Kwiczoł
Z Wikipedii
| Kwiczoł | |
 |
|
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ptaki |
| Nadrząd | neognatyczne |
| Rząd | wróblowe |
| Podrząd | śpiewające |
| Rodzina | drozdowate |
| Gatunek | kwiczoł |
| Nazwa systematyczna | |
| Turdus pilaris | |
| Linnaeus, 1758 | |
Kwiczoł (Turdus pilaris) - niewielki ptak wędrowny z rodziny drozdowatych, zamieszkujący północną i środkowo-wschodnią Europę na wschód od Renu i północ od Alp oraz Azję do środkowej Syberii (aż do rzeki Ałdan). W II poł. XX wieku skolonizował też część zachodniej Europy i Wyspy Brytyjskie. Zimuje w południowej i zachodniej Europie, Azji Mniejszej i Indiach.
W Polsce dawniej nieliczny, do końca XVIII w. gniazdował tylko na północnym wschodzie kraju, głównie na Mazurach. W XIX i XX wieku rozszerzał zasięg występowania i stale zwiększał swoją liczebność. Obecnie lęgowy w całym kraju i miejscami dość liczny. Podczas zimowych przelotów bywa bardzo liczny, co roku też pewna część osobników zimuje.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Wygląd zewnętrzny
- Ptak wielkości kosa, o nieco dłuższych skrzydłach. Obie płci ubarwione podobnie, samce jedynie nieco intensywniej. Charakterystyczne, trójbarwne upierzenie: szara głowa i kark, brązowy grzbiet i wierzch skrzydeł oraz czarnobrunatny ogon. W locie widoczny biały spód skrzydeł, wyraźnie odcinający się od szarego kupra i ciemnego ogona. Pierś żółtawa lub pomarańczowa, brzuch biały. Na piersi i bokach gęste czarne kreskowanie, plamy mają kształt grotów. Dziób u samców w szacie godowej żółty, a w szacie spoczynkowej ciemnieje na czubku i z wierzchu, upodabniając do dziobów samic i młodych. Wokół oczu i dzioba zaczernienie, różnej wielkości i intensywności. Młode mają z wierzchu bardziej jednolite, brązowawe upierzenie z jasnym kreskowaniem.
- Rozmiary
- dł. ciała ok. 24-27 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 39-43 cm
- Waga
- ok. 80-140 g
- Głos
- Charakterystyczne, skrzeczące "czak czak czak", podobne nieco do głosu sroki. W locie odzywa się miękkim, zduszonym "łiii.." (od tego kwiczącego głosu pochodzi polska nazwa ptaka). Śpiew szorstki, świergoczący, pozbawiony melodii. Śpiewa siedząc lub w locie.
- Zachowanie
- Towarzyski i hałaśliwy, zwłaszcza zimą przemieszcza się w dużych stadach po otwartych przestrzeniach.
- Wędrowny, przeloty III-IV i X-XI. Część populacji w Europie środkowej osiadła.
- Często zaciekle broni jaj i młodych przed drapieżnikami, opryskując napastnika swoimi odchodami. Mniejsze ptaki niekiedy zakładają gniazda blisko gniazd kwiczoła, korzystając ze swoistej "ochrony".
[edytuj] Środowisko
Skraje wilgotnych lasów łęgowych, zwłaszcza topolowych, zadrzewione brzegi rzek i inne niewielkie zadrzewienia. Obecnie gniazduje również coraz liczniej w miejskich parkach, w ogrodach, sadach, alejach i na cmentarzach z wysokimi drzewami. Na północy lęgowy także w górskich brzezinach, a nawet w tundrze, gdzie z braku drzew zakłada gniazda na budynkach i innych konstrukcjach. Na zimowiskach preferuje krajobraz rolniczy oraz miasta.
[edytuj] Pożywienie
Odżywia się drobnymi bezkręgowcami wyszukiwanymi w ziemi, głównie owadami i ich larwami oraz dżdżownicami, a także nasionami i owocami. Na ziemi żeruje w charakterystycznej dla drozdów pozie - z opuszczonymi skrzydłami i uniesionym ogonem. Jesienią i zimą zjada głównie jagody i owoce, np. jałowiec, jarzębinę, głóg, jabłka.
[edytuj] Lęgi
W ciągu roku wyprowadza jeden lub dwa lęgi, pierwszy w kwietniu, ewentualny drugi na przełomie maja i czerwca.
- Gniazdo
- Gnieździ się pojedynczo lub w luźnych koloniach (zwykle kilka-kilkanaście par, maksymalnie do 40-50 par). Gniazdo jest umieszczone wśród gałęzi drzew liściastych, zwykle w rozwidleniu pnia na wysokości 4 do 7 m. Zbudowane jest z liści i trawy zlepionych gliną lub iłem, a wysłane miękkimi częściami roślin.
- Jaja
- Samica składa 5-6 bladoniebieskich, brązowo nakrapianych jaj o średnich wymiarach 29x21 mm.
- Wysiadywanie
- Samica wysiaduje jaja przez 12-14 dni.
- Pisklęta
- Młode są karmione przez oboje rodziców. Opuszczają gniazdo po około dwóch tygodniach (12-16 dni), będąc jeszcze nielotne. Biegają wtedy za rodzicami i żebrzą o pokarm. Nie boją się ludzi. Po dwóch tygodniach stają się już samodzielne, choć czasami bywają jeszcze dokarmiane.
[edytuj] Status i ochrona
Nie jest zagrożony wg danych IUCN (status LC - least concern).
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą.
[edytuj] Ciekawostki
Dawniej polowano na kwiczoły w celach konsumpcyjnych. Zjadane przez te ptaki jagody jałowca i jarzębiny nadawały mięsu charakterystyczny aromat, dzięki czemu były wysoko cenione przez dawnych myśliwych. W XIX wieku na samym Śląsku odławiano każdej jesieni i zimy ok. 100 tys. kwiczołów.[1]
