w 1905 roku, zabijając kilku robotników (sam także ginie). Córka niebawem umiera podczas porodu. Dziewierski bierze pod opiekę swoją nowo narodzoną wnuczkę – Anielę. Wybucha I wojna światowa – ogrodnik walczy w Legionach, gdyż ma poczucie winy, że wydał córkę za wroga narodu. Stara się kształcić we wnuczce ducha patriotyzmu, co mu się nie udaje, ponieważ Aniela idealizuje obraz zmarłego ojca i chce go pomścić. Dziadek oddaje Anielę za mąż bogatemu przemysłowcowi Folblutowi. Z napomknień w pierwszym rozdziale części pierwszej wiemy, że Aniela zostanie zamordowana przez Kazia, syna jednego z robotników zabitych podczas pacyfikacji strajku.
