Mossad
Z Wikipedii
Mossad (hebr. המוסד למודיעין ולתפקידים מיוחדים, Ha-Mosad le-Modiin u-le-Tafkidim Mejuchadim, Instytut Wywiadu i Zadań Specjalnych) - izraelska agencja wywiadowcza odpowiedzialna m.in. za gromadzenie politycznych, technicznych, gospodarczych danych wywiadowczych poza granicami kraju, formalnie utworzona 1 kwietnia 1951, jako Instytut Koordynacji. Obecną nazwę nadano w 1963.
Spis treści |
[edytuj] Utworzenie służb specjalnych w Izraelu
Po uzyskaniu niepodległości przez Izrael w maju 1948 ciągłe niebezpieczeństwo ze strony sąsiednich wrogich państw arabskich zmusiło przywódców żydowskich do szybkiego utworzenia służb specjalnych. W maju 1948 utworzony został wywiad wojskowy – Departament Wydziału Operacyjnego Sztabu Generalnego nazwany w 1951 Aman, zaś w następnym miesiącu, utworzono Służbę Bezpieczeństwa Wewnętrznego znaną pod nazwą Szin Bet lub Szabek. Wywiad cywilny powstał w maju 1948. Wydział Polityczny przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych zajmował się gromadzeniem danych wywiadowczych poza granicami Izraela do 1951.
[edytuj] Utworzenie Mossadu
W wyniku sporów co do celu, w jakim Wydział Polityczny powinien być wykorzystywany, oraz interwencji ówczesnego szefa wydziału politycznego, Borysa Guriela, u premiera Dawida Ben-Guriona, który następnie zażądał generalnej reorganizacji struktur wywiadu, wydział polityczny został wyjęty ze struktury ministerstwa spraw zagranicznych i przemianowany na Instytut Koordynacji (Ha Mossad Leteum) i oddany pod kontrolę premierowi. Początki działalności Mossadu ograniczały się głównie do działań wywiadowczych za pomocą poszczególnych agentów działających przy konsulatach i ambasadach Izraela w głównych państwach świata. Zadaniami specjalnymi zajmowała się Jednostka 131, podlegająca jeszcze wtedy pod wywiad wojskowy, a dokładnie mówiąc pod Sztab Główny Sił Obronnych Izraela.
W następnych latach działalności, dzięki swym dokonaniom, Mossad uzyskał pozycję najbardziej efektownej i znanej, obok KGB i CIA, służby wywiadowczej na świecie.
[edytuj] Sukcesy Mossadu
[edytuj] Referat
Za pierwszy duży sukces Mossadu można uznać zdobycie tekstu tajnego referatu Nikity Chruszczowa zanim został wygłoszony na XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego w lutym 1956.
[edytuj] Uprowadzenie Adolfa Eichmanna
Kolejnym sukcesem Mossadu okazało się porwanie z Argentyny SS-Obersturmbannführera Karla Adolfa Eichmanna. Adolf Eichmann, były oficer SS pod koniec II wojny światowej dostał się do amerykańskiego obozu, z którego wkrótce zbiegł i następnie przedostał się do Argentyny prawdopodobnie za pomocą tajnej organizacji Odessa, tam żyjąc pod fałszywym nazwiskiem jako Ricardo Klement. Po długim poszukiwaniu został wytropiony przez agentów Mossadu. Operacja Eichmann była tak ważna dla kierownictwa Mossadu (i nie tylko), że sam ówczesny szef Mossadu Isser Harel osobiście wybrał ponad 30 agentów do wykonania akcji oraz przybył do Argentyny, by ją osobiście na miejscu nadzorować.
Adolfa Eichmanna porwano 11 maja 1960 spod jego domu w jednej z dzielnic Buenos Aires. Następnie 20 maja 1960 Eichmann w przebraniu pracownika linii lotniczych El-Al i pod wpływem narkotyków został przewieziony specjalnym samolotem do Izraela, gdzie stanął przed sądem za zbrodnie (Holocaust) dokonane na narodzie żydowskim (i nie tylko) podczas II wojny światowej.
[edytuj] Mossad w wojnie sześciodniowej
W 1963 kierownictwo nad Mossadem przejął Meir Amit, który dążył do przekształcenia organizacji w poważną i nowoczesną agencję wywiadowczą. Nowy szef postanowił, że główne wysiłki Mossadu skoncentrują się na rzeczy, którą uważał za najważniejszą, tj. na pozyskiwaniu danych wojskowych i politycznych o krajach arabskich, m.in. Egipcie, Syrii, Jordanii i Iraku. Okazało się to bardzo trafną decyzją. Mossad i wywiad wojskowy Aman kierowane podczas wojny przez Amita oraz zbierane dane wywiadowcze na temat ruchów i poczynań wojsk arabskich przed wojną i podczas jej trwania były najważniejszymi czynnikami sprawczymi przygniatającego zwycięstwa Izraela w wojnie sześciodniowej w 1967. Porzucenie tej koncepcji przez następcę Meira Amita, Zwia Zamira, okazało się fatalne w skutkach dla całego Izraela, Mossadu oraz Amanu podczas wojny Jom Kippur. Służby wywiadowcze nie wykryły przygotowań Arabów do ataku, Mossad nie potrafił przewidzieć, że Egipcjanie sforsują Kanał Sueski, oraz wartości ich siły bojowej, której niedoceniał.
[edytuj] Operacja Plumbat
Na szczególną uwagę i podziw zasługuje akcja Mossadu pod kryptonimem "Operacja Plumbat", której celem było zdobycie uranu potrzebnego do produkcji izraelskiej bomby atomowej. Akcja polegała na przejęciu ładunku 200 ton tlenku uranu przewożonego statkiem towarowym "Scheersberg A" z Antwerpii do Palermo. Operacja Plumbat wykonana została 17 listopada 1968, i zakończyła się całkowitym sukcesem. Cała historia akcji kradzieży uranu przez Mossad wyszła na jaw po aresztowaniu jednego z agentów Mossadu w Norwegii. Akcja ta pozwoliła Izraelowi nadać miano nuklearnego mocarstwa światowego.
[edytuj] Operacja Thunderbolt
Przeprowadzona w 1976 przez Mossad Operacja Thunderbolt polegająca na uwolnieniu zakładników z rąk terrorystów, pokazała innym jak profesjonalnie działa izraelski wywiad. Mossad zgromadził niezwykłe rozpoznanie taktyczne przesłuchując kilku zakładników zwolnionych przez terrorystów, a użycie takiego samego samochodu jakim jeździ prezydent Ugandy, okazało się całkowitym zaskoczeniem. Podczas ataku grupy specjalnej w nocy z 3 na 4 lipca 1976 z 94 zakładników zginęło 4. Izraelczycy stracili jednego człowieka, przywódcę grupy, śmierć poniosło 6 terrorystów i 20 żołnierzy ugandyjskich. Cała operacja została wykonana 3200 km od granic Izraela.
[edytuj] Mossad kontra Czarny Wrzesień
Po zamordowaniu izraelskich sportowców podczas olimpiady w Monachium w 1972, ówczesna premier Izraela Golda Meir postanowiła że każdy terrorysta odpowiedzialny za masakrę w Monachium musi zostać zlikwidowany. Wkrótce skład egzekucyjny (nazwany później "szwadronem śmierci") z Mossadu objeżdżał Europę zostawiając za sobą ciała terrorystów z Czarnego Września, którzy byli zamieszani w masakrę monachijską. Przeżył jedynie jeden z terrorystów, Mohammed Daoud Oudeh, który prawdopodobnie osiadł w stolicy Jordanii Ammanie.
[edytuj] Porażki Mossadu
[edytuj] Szwadron śmierci
Sukces, jakim był odwet za masakrę monachijską, okazał się także katastrofą dla Mossadu i prestiżu całego Izraela.
7 stycznia 1974 w miasteczku Lillehammer w Norwegii poszukująca Alego Hassana Salameha (ps. Czerwony Książę) głównego wykonawcy masakry monachijskiej grupa likwidacyjna Mossadu zamordowała kelnera lokalnej restauracji, Marokańczyka Ahmeda Boushiki, myśląc że to ich cel. Zamachu dokonano mimo sprzeciwu agentki Mossadu, która jako jedyna miała wątpliwość co do tożsamości celu. Po dokonaniu zamachu zamachowcy pozostawili wiele śladów, tak że policja norweska nie miała żadnych kłopotów ze znalezieniem sprawców. Jeden z zamachowców, agent Mossadu, przywódca szwadronu śmierci Dan Aerbel, w zamian za zmniejszenie wyroku powiedział oficerom norweskiego kontrwywiadu wszystko o działalności oddziału.
[edytuj] Mossad kontra Hamas
W 1997 dwóch agentów Mossadu zostało aresztowanych w Jordanii, przygotowywali się do akcji mającej na celu zabicie przywódcy Hamasu szejka Khaleda Mashala, przy pomocy trucizny. Obaj agenci zostali wymienieni za militarnego przywódcę Hamasu szejka Ahmeda Jassina. Wydarzenie to spowodowało również incydent dyplomatyczny z Kanadą, ponieważ agenci używali paszportów kanadyjskich.
[edytuj] Struktura organizacyjna Mossadu z siedzibą w Tel Awiwie
-
- Wydział Wywiadowczy
- Wydział Polityczny i Współpracy
- Wydział Operacji Specjalnych
- Wydział LAP
- Wydział Badań
- Wydział Technologiczny
[edytuj] Dalsze działania
Dwóch z najskuteczniejszych agentów Izraela Eli Cohen i Wolfgang Lotz, mimo że zostali zwerbowani przez wywiad wojskowy Aman, swoje sukcesy odniosło pracując dla Mossadu. Mossad nie jest jednak wszechmocny ani wszechwiedzący, nie jest wolny od zdrajców. Jednym z nich był David Magen, były oficer armii izraelskiej, który pracę w wywiadzie izraelskim rozpoczął w 1949, jeszcze w wydziale politycznym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, poprzednika Mossadu. Wykrycie go przez kontrwywiad izraelski Szin Bet znanego również jako Szabek, zajęło ponad 5 lat, za szpiegostwo na rzecz Egiptu został skazany na 15 lat więzienia. Na wolność wyszedł w 1959.
Mossad znakomicie opanował technikę gromadzenia precyzyjnych danych wywiadowczych na temat nieprzyjacielskich celów taktycznych bardzo odległych od granic państwa. Oprócz operacji Thunderbolt przykładem takiej działalności był atak lotnictwa Izraela na siedzibę dowództwa Organizacji Wyzwolenia Palestyny w Tunisie, 2400 km od Izraela, oraz akcja zniszczenia irackiego reaktora atomowego, w obu tych operacjach rozpoznania dokonali agenci Mossadu i Amanu.
[edytuj] Dotychczasowi Dyrektorzy Mossadu
| Reuwen Sziloah | 1951-1952 |
| Isser Harel | 1952-1963 |
| Meir Amit | 1963-1968 |
| Zwi Zamir | 1968-1974 |
| Icchak Hofi | 1974-1982 |
| Nahum Admoni | 1982-1989 |
| Szabtai Szawit | 1989-1996 |
| Danny Jatom | 1996-1998 |
| Efraim Halevy | 1998-2003 |
| Meir Dagan | 2003- |
[edytuj] Źródła
- Christopher Andrew, Wasylij Mitrochin - Archiwum Mitrochina, Warszawskie Wydawnistwo Literackie MUZA SA Warszawa 2001
- Normam Polmar, Thomas B. Allen - Księga Szpiegów, Wydawnictwo Magnum Warszawa 2000
- Nigel West Oleg Tsarev - Klejnoty Koronne: Brytyjskie tajemnice archiwów KGB, wyd. Magnum 2000
- Ernest Volkman - Największe Operacje Szpiegowskie XX Wieku, Książka i Wiedza Warszawa 1997, 1998
- Gordon Thomas - Szpiedzy Gideona: Tajna Historia Mossadu - Wydawnictwo Magnum 2000
[edytuj] Zobacz też
| Służby specjalne Izraela | |
|---|---|
|
Aman | Lakam | Mosad | Szin Bet | |
