Landkreis Sanok
Z Wikipedii
Landkreis Sanok, powiat sanocki, jednostka administracyjna samorządu terytorialnego dystryktu krakowskigo w Generalnym Gubernatorstwie. Funkcjonowała od 26 października 1939 - sierpień 1944, siedzibą władz powiatu oraz starostwa był Sanok.
Spis treści |
[edytuj] Kreishauptmannschaft - Starostwo
- Kreishauptmann - starosta Dr Albert Schaar (Landrat-Reg. Rat), do 1 czerwca 1942.
- Kreishauptmann - starosta Dr Class (Landrat-Reg. Rat), do 5 stycznia 1943.
- Kreishauptmann - starosta Dr Johan Anton Hoffstetler (Landrat-Reg. Rat), do sierpnia 1944.
[edytuj] Kreisschulamt - wydział oświatowy
- Willy Huber (Niemiec)
- Artur Hanneman (Niemiec)
- Emil Peck (Niemiec)
- Hirniak (Ukrainiec)
- Buc (Ukrainiec)
[edytuj] Arbeitsamt
[edytuj] Urząd ds. budownictwa
[edytuj] Urząd ds. leśnictwa
[edytuj] Urząd ds. zdrowia
- Włodzimierz Parafanowycz (Ukrainiec)
[edytuj] Gestapo
- oddział operayjny Gestapo
- Dr Ludwig Hahn
- Grenzkommissariat Sicherheitspolizei (dowódcy placówki)
- Kurt Stawitzki
- Albert Schultz
- Julius Wagemann
- Hans Scheuringer
- Erich Braun
- funkcjonariusze :
- Lew Humeniuk
- Johan Linde
- Arnold Doppke
- Johan Bäcker
- Otto Kratzman
- funkcjonariusze :
[edytuj] Landgemeinde - Urząd gminy
-
- Bukowsko - wójt Włodzimierz Mazur
- Baligród -
- Cisna -
- Czarna -
- Hoczew
- Lutowiska -
- Łobozew -
- Łukowe -
- Sanok - wójt Michał Podobinskyj
- Komańcza -
- Mrzygłód - wójt Wasyl Podsosny
- Olszanica -
- Polana -
- Ropienka -
- Stuposiany-
- Szczawne -
- Wola Michowa -
- Wołkowyja -
- Zagórz - Stefan Podufały
- Zatwarnica -
- Zarszyn - Mikołaj Cuprynka
[edytuj] Stadtkommisar - Urząd komisarza miejskiego
Po upadku Polski Ukraińcy samorzutnie przejęli władzę w mieście eliminując Polaków ze wszytkich stanowist, burmistrzem został wówczas Stepan Wanczyckyj od 16 października 1939 do wiosny 1940
- Erich Märkl (junior) (Niemiec) - od wiosny 1940
- Josef Märkl (senior) (Niemiec) - od drugiej połowy 1940
- Johan Lazor (Niemiec) - do sierpnia 1944
- Zarząd miasta :
- Stepan Wanczyckyj (Ukrainiec)
- Wasyl Bławackyj (Ukrainiec)
- Stepan Car (Ukrainiec)
- Zarząd miasta :
[edytuj] Podział administracyjny powiatu
Powiat podzielony był na komisariaty wiejskie w Sanoku, Brzozowie i Baligrodzie. 15 listopada 1941 do powiatu sanockiego włączono 9 gmin położonych na wschód od Sanu m.in. Lesko i Ustrzyki Dolne, natomiast wyłączono gminę Rymanów, Jaśliska oraz komisariat brzozowski razem z gminami, które przyłaczono do nowo powstałego powiatu krośnieńskiego. Do 1944 należał do krakowskiego później tarnowskiego okręgu wojskowego z nadkomendanturą polową nr 226 (Oberfeldkommandantur 226), Komendantura polowa w Sanoku oraz siedziba oddziałów Einsatzgroupp I (Einsatzkommandos I) oraz siedziba oddziału operacyjnego Gestapo pod dowództwem Dr Ludwika Hahna, której podlegał obóz koncentracyjny w Zasławiu - Zwangsarbeitslager Zaslaw.
[edytuj] Położenie
Całkowita pow. powiatu wynosiła 2585,6 km², powiat liczył max. 245 704 mieszkańców. Był najbarddziej wysuniętym na południowy wschód obszarem GG. Powiat sanocki graniczył z dwoma państwami Słowacją oraz Węgrami. Przez Sanok na rzece San w roku 1939 ustalona została granica międzypaństwowa niemiecko-sowiecka. Prawobrzeżna strona Sanoka oraz część powiatu sanockiego dostały się następnie w okresie wrzesień 1939 - czerwiec 1941 pod okupację sowiecką. Mieszkańcy tej części powiatu oraz Sanoka zostali następnie deportowani do białoruskiej i ukraińskiej części ZSRR. W październiku 1939 władze niemieckie wysiedliły do ZSRR również mieszkających w Sanoku Żydów (ponad 100 rodzin), których miejsce zajęła ludność ukraińska (1939 1800 osób, 1940 - ponad 3000 osób).
[edytuj] Ruch oporu
W okresie II wojny światowej w Sanoku mieściła się Komenda Obwodu AK, podzielona na 10 placówek. Komendantem Obwodu a następnie oddziału partyzanckiego o kryptonimie OP-23 został kpt. Adam Winogradzki. Siedzibą komendy był zamek baronów Gubrynowiczów w Porażu. Powołano również Kierownictwo Dywersji (Kedyw).
[edytuj] Oddziały niemieckie
W okresie od lutego do sierpnia 1944 (Akcja Burza) przez powiat sanocki przemieszczały się niemieckie oddziały : 23 pułk policji, 45, 96 i 68 dywizja piechoty, 24 korpus pancerny, 18 brygada SS [LIX Armee-Korps, 17 Armee, 96. I.D.; XXXXIV. Armee-Korps, 68.I.D. - (Heeresgruppe Südukraine); 24. Panzer-Division, 18. SS-Freiwilligen-Panzergrenadier-Division Horst Wessel.]
