Mieczysław Moczar

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Mieczysław Moczar właśc. Mikołaj Demko vel Diomko, pseudonim Mietek (urodzony 25 grudnia 1913 w Łodzi - zmarł 1 listopada 1986), komunistyczny działacz społeczny i polityczny okresu PRL; generał dywizji LWP, wieloletni prezes NIK.

Był synem Bronisławy Wierzbickiej, katoliczki, córki łódzkiego włościanina, i Tichona Demki vel Diomki, wyznania prawosławnego - najprawdopodobniej Ukraińca. Zdobył stosunkowo skromne wykształcenie - ukończył szkołę powszechną w Łodzi oraz 3-letnie kursy zawodowe. W latach 30. pracował jako robotnik w fabryce włókienniczej, skąd został zwolniony; w tym czasie zwiazał się z ruchem komunistycznym; od 1937 był w KPP. 1938-39 był więziony. W więzieniu spotkał m.in. sekretarza Dzielnicy Środkowomiejskiej KPP w Łodzi Ignacego Logę-Sowińskiego. 6 września 1939 więzienie zostało rozbite w trakcie działań wojennych. Po 1939 roku przebywał w Białymstoku, pracował wówczas dla wywiadu ZSRR.

W czasie II wojny światowej dowódca GL i AL w okręgu łódzkim, kieleckim i lubelskim. Po 1945 działał w KC PPR, kierownik Grupy Operacyjnej Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego ds. województwa łódzkiego, od 8 czerwca (1945) szef Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Łodzi, gdzie zapisał się szczególnie okrutnie, osobiście torturując żołnierzy podziemia antykomunistycznego. Był również w dużej mierze odpowiedzialny za wyniki sfałszowanego referendum 1946 oraz wyborów 1947.

Od 6 października 1948 wojewoda olsztyński, a po likwidacji urzędów wojewodów (20 marca 1950) - przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie (24 maja 1950-16 kwietnia 1952).

Od 1956 minister PGR. 1956-64 wiceminister spraw wewnętrznych, od 1964 roku szef tego resortu (do 1968).

W latach 1956-81 członek KC PZPR. 1968-71 sekretarz KC. 1970-81 członek Biura Politycznego KC PZPR.

Pod koniec lat sześćdziesiątych przywódca tzw. frakcji partyzantów w PZPR, nastawionej wrogo wobec partyjnych "liberałów" i "kosmopolitów". Umiejętnie posłużył się resentymentami antyżydowskimi silnymi w partii i polskim społeczeństwie w celu walki o władzę. W wyniku kierowanej przez niego nagonki antysemickiej w czasie wydarzeń marca 1968 Polskę opuściło kilkadziesiąt tysięcy osób pochodzenia żydowskiego, a represje dotknęły środowiska studenckie, naukowe i artystyczne.

Prezes Zarządu Głównego ZBoWiD w okresie 1964-72. Od 1971 do 1981 prezes NIK. W okresie 1976-80 członek Rady Ministrów (NIK podlegał wówczas rządowi). 1981-83 wiceszef Ogólnopolskiego FJN.

Autor książki Barwy walki (1963, 1979, 1988) Krajowa Agencja Wydawnicza, ISBN 8303022466.

Złośliwie przezywany "Jaja kobyły", gdyż w publicznych wypowiedziach często podkreślał swoją kombatancką przeszłość, rozpoczynając zdania od słów "Ja jako były partyzant...".